Przestępstwo skarbowe: kara finansowa

Przeczytaj także: Podatek u źródła i schematy podatkowe a odpowiedzialność zarządu

Zasady wymiaru kary zostały skodyfikowane przede wszystkim w art. 12 oraz 13 ustawy z dnia 10 września 1999 r. - Kodeks karny skarbowy (dalej kks). Pierwszy z przytoczonych przepisów mówi, że kary, środki karne oraz inne środki przewidziane w kodeksie stosuje się z uwzględnieniem zasad humanitaryzmu, w szczególności z poszanowaniem godności człowieka. Sąd wymierza karę, środek karny lub inny środek według swego uznania, w granicach przewidzianych przez kodeks bacząc, aby ich dolegliwość nie przekraczała stopnia winy, uwzględniając stopień społecznej szkodliwości czynu oraz biorąc pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które mają one osiągnąć w stosunku do sprawcy, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

Same zaś kary, środki karne oraz środki zabezpieczające zostały określone w art. 22 kks, którego §1 mówi, że karami za przestępstwa skarbowe są:
1) kara grzywny w stawkach dziennych;
2) kara ograniczenia wolności;
3) kara pozbawienia wolności.

Wymierzając karę grzywny, sąd określa liczbę stawek oraz wysokość jednej stawki dziennej. Jeżeli kks nie stanowi inaczej, najniższa liczba stawek wynosi 10, najwyższa – 720 (art. 23 §1 kks). Warto w tym miejscu dodać, że kks przewiduje m.in. nadzwyczajne obostrzenie kary w niektórych sytuacjach, która może sięgnąć nawet 1 080 stawek dziennych kary grzywny (art. 28 kks).

W przypadku wymierzania kary finansowej (czyli grzywny) sąd wykonuje dwa etapy. W pierwszym określa ilość stawek dziennych grzywny, w drugim natomiast określa wysokość stawki dziennej. Przy ustalaniu stawek dziennych sąd bierze pod uwagę dochody sprawcy (przy czym chodzi tutaj nie o dochód podatkowy, a ekonomiczny; należy bowiem pamiętać, że szereg dochodów nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym), jego warunki osobiste, rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe.

Stawka dzienna nie może być niższa od jednej trzydziestej części minimalnego wynagrodzenia ani też przekraczać jej czterystukrotności (art. 23 §3 kks). Warto zwrócić tutaj uwagę na prawidłową interpretację tego przepisu. Otóż stawka dzienna może wynosić od 1/30 minimalnego wynagrodzenia do czterystukrotności tej stawki dziennej, czyli do 400 x 1/30 minimalnego wynagrodzenia (a nie 400 x minimalne wynagrodzenie).

Granice stawki dziennej sąd ustala na dzień popełnieniu czynu. Jeżeli zatem przykładowo przestępstwo zostało popełnione w 2010 r. (kiedy wynagrodzenie minimalne wynosiło 1 317 zł), zaś kara grzywny zostanie nałożona w roku 2011 (kiedy to wynagrodzenie minimalne wynosi 1 386 zł), przy ustalaniu stawki dziennej grzywny sąd będzie ją ustalał w ramach granic określonych na podstawie wynagrodzenia minimalnego z roku 2010.

Zastanówmy się, w jakich granicach sąd może wymierzyć grzywnę, w przypadku popełnienia przestępstwa w roku 2011?
Wynagrodzenie minimalne w tym roku wynosi 1 386 zł. Co za tym idzie minimalna stawka dzienna to: 1/30 x 1386 zł = 46,20 zł. Z kolei maksymalna stawka dzienna to: 400 x 46,20 zł = 18 480 zł.

Należy tutaj jednak pamiętać, że to dopiero określenie stawki dziennej, zaś przy wymierzaniu grzywny sąd określa także liczbę tych stawek. Przypomnijmy, że co do zasady liczba stawek winna się mieścić w przedziale 10 – 720.

Tym samym minimalna grzywna za przestępstwo skarbowe w roku 2011 wyniesie: 42,60 zł x 10 = 426 zł, zaś grzywna maksymalna to: 18 460 zł x 720 = 13 305 600 zł. Z kolei w przypadku nadzwyczajnego obostrzenia kary grzywna ta może sięgnąć nawet kwoty: 18 460 zł x 1 080 = 19 958 400 zł