Spadek: wartość nieruchomości określa podatnik

Przeczytaj także: Podatek od darowizny: ważna wartość rynkowa

Sposób, w jaki należy określić podstawę opodatkowania, ujęty jest w ustawie o podatku od spadków i darowizn (dalej ustawa). W świetle art. 7 ust. 1 ustawy, podstawą opodatkowania jest wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. W przypadku dziedziczenia nieruchomości należy więc uwzględniać jej stan z dnia otwarcia spadku, a więc de facto z dnia śmierci spadkodawcy. Ewentualne wydatki poniesione po tym czasie np. na remont czy modernizację, powinny pozostać bez wpływu na podstawę opodatkowania. Konieczne jest jednak zachowanie dokumentów, które mogłyby potwierdzać te wydatki, a więc przede wszystkim faktur i rachunków. Istotne mogą okazać się tu również fotografie, obrazujące stan nieruchomości w chwili nabycia.

W przypadku, gdy spadek wartości nieruchomości ma związek z działaniami spadkobiercy, fiskus, określając wysokość podatku, nie weźmie go pod uwagę. Przepisy stanowią również, że jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy opodatkowania.

Wartość rynkową rzeczy lub praw majątkowych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia powstania obowiązku podatkowego (art. 8 ust. 3 ustawy). Tak więc organy podatkowe przyjmują wartość nieruchomości w wysokości określonej przez podatnika, o ile jest ona zgodna z wartością rynkową.

Gdy spadkobierca nie określi wartości nabytych rzeczy lub praw majątkowych albo wartość określona przez niego nie odpowiada, według oceny naczelnika urzędu skarbowego wartości rynkowej, organ ten wezwie nabywcę do jej określenia, podwyższenia lub obniżenia, w terminie nie krótszym niż 14 dni od dnia doręczenia wezwania, podając jednocześnie wartość według własnej, wstępnej oceny (art. 8 ust. 4 ustawy). W przypadku, gdy fiskus wezwie do podwyższenia wartości nieruchomości, zadeklarowanej w zeznaniu podatkowym, spadkobierca ma prawo przedstawić dowody, wskazujące, że wartość powinna być niższa niż ta, która obowiązuje na rynku. Argumentem może tu być np. nieatrakcyjne położenie.

Ponadto jeżeli nabywca, pomimo wezwania, nie określił wartości lub podał wartość nieodpowiadającą wartości rynkowej, naczelnik urzędu skarbowego dokona jej określenia z uwzględnieniem opinii biegłego lub przedłożonej przez nabywcę wyceny rzeczoznawcy. Jeżeli organ podatkowy powoła biegłego, a wartość określona z uwzględnieniem jego opinii różni się o więcej niż 33 proc. od wartości podanej przez nabywcę, koszty opinii biegłego ponosi nabywca.

Zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych spadkobierca musi złożyć właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego. Do zeznania należy dołączyć dokumenty, które mają wpływ na określenie podstawy opodatkowania (art. 17a ust. 1 ustawy).