Amortyzacja środków trwałych: zmiana stawki i częstotliwości

Przeczytaj także: Budynek na cudzym gruncie jako inwestycja w obcym środku trwałym?

Przypomnijmy, o metodzie amortyzacji przedsiębiorca musi zdecydować w stosunku do danego środka trwałego przed jej rozpoczęciem. Ponadto wybraną metodę amortyzacji trzeba stosować aż do pełnego zamortyzowania środka trwałego – nie jest możliwa jej zmiana.

Co do zasady odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od wartości początkowej środków trwałych wg stawek określonych w Wykazie rocznych stawek amortyzacyjnych.
Niemniej nie można zapominać, że wykaz ten zawiera maksymalne stawki amortyzacji, jakie mogą mieć zastosowanie do danego środka trwałego (oczywiście przy wyborze metody liniowej amortyzacji). Ustawodawca wskazuje przy tym, że podatnicy mogą obniżać podane w Wykazie stawek amortyzacyjnych stawki dla poszczególnych środków trwałych. Zmiany stawki dokonuje się jednak jedynie począwszy od miesiąca, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji, albo od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego.

Wskazana wyżej zmiana stawki dotyczy zarówno sytuacji, w której ma ona zostać obniżona jak i podwyższona. O ile zmiany takie mieszczą się w graniach określonym Wykazem rocznych stawek amortyzacyjnych, nie muszą im towarzyszyć jakieś dodatkowe powody. To w gestii podatnika pozostaje decyzja czy i w jakiej wysokości dokonać zmiany stosowanej stawki amortyzacji. Powyższe daje możliwość stosowania w zasadzie w każdym roku podatkowym innej stawki amortyzacyjnej do danego środka trwałego (o ile ta nie będzie oczywiście wyższa o tej, którą określa Wykaz). W zasadzie nie ma przeszkód, aby stawkę amortyzacji obniżyć wręcz do 0, jeżeli występuje taka potrzeba.

W praktyce przyjmuje się przy tym, że przez pierwszy miesiąc każdego następnego roku podatkowego (a więc okres, w którym można dokonać zmiany stawki) należy rozumieć okres, w którym zostaje dokonany pierwszy odpis amortyzacyjny w tym roku. Dlaczego?

Należy bowiem pamiętać, że ustawa pozwala naliczać odpisy amortyzacyjne w równych ratach co miesiąc albo kwartał, bądź jednorazowo na koniec roku podatkowego, przy czym suma odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych dokonanych w pierwszym roku podatkowym, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji, nie może przekroczyć wartości tych odpisów przypadających za okres od wprowadzenia ich do ewidencji do końca tego roku podatkowego. I znowu to, jaki sposób będzie miał zastosowanie u danego podatnika, zależy tylko i wyłącznie od jego decyzji. To on określi, czy odpisy będą naliczane na koniec każdego miesiąca, kwartału czy też roku.

I tutaj częstotliwość odpisów amortyzacyjnych może zostać zmieniona. Ważne jest jednak, aby wybrany sposób był stosowany przez cały rok podatkowy oraz wybór ten nastąpił przed pierwszym odpisem amortyzacyjnym w danym roku podatkowym.