Dotacja przedmiotowa a usługi zwolnione z VAT

Przeczytaj także: Otrzymana dotacja a obowiązek podatkowy VAT

Rozpatrzmy następującą sytuację: Podatnik prowadzi działalność gospodarczą w zakresie edukacji. Otrzymał dotację na część oferowanych szkoleń, w związku z czym ich cena spadła o połowę. Prowadzone szkolenia są zwolnione z podatku od towarów i usług. Jak w takiej sytuacji rozliczyć z punktu widzenia podatku VAT otrzymaną dotację, tzn. czy ją opodatkować, a jeśli tak, w którym momencie i jaką stawką?

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług zwalnia się z tego podatku usługi wymienione w załączniku nr 4 do ustawy. W poz. 7 tego załącznika znalazły się natomiast usługi w zakresie edukacji (PKWiU ex 80). Tym samym usługi świadczone przez naszego podatnika faktycznie korzystają ze zwolnienia w podatku VAT.

Co się zaś tyczy opodatkowania dotacji, należy sięgnąć do art. 29 ust. 1 ustawy o VAT. Przepis ten mówi, że podstawą opodatkowania jest obrót. Obrotem z kolei jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Przytoczony przepis wyraźnie wskazuje zatem, że otrzymane dotacje są co prawda opodatkowane, ale tylko wtedy, gdy wpływają na cenę sprzedawanych towarów i usług (tzw. dotacje przedmiotowe), przy czym w takiej sytuacji stanowią one wartość brutto. Nie opodatkowuje się zatem dotacji otrzymanych na ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa (dotacje podmiotowe).

W naszym przypadku mamy jednak do czynienia z tymi pierwszymi. Podatnik otrzymał dotację na świadczone przez siebie usługi w zakresie edukacji, w związku z czym obniżeniu uległa ich cena.

Otrzymaną dotację przedmiotową opodatkowuje się wg takiej samej stawki VAT, jaka ma zastosowanie dla danego towaru czy usługi, na którą została przyznana. Jeżeli zatem dotyczy ona czynności zwolnionych z podatku VAT (np. tak jak w naszym przypadku usług w zakresie edukacji), należy ją zaewidencjonować jako obrót zwolniony z tego podatku. Jak łatwo zauważyć, w takiej sytuacji VAT należny od otrzymanej dotacji nie wystąpi.

Powyższe nie oznacza jednak, że skoro nie ma podatku, nie trzeba jej uwzględniać w rachunku podatkowym. Dotacja taka bowiem jest czynnością opodatkowaną, która jedynie w drodze wyjątku korzysta ze zwolnienia w VAT. W związku z tym konieczne jest jej ujęcie w deklaracji VAT (pozycja 20 formularza).

Aby jednak dotację taką uwzględnić w deklaracji, trzeba wiedzieć kiedy tego dokonać. Niezbędne zatem jest określenie momentu powstania obowiązku podatkowego. Tutaj z pomocą przychodzi art. 19 ust. 21 ustawy o VAT. Mówi on, że obowiązek podatkowy z tytułu należnych na podstawie odrębnych przepisów dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze powstaje z chwilą uznania rachunku bankowego podatnika. W przypadku uznania rachunku bankowego podatnika zaliczką z tytułu dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze obowiązek podatkowy powstaje w tej części.

Reasumując otrzymanie dotacji na część oferowanych szkoleń powoduje konieczność jej opodatkowania podatkiem VAT. Wartość dotacji traktuje się jako kwotę brutto i stosuje do niej tę samą stawkę podatku, jaka ma zastosowanie do szkolenia, na które została przyznana, czyli zwolnioną. Mimo to dotację tę należy wykazać w deklaracji VAT za okres rozliczeniowy, w którym wpłynęła ona na konto podatnika.