Przepisanie gospodarstwa pozbawia zwolnienia z PCC

Przeczytaj także: Podatek PCC: do zwolnienia trzeba kupić co najmniej 1 ha ziemi rolnej

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

W marcu 2017 r. wnioskodawcy nabyli ziemię rolną o powierzchni 3 ha za kwotę 180.000 zł. Grunt ten powiększył prowadzone przez nich gospodarstwo rolne, które było większe niż 11 ha i mniejsze niż 300 ha. W związku z powyższym zainteresowani skorzystali ze zwolnienia z podatku PCC określonego w art. 9 pkt 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Następnie 31 stycznia 2020 r. wnioskodawcy przekazali aktem notarialnym prowadzone gospodarstwo wraz z nabytą ziemią swojemu synowi. Równocześnie, tego samego dnia, gospodarstwo zostało oddane przez syna rodzicom w formie umowy użyczenia poświadczonej notarialnie.

Wnioskodawcy zadali pytanie, czy takie zachowanie skutkuje powstaniem PCC? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. z 2020 r., poz. 815) podatkowi temu podlegają umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. catolla - Fotolia.com

Darujesz gospodarstwo dzieciom? Uważaj na PCC

Rolnicy nabywające grunty rolne w celu powiększenia swoich gospodarstw rolnych (przy określonym areale) mogą z tego tytułu nie zapłacić PCC. Aby jednak tak się stało, przez 5 lat tak nabytego gruntu nie mogą zbyć w jakiejkolwiek formie (również drogą darowizny). Zbycie to bowiem skutkuje powstaniem PCC.

O powstaniu obowiązku uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnej decyduje, w myśl art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, moment dokonania czynności cywilnoprawnej. Na podstawie art. 4 pkt 1 ww. ustawy obowiązek podatkowy przy umowie sprzedaży ciąży na kupującym.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, podstawę opodatkowania – przy umowie sprzedaży − stanowi wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego, którą określa się na zasadach wskazanych w art. 6 ust. 2 ww. ustawy. Stawka podatku od umowy sprzedaży m.in. nieruchomości wynosi 2% − art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. a) ww. ustawy.

Jak wynika z powołanych przepisów – sprzedaż nieruchomości podlega generalnie opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i obowiązek uiszczenia tego podatku ciąży na kupującym.

Niezależnie od powyższego, w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych przewidziano sytuacje, w których czynność mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy jest zwolniona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W myśl art. 9 pkt 2 ww. ustawy, zwalnia się od podatku sprzedaż własności gruntów, stanowiących gospodarstwo rolne w rozumieniu przepisów o podatku rolnym, wraz z będącymi ich częścią składową drzewami i innymi roślinami, pod warunkiem że w wyniku dokonania czynności zostanie utworzone lub powiększone gospodarstwo rolne, a powierzchnia gospodarstwa rolnego utworzonego lub powstałego w wyniku powiększenia będzie nie mniejsza niż 11 ha i nie większa niż 300 ha oraz gospodarstwo to będzie prowadzone przez nabywcę przez okres co najmniej 5 lat od dnia nabycia; zwolnienie to stanowi pomoc de minimis w rolnictwie, o której mowa w rozporządzeniu Komisji (UE) nr 1408/2013 z dnia 18 grudnia 2013 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis w sektorze rolnym (Dz.Urz. UE L 352 z 24.12.2013, str. 9). (…)

Zwolnienie zawarte w art. 9 pkt 2 ww. ustawy ma charakter warunkowy. Oznacza to, że dla zastosowania przedmiotowego zwolnienia, jak również dla zachowania prawa do zwolnienia, koniecznym jest m.in., aby powierzchnia utworzonego lub powiększonego gospodarstwa rolnego przez nabywcę była nie mniejsza niż 11 ha i nie większa niż 300 ha oraz gospodarstwo to było prowadzone przez nabywcę przez okres pięciu lat od dnia nabycia. W przypadku niedotrzymania tych warunków następuje utrata zwolnienia od podatku.

Dokonując interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczących opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych umowy sprzedaży, nie można zatem zgodzić się ze stanowiskiem przedstawionym przez Zainteresowanych, zgodnie z którym w opisanym zdarzeniu dokonane przez nich zbycie gospodarstwa rolnego na rzecz syna nie spowodowało utraty prawa do zachowania zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 9 pkt 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych w związku z faktem, że gospodarstwo to zostało tego samego dnia oddane Zainteresowanym na podstawie umowy użyczenia.

Zgodnie z art. 9 pkt 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych zachowanie prawa do przyznanej ulgi jest możliwe wtedy gdy gospodarstwo jest prowadzone przez nabywcę przez okres co najmniej 5 lat od dnia nabycia.

Tymczasem Zainteresowani przed upływem pięciu lat od dnia zakupu nieruchomości (ziemi) i skorzystania z pomocy de minimis przenieśli własność gospodarstwa wraz z tą nieruchomością na rzecz swojego syna. Zbycie gospodarstwa w drodze umowy darowizny spowodowało utratę przez Zainteresowanych statusu nabywcy. Powołany przepis wyraźnie wskazuje, iż gospodarstwo ma być prowadzone przez nabywcę przez okres co najmniej 5 lat od dnia nabycia. W opisanej sytuacji gospodarstwo będzie co prawda dalej prowadzone przez Zainteresowanych ale nie będą już oni jego nabywcami. Jak wyżej wskazano przeniesienie własności gospodarstwa spowodowało utratę przez Zainteresowanych statusu nabywcy, który jest jedną z przesłanek niezbędnych do zachowania zwolnienia. W tej sytuacji samo prowadzenie gospodarstwa na podstawie umowy użyczenia nie może skutkować zachowaniem prawa do ulgi, ponieważ użytkujących je osób nie można określić mianem „nabywcy” na podstawie umowy sprzedaży. W tym przypadku byłoby to raczej prowadzenie gospodarstwa przez jego zbywcę (darującego), co w oczywisty sposób nie koresponduje z treścią art. 9 pkt 2 ustawy.

Reasumując, stwierdzić należy, że w analizowanym stanie faktycznym zbycie gospodarstwa rolnego, w skład którego weszła nieruchomość objęta zwolnieniem określonym w art. 9 pkt 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych przed upływem pięciu lat od skorzystania ze zwolnienia spowodowała utratę przez Zainteresowanych prawa do tego zwolnienia, ze względu na utratę statusu nabywcy. Warunki konieczne do zachowania prawa do ww. ulgi w postaci prowadzenia przez nabywcę (kupującego) powiększonego gospodarstwa rolnego przez okres co najmniej 5 lat od daty nabycia nieruchomości nie zostały bowiem dotrzymane. Przy czym nie ma tu znaczenia fakt, że syn Zainteresowanych oddał im omawiane gospodarstwo rolne w ramach umowy użyczenia. Gospodarstwo rolne będzie bowiem już prowadzone na podstawie innego, nowego tytułu prawnego. To oznacza, że Zainteresowani nie będą jako nabywcy na podstawie umowy sprzedaży prowadzić gospodarstwa rolnego przez wymagany ustawą okres, gwarantujący prawo do skorzystania z ulgi.(…)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów