Sprzedaż zwolniona i opodatkowana a proporcja VAT

Przeczytaj także: Proporcjonalne odliczenie podatku VAT: kiedy stosować i jak obliczyć współczynnik oraz prewspółczynnik VAT?

Przypomnijmy, art. 86 ust. 1 ustawy o VAT bezpośrednio wskazuje, iż w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Z kolei w stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje mu prawo do obniżenia podatku należnego jak i tych, w związku z którymi takie prawo mu nie przysługuje, jest on obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których przysługuje mu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego (art. 90 ust. 1 ustawy). Jeżeli powyższe nie jest możliwe, podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których prawo do obniżenia kwoty podatku należnego mu przysługuje.

Jak powyższą proporcję ustalić?
Dokonuje się tego w oparciu o obrót roku ubiegłego (proporcja wstępna). Ustala się ją jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego w całym obrocie.

Pojęcie obrotu zostało zdefiniowane w art. 29 ust. 1 ustawy. Jest nim kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku. Nie każda jednak sprzedaż będzie brana pod uwagę przy określaniu powyższej proporcji.

Jak bowiem wskazuje art. 90 ust. 5 ustawy, nie uwzględnia się tutaj obrotu uzyskanego z tytułu dostawy towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, oraz gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli są zaliczane do środków trwałych podatnika - używanych na potrzeby jego działalności. Ponadto nie wlicza się tutaj także obrotu uzyskanego z tytułu transakcji dotyczących nieruchomości lub usług pośrednictwa finansowego, w zakresie, w jakim czynności te są dokonywane sporadycznie (art. 90 ust. 6 ustawy).

Nie zawsze wskaźnik obliczony proporcją

Ustawa przewiduje sytuacje, kiedy ustalonej w powyższy sposób proporcji podatnik nie stosuje w zakresie odliczania podatku VAT od zakupów związanych ze sprzedażą mieszaną.

Pierwsza z nich jest zawarta w art. 90 ust. 8 ustawy. Zgodnie z nim, jeżeli w poprzednim roku podatnik nie uzyskał obrotu ze sprzedaży mieszanej, bądź obrót ten był niższy niż 30 000 zł, do obliczenia kwoty podatku naliczonego podlegającej odliczeniu od kwoty podatku należnego przyjmuje on proporcję wyliczoną szacunkowo, według prognozy uzgodnionej z naczelnikiem urzędu skarbowego, w formie protokołu. Powyższe stosuje się także w sytuacji, gdy podatnik uzna, iż obliczona proporcja byłaby niereprezentatywna.

Druga sytuacja, kiedy nie stosujemy wskaźnika obliczonego proporcją, została uregulowana w art. 90 ust. 10 ustawy. Przepis ten wskazuje, iż w przypadku, gdy ustalona proporcja:

1. przekroczyła 98 % - podatnik ma prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o całą kwotę podatku naliczonego
2. nie przekroczyła 2 % - podatnik nie ma prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego

Po roku korekta

Po zakończeniu danego roku podatkowego podatnik ponownie ustala powyższą proporcję, jednak tym razem już w oparciu o rzeczywistą sprzedaż tego roku. Otrzymany wynik posłuży mu do skorygowania proporcji wstępnej stosowanej w tym roku a także jest proporcją wstępną na kolejny rok.