Zapłata podatku VAT przez osobę trzecią?

Przeczytaj także: VAT a przeniesienie własności nieruchomości za zaległości podatkowe

Otóż przede wszystkim trzeba pamiętać, iż art. 59 § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej stanowi, że zobowiązanie podatkowe wygasa w całości lub w części wskutek zapłaty. Jest to podstawowa forma efektywnego wygaśnięcia zobowiązania podatkowego. Newralgiczna kwestia jednak pojawia się w przypadku możliwości zapłaty zobowiązania podatkowego przez osobę trzecią. Zarówno przedstawiciele doktryny, jak i orzecznictwo sądów administracyjnych nie są w tej kwestii jednolici. Z jednej strony odpowiednia suma wymagana z tytułu należności publicznoprawnej zostaje przekazana odpowiedniemu podmiotowi (czy to Skarbowi Państwa, czy jednostce samorządu terytorialnego), z drugiej jednak strony zwraca się uwagę na to, że zobowiązanie podatkowe jest to określony obowiązek przypisany konkretnemu podatnikowi i nie może on go scedować na inny podmiot.

W omawianej kwestii pojawia się jednak pewny (w miarę spójny) pogląd, reprezentowany zarówno przez część sądów, jak i przez przedstawicieli nauki, który wydaje się być słusznym, a na dodatek w miarę liberalny. Mianowicie można spotkać się ze stanowiskiem, iż jeżeli zapłaty podatku (za podatnika) dokonuje osoba trzecia, to powoduje to wygaśnięcie zobowiązania podatkowego – w myśl art. 59 § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej, jeżeli:

• Zapłata podatku nastąpiła ze środków podatnika,
• Czynność zapłaty podatku była swoistego rodzaju wyręczeniem podatnika (zapłata jest traktowana, jako czynność techniczna),
• Osoba trzecia dokonuje owej zapłaty dobrowolnie (niektórzy twierdzą ponadto, że to osoba trzecia sama powinna się zadeklarować do pomocy, tzn. do wyręczenia podatnika).

Naszym zdaniem stanowisko to należy uznać za prawidłowe. W przypadku naszego podatnika opisanego we wstępie spełnione są zatem przesłanki, które powodują wygaśnięcie zobowiązania podatkowego, pomimo tego, że nie wpłacił on kwoty VAT osobiście. Podobne stanowisko zaprezentował NSA zarówno w uchwale z 26 maja 2008 r. (sygn. akt I FPS 8/07), jak i w wyroku z 18 czerwca 2003 r. (sygn. akt SA/Bd 1138/03).


Poradnik „VAT w praktyce” to serwis informacyjny, w którym zawsze znajdziesz aktualne informacje, porady.