Ulga rehabilitacyjna w PIT za 2017 rok

Przeczytaj także: Darowizny na cele kultu religijnego w PIT 2017

Wymagana niepełnosprawność

Prawo do ulgi rehabilitacyjnej mają wyłącznie:

• podatnicy będący osobami niepełnosprawnymi
• podatnicy mający na utrzymaniu osoby niepełnosprawne

Odliczeniu podlegają jedynie wydatki związane z rehabilitacją osoby niepełnosprawnej lub ułatwiające jej wykonywanie czynności życiowych. Co za tym idzie, kluczowym czynnikiem do skorzystania z ulgi jest niepełnosprawność danej osoby.

Ustawodawca wskazuje, kto na potrzeby odliczenia jest traktowany jako osoba niepełnosprawna. Jest to osoba, która posiada:

1. orzeczenie o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności, określonych w odrębnych przepisach, lub
2. decyzję przyznającą rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, rentę szkoleniową albo rentę socjalną, albo
3. orzeczenie o niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16 roku życia, wydane na podstawie odrębnych przepisów.

Decyzje o niepełnosprawności są wydawane na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. 2008, nr 14, poz. 92). Wystarczającym do skorzystania z ulgi jest także posiadanie przez niepełnosprawnego orzeczenia o niepełnosprawności wydanego przez właściwy organ na podstawie odrębnych przepisów obowiązujących do dnia 31 sierpnia 1997 r.

Przy niektórych odliczeniach ustawodawca wymagaodpowiedniego stopnia niepełnosprawności, a więc zaliczenia danej osoby do odpowiedniej grupy inwalidztwa. Rozumie się przez nie:

1. w przypadku I grupy inwalidztwa - osoby, w stosunku do których, na podstawie odrębnych przepisów, orzeczono:
   a) całkowitą niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji albo
   b) znaczny stopień niepełnosprawności;
2. w przypadku II grupy inwalidztwa - osoby, w stosunku do których, na podstawie odrębnych przepisów, orzeczono:
   a) całkowitą niezdolność do pracy albo
   b) umiarkowany stopień niepełnosprawności.

Podatnik mający na utrzymaniu osobę niepełnosprawną

Aby z ulgi mogła skorzystać nie sama osoba niepełnosprawna, a podatnik mający na utrzymaniu taką osobę, muszą między nimi zaistnieć określone więzi rodzinne oraz zostać zachowane kryterium dochodowe po stronie osoby niepełnosprawnej.

Po pierwsze prawo do ulgi przysługuje tutaj jedynie podatnikowi, który ma na utrzymaniu współmałżonka, dzieci własne i przysposobione, dzieci obce przyjęte na wychowanie, pasierbów, rodziców, rodziców współmałżonka, rodzeństwo, ojczyma, macochę, zięciów i synowe, będące osobami niepełnosprawnymi.
Po drugie dochód takiej osoby niepełnosprawnej nie może przy tym w ciągu danego roku podatkowego przekroczyć kwoty 10.080 zł. Jeżeli będzie on wyższy, „opiekun” takiej osoby nie będzie traktowany jako podatnik mający na utrzymaniu osobę niepełnosprawną, a co za tym idzie, nie będzie uprawniony do ulgi.

Dokumentowanie prawa do ulgi

Ustawodawca wymaga dwu rodzajów dokumentów, które uprawniają do doliczenia. Są to dowody potwierdzające samą niepełnosprawność danej osoby oraz dowody potwierdzające poniesienie wydatków.

W przypadku tych pierwszych będzie to z reguły stosowne orzeczenie wydane przez odpowiedni organ, potwierdzające stopień niepełnosprawności, jak też wskazujące datę, od której ta występuje.

Druga grupa dokumentów dzieli się na dwie podgrupy. I tak z jednej strony trzeba posiadać dowody potwierdzające wartość poniesionych wydatków, z drugiej zaś, przy korzystaniu z odliczeń ryczałtowych - dowody potwierdzające do nich prawo.

