Ryczałt ewidencjonowany i podatek liniowy?

Przeczytaj także: Podatek dochodowy: forma opodatkowania 2009

Rozpatrzmy następującą sytuację: Podatnik prowadzi działalność gospodarczą na własne nazwisko opodatkowaną ryczałtem ewidencjonowanym. Jednocześnie jest wspólnikiem spółki jawnej, dochody z której opodatkowane są podatkiem liniowym. W trakcie roku utracił prawo do opodatkowania przychodów z działalności gospodarczej prowadzonej na własne nazwisko ryczałtem. Jak powyższe wpłynie na sposób rozliczania podatków?

Przyczyny utraty prawa do opodatkowania w formie ryczałtu ewidencjonowanego przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej w trakcie roku mogą być różne np.: wykonywanie (w tym nawet jednorazowe) czynności, które wyłączają możliwość korzystania z tej formę opodatkowania czy wykonanie określonego zlecenia na rzecz byłego bądź obecnego pracodawcy. Nadmieńmy, że warunek niewykonywania określonych zleceń na rzecz byłego lub obecnego szefa został także zawarty w przypadku opodatkowania podatkiem liniowym.

W razie utraty warunków do opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, podatnik jest obowiązany, poczynając od dnia, w którym nastąpiła utrata tych warunków, zaprowadzić właściwe księgi - chyba że jest zwolniony z tego obowiązku - i opłacać podatek dochodowy na ogólnych zasadach (art. 22 ust. 1 ustawy o ryczałcie ewidencjonowanym).

W przypadku utraty prawa do ryczałtu w trakcie roku przychody z działalności gospodarczej podatnik musi opodatkować wg skali podatkowej.

Co się zaś tyczy podatku liniowego, art. 9a ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mówi, że podatnicy mogą wybrać ten sposób opodatkowania dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej, o ile złożą właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego do dnia 20 stycznia roku podatkowego pisemne oświadczenie o wyborze tego sposobu opodatkowania, a rozpoczęcie prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej ma miejsce w trakcie roku podatkowego - do dnia poprzedzającego dzień rozpoczęcia tej działalności, nie później jednak niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu.

Art. 9a ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dodaje tutaj, że wybranie podatku liniowego powoduje opodatkowanie w ten sposób wszystkich form prowadzenia działalności gospodarczej, do których mają zastosowanie przepisy tejże ustawy. Co za tym idzie, podatnik nie może zatem wybrać opodatkowania przychodów z działalności gospodarczej formie np. spółki cywilnej podatkiem liniowym, zaś z działalności prowadzonej na własne nazwisko na zasadach ogólnych wg skali podatkowej.

I tu pojawia się wątpliwość prawidłowego zastosowania odpowiedniej formy opodatkowania w sytuacji opisanej w naszym przykładzie. Przychody z działalności gospodarczej prowadzonej na własne nazwisko podatnika były opodatkowane ryczałtem ewidencjonowanym, zaś ze spółki jawnej podatkiem liniowym. Podatnik utracił prawo do ryczałtu ewidencjonowanego w trakcie roku i w związku z tym „wskoczył” na opodatkowanie przychodów z tego źródła na zasadach ogólnych wg skali podatkowej. Czy w związku z tym traci także prawo do opodatkowania przychodów podatkiem liniowym z działalności prowadzonej w formie spółki, jako że co do zasady nie jest możliwe jednoczesne opodatkowanie przychodów ze źródła jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza podatkiem liniowym i wg skali podatkowej?

Zdaniem autora w opisanej sytuacji podatnik nie powinien utracić prawa do podatku liniowego. Nie wystąpiły bowiem przesłanki wskazane w ustawie powodujące taką utratę. Przypomnijmy, że zostały one wymienione w art. 9a ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Jeżeli podatnik, który wybrał sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2, uzyska z działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie lub z tytułu prawa do udziału w zysku spółki niemającej osobowości prawnej przychody ze świadczenia usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, odpowiadających czynnościom, które podatnik lub co najmniej jeden ze wspólników wykonywał lub wykonuje w roku podatkowym w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy, podatnik ten traci w roku podatkowym prawo do opodatkowania w sposób określony w art. 30c i jest obowiązany do wpłacenia zaliczek od dochodu osiągniętego od początku roku, obliczonych przy zastosowaniu skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1, oraz odsetek za zwłokę od zaległości z tytułu tych zaliczek.

Żaden z przepisów cytowanej ustawy nie mówi natomiast, że podatnik nie może korzystać z opodatkowania podatkiem liniowym, jeżeli z działalności gospodarczej prowadzonej w innej formie utracił prawo do opodatkowania ryczałtem i w związku z tym od przychodów z tej działalności obowiązany jest płacić podatek wg skali podatkowej.

Zdaniem autora podatnik z naszego przykładu po utracie prawa do ryczałtu ewidencjonowanego powinien do końca roku do przychodów z działalności gospodarczej prowadzonej na własne nazwisko stosować skalę podatkową, zaś do przychodów z działalności prowadzonej w formie spółki w dalszym ciągu podatek liniowy. Dopiero w następnym roku podatkowym powinien dokonać ewentualnego ujednolicenia formy opodatkowania.