Polski Ład uchwalony: ważniejsze zmiany w podatku PIT

Przeczytaj także: Nowe ulgi i zwolnienia podatkowe w 2022 r. O tym pamiętaj na początku roku

Zmiany w skali podatkowej oraz kwocie wolnej od podatku

Zgodnie z uzasadnieniem do projektu nowelizacji ustawy o PIT, celem zmian jest zmniejszenie klina podatkowego oraz stworzenie bardziej sprawiedliwego systemu podatkowego. Jedną ze zmian, na jakie się zdecydowano, jest podniesienie kwoty wolnej od podatku do 30 000 zł oraz usunięcie przepisów, które ograniczały bądź pozbawiały prawa do kwoty wolnej osoby lepiej zarabiające. Polski Ład zakłada, że kwotę wolną w tej wysokości będzie miał każdy podatnik opodatkowany skalą podatkową. Kwotę wolną na tym poziomie wprowadzono poprzez podwyższenie kwoty zmniejszającej podatek do wysokości 5 100 zł (30 000 zł x 17% minus 5 100 zł = 0 zł).

Rośnie też limit pierwszego progu podatkowego. Podatek wg stawki 32% podatnicy będą płacić dopiero od dochodu przekraczającego w skali roku 120 000 zł (obecnie jest to 85 528 zł).

Zmiany w składce zdrowotnej

Powyższe nie oznacza jednak, że w kieszeni każdego podatnika pozostanie dodatkowo niecałe 5 tys. zł. Zmiany w podatku dochodowym od osób fizycznych zabierają bowiem wszystkim podatnikom prawo do odliczenia od podatku obliczanej od opodatkowanego dochodu i płaconej (pobieranej przez płatnika) składki na ubezpieczenie zdrowotne. Przypomnijmy – składka ta była przekazywana do ZUS w wysokości 9% podstawy jej naliczenia (ustalanej w różny sposób w zależności od okoliczności), ale z drugiej strony 7,75% podstawy naliczenia tej składki było wprost odliczane od należnego fiskusowi podatku dochodowego. Polski Ład uchyla prawo do odliczenia tej składki od podatku.

Nadto ustawa zakłada istotne zmiany w zakresie wysokości składki zdrowotnej dla osób prowadzących działalność gospodarczą. Do tej pory przedsiębiorcy płacili ją w wysokości 9% liczonej od podstawy stanowiącej 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, włącznie z wypłatami z zysku, w IV kwartale roku ubiegłego.

Zgodnie z przyjętymi przez Sejm zmianami sposób obliczania składki będzie różny w zależności od wybranej formy opodatkowania.

W przypadku przedsiębiorców opłacających podatek dochodowy wg skali podatkowej składka zdrowotna będzie wynosić 9% uzyskanego dochodu bez możliwości jej odliczenia od podatku.

W przypadku przedsiębiorców rozliczających się wg podatku liniowego składka na ubezpieczenie zdrowotne ma wynieść 4,9% uzyskanego dochodu z tym zastrzeżeniem, że nie będzie ona mogła być niższa niż 9% najniższego wynagrodzenia.

W przypadku przedsiębiorców opodatkowanych ryczałtem ewidencjonowanym składka zdrowotna będzie zależna od przeciętnego wynagrodzenia oraz wysokości osiąganych w danym roku przychodów:

• dla przychodów w rocznej wysokości nieprzekraczającej 60 tys. zł – podstawa naliczenia składki zdrowotnej wyniesie 60% przeciętnego wynagrodzenia
• dla przychodów w rocznej wysokości mieszczącej się w widełkach od 60 tys. zł do 300 tys. zł podstawa naliczenia składki zdrowotnej wyniesie 100% przeciętnego wynagrodzenia
• dla przychodów w rocznej wysokości przekraczającej 300 tys. zł podstawa naliczenia składki wyniesie 180% przeciętnego wynagrodzenia.

W przypadku przedsiębiorców opodatkowanych kartą podatkową podstawa naliczenia składki zdrowotnej będzie wynosić 9% minimalnego wynagrodzenia.

Nadto nowelizacja ujednolica terminy rozliczania składek zdrowotnych i społecznych. Będą one płatne do 20. dnia miesiąca, co ułatwi sposób kalkulacji wysokości składki i skoreluje termin jej płacenia z terminem odprowadzania zaliczki na PIT.

Ulga dla klasy średniej, ale tylko dla pracujących na etacie bądź z własną działalnością gospodarczą

Nowelizacja zakłada wprowadzenie ulgi dla osób osiągających przychody ze stosunku pracy, stosunku służbowego, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy oraz podatników osiągających przychody z działalności gospodarczej opodatkowane według skali podatkowej.

Kwota ulgi będzie obliczana według wzoru:

1. (A x 6,68% – 4566 zł) ÷ 0,17, dla A wynoszącego co najmniej 68 412 zł i nieprzekraczającego kwoty 102 588 zł,
2. (A x (-7,35%) + 9829 zł) ÷ 0,17, dla A wyższego od 102 588 zł i nieprzekraczającego kwoty 133 692 zł

– w którym A oznacza sumę uzyskanych przez podatnika w roku podatkowym i podlegających opodatkowaniu zgodnie z art. 27 przychodów ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy oraz uzyskanych w ciągu roku przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej pomniejszonych o koszty prowadzenia tej działalności z wyłączeniem z tych kosztów składek na ubezpieczenia społeczne.