Dokumentami wskazującymi fakt poniesienia danego wydatku w określonej wysokości jest m.in. faktura czy rachunek wystawiony przez sprzedawcę oraz odpowiednie dowody zapłaty, mówiące o tym, jakiego rodzaju towar bądź świadczenie zostało nabyte oraz potwierdzające, że faktycznie nastąpiła na nie zapłata

Odliczenia w kwotach zryczałtowanych

Ustawa wskazuje trzy odliczenia w ramach ulgi rehabilitacyjnej, przy których nie są wymagane dowody faktycznego poniesienia wydatków. Są to (wskazane w pkt 7, 8 i 14):

• opłacenie przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa, w kwocie nieprzekraczającej w roku podatkowym 2.280 zł;
• utrzymanie psa asystującego, o którym mowa w ustawie o rehabilitacji zawodowej, w kwocie nieprzekraczającej w roku podatkowym 2.280 zł;
• wydatki na samochód - używanie samochodu osobowego, stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną albo dziecko niepełnosprawne, które nie ukończyło 16 roku życia - w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2.280 zł.

Na żądanie organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej podatnik musi tutaj przedstawić dowody niezbędne do ustalenia prawa do takiego odliczenia, mimo że nie jest on obowiązany do posiadania dokumentów potwierdzających faktyczną wartość poniesionych wydatków. W szczególności musi on:

1. wskazać z imienia i nazwiska osoby, które opłacono w związku z pełnieniem przez nie funkcji przewodnika (trzeba bowiem pamiętać, że taka osoba uzyskuje przychód, który podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym);
2. okazać certyfikat potwierdzający status psa asystującego.

Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z dnia 03.12.2013 r. nr IPTPB2/415-541/13-6/KSM stwierdził, że podatnik nie może skorzystać z odliczenia z tytułu użytkowania samochodu osobowego wykorzystywanego w celu dojazdu na wizyty do lekarzy specjalistów w celu analizy krwi, oceny stanu zdrowia, wykonania rtg, tomografu, zabiegów stomatologicznych, kontroli rozrusznika, USG, wykonania zastrzyków i innych badań, a także w celu wykonania bieżących badań i pobrania recept. Te nie stanowią bowiem zabiegów leczniczych.

Podobnie wypowiedział się Naczelny Sąd Administracyjny w przytoczonym wcześniej wyroku z dnia 28.11.2013 r., sygn. akt II FSK 2853/11.

Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z dnia 18.06.2013 r. nr IPTPB2/415-249/13-4/AK wskazał zaś, że ulga ta nie przysługuje w stosunku do używania, w celu dowozu osoby niepełnosprawnej na niezbędne zabiegi rehabilitacyjne, samochodu ciężarowego.

Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z dnia 23.06.2014 r. nr ITPB2/415-322/14/RS wyjaśnił natomiast, że wskazany limit odliczenia z tytułu użytkowania auta, w wysokości 2.280 zł, jest górną granicą odliczenia, a nie ryczałtem, który odliczyć może każdy bez względu na rzeczywiste koszty używania samochodu. Jego zdaniem jeżeli wydatki faktycznie na pojazd ponoszone są niższe, należy się ograniczyć z odliczeniem do ich wysokości.

Z drugiej strony Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z dnia 26.08.2013 r. nr ITPB2/415-378/13/MM uznał, że skoro oboje małżonkowie wożą swoje małoletnie dziecko niepełnosprawne na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne własnym samochodem osobowym, limit zwolnienia przysługuje każdemu z nich odrębnie mimo faktu, że jest to jeden samochód.

Dofinansowanie lub zwrot wydatków pozbawiają ulgi

W ramach ulgi rehabilitacyjnej określeni wyżej podatnicy mogą odliczyć jedynie te wydatki, które nie zostały im sfinansowane (dofinansowane) ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych lub ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych albo nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie.

Jeżeli dofinansowanie takie będzie częściowe, odliczyć można jedynie kwotę pokrytą z własnej kieszeni. Nadto z ulgi nie można skorzystać, gdy wydatek poniosły osoby inne, aniżeli wyżej wymienione.

Dla kogo odliczenie?

Ulgę rozliczają podatnicy rozliczający się na formularzach PIT-28, PIT-36 i PIT-37. Wykazuje się ją w załączniku PIT/O i następnie przenosi do zeznania rocznego. Warto także pamiętać, iż wydatków odliczonych przykładowo w zeznaniu PIT-28 nie można odliczyć w innym, jeżeli podatnik składa kilka rozliczeń rocznych.