Ulga będzie przysługiwać, gdy kwota przychodu wyniesie co najmniej 68 412 zł i nie przekracza kwoty 133 692 zł. W przypadku małżonków korzystających ze wspólnego rozliczenia, przychodem u każdego z nich na potrzeby tej ulgi będzie połowa sumy ich łącznych przychodów.

Ulga na powrót

Adresatami ulgi będą osoby, które zmieniły rezydencję podatkową na polską (przede wszystkim posiadające polskie obywatelstwo, Kartę Polaka), a które przez ostatnie 3 lata nie miały rezydencji podatkowej w RP.

Odliczenie będzie mogło być stosowane przez 4 lata następujące po okresie bazowym, którym będzie wybrany przez podatnika: rok zmiany rezydencji podatkowej i stania się polskim rezydentem albo rok następujący po zmianie takiej rezydencji.

Wysokość odliczenia wyniesie w pierwszym roku 50% podatku należnego za rok bazowy, w drugim – 50% podatku należnego obliczonego za pierwszy rok stosowania ulgi, w trzecim roku 50% podatku należnego obliczonego za rok drugi a w czwartym roku stosowania ulgi 50% podatku należnego za trzeci rok stosowania odliczenia.

PIT-0 dla pracujących seniorów

Ustawa zakłada ulgę dla wybranych podatników, którzy pomimo osiągnięcia uprawnień do emerytury zrezygnują z jej pobierania i postanowią zostać na rynku pracy. Jest ona skierowana do seniorów zatrudnionych na etacie, zleceniu czy przedsiębiorców opodatkowanych skalą podatkową, podatkiem liniowym bądź ryczałtem ewidencjonowanym. PIT-0 dla seniora ma działać na tej samej zasadzie, co PIT-0 dla młodych. Zyskają oni dodatkowe zwolnienie z podatku w wysokości 85 528 zł wybranych przychodów. Dodatkowo będzie im też przysługiwać nowa kwota wolna od podatku w wysokości 30 000 zł. W rezultacie senior, których nie będzie pobierał emerytury, podatek dochodowy będzie płacił po przekroczeniu zarobków w wysokości 115 528zł.

PIT-0 dla rodzin 4+

Kolejne zwolnienie z podatku zostało przewidziane dla rodziców (w tym rodzin zastępczych i opiekunów prawnych) wychowujących co najmniej czworo dzieci. Ulga będzie działać na podobnych zasadach jak PIT-0 dla czynnych zawodowo emerytów. Rodzic co najmniej czwórki dzieci dla wybranych przychodów (z szeroko rozumianej umowy o pracę, umowy zlecenie bądź działalności gospodarczej) uzyska dodatkowe zwolnienie z podatku w wysokości 85 528 zł. Nowelizacja odbierze przy tym samotnym rodzicom możliwość rozliczania się z dziećmi. Preferencję tą zastąpi ulga polegająca na odliczeniu od podatku kwoty 1 500 zł.

Prywatny najem tylko na ryczałcie

Ustawa przewiduje, że podatnicy stracą prawo do opodatkowania prywatnego najmu skalą podatkową. Obowiązkowy ma tutaj być ryczałt ewidencjonowany. Same stawki podatku ryczałtu nie ulegną zmianie. Podatek ten będzie zatem wynosił 8,5% przychodów do kwoty 100 000 zł oraz 12,5% przychodów od nadwyżki ponad kwotę 100 000 zł. Na mocy przepisów przejściowych w 2022 r. jednakże podatnicy będą mogli korzystać jeszcze z opodatkowania ryczałtem ewidencjonowanym.

Szara strefa obciąży pracodawcę

Do ustawy trafią też przepisy będące batem na zatrudniających „na czarno” pracowników bez ujawniania ich wynagrodzenia. Za każdy miesiąc nielegalnego zatrudnienia takiemu pracodawcy zostanie przypisany przychód w wysokości równowartości minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Negatywnych konsekwencji nie poniesie za to nielegalnie zatrudniony pracownik. Dotkną one tylko pracodawcę.

Nadto z kosztów podatkowych pracodawcy będą wyłączone wypłacone wynagrodzenia z tytułu nielegalnego zatrudnienia oraz wynagrodzenia wypłacane „pod stołem”.

Inne zmiany

Wśród innych istotnych zmian dla przedsiębiorców, które wprowadzi w ustawie o PIT Polski Ład, wymienić można m.in.:

• zmiany dotyczące rozliczania sprzedaży rzeczy wykupionych z leasingu,
• likwidację możliwości amortyzowania nieruchomości mieszkalnych ( od 2023 r.),
• ulgę dla korzystających z terminali płatniczych,
• wycenę majątku prywatnego wprowadzanego do firmy w wartości nie wyższej niż bieżąca cena rynkowa,
• zmiany w stawkach ryczałtu ewidencjonowanego (obniżenie niektórych stawek),
• ograniczenie w stosowaniu opodatkowania kartą podatkową,
• zmiany w procedurze poboru podatku u źródła,
• wprowadzenie nowych ulg, w tym inwestycyjnych (ulga na prototyp, na robotyzację, na zatrudnianie innowacyjnych pracowników, CSR, IPO, prowzrostowa).

Krzysztof Skrzypek
doradca podatkowy, nr wpisu 12444