Działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy o VAT

Przeczytaj także: Pojęcie działalności gospodarczej w VAT

Z kolei zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy o VAT działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców – w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo, w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy.

Ponadto działalność gospodarcza obejmuje czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Należy zatem pamiętać, iż dla celów VAT nie można posługiwać się definicją działalności gospodarczej zawartą w Ordynacji podatkowej czy ustawie o swobodzie działalności gospodarczej, gdyż ustawa o VAT zawiera własną (legalną), wskazaną wyżej definicję działalności gospodarczej. Mimo że jest ona w pełni autonomiczna, to nie jest jednak wspólna dla całego systemu VAT we wszystkich krajach Wspólnoty.

Przykładowo Dyrektywa VAT mówi o czynnościach okazjonalnych (wcześniej sporadycznych), a nie jednorazowych, dokonanych z zamiarem ich wykonywania w sposób częstotliwy – a to różnica. Poza tym, aby można było mówić o działalności gospodarczej – musi istnieć element stałości. Takie stanowisko zajął ETS w wyroku C 230/94, w którym potwierdził, że transakcja musi być związana z działalnością gospodarczą, co nie występuje np. przy sprzedaży majątku osobistego. Mimo tego wciąż zdarza się, iż fiskus uważa takie czynności za działalność gospodarczą.

Jak więc można zauważyć, z punktu widzenia VAT bez znaczenia jest, czy dany podmiot spełnia kryteria do uznania wykonywanych przez niego czynności za działalność w rozumieniu Ordynacji i innych ustaw. W niektórych przypadkach dany podmiot może mieć status podatnika VAT prowadzącego działalność gospodarczą, nawet nie prowadząc jej jednocześnie w rozumieniu przepisów Ordynacji podatkowej czy ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Z taką sytuacją spotkamy się np. w przypadku rolników, do których ustawa o swobodzie działalności gospodarczej nie ma zastosowania. Nie zmienia to jednak faktu, że działalność rolnicza jest uznawana na gruncie VAT za działalność gospodarczą, której wykonywanie skutkuje uzyskaniem statusu podatnika VAT.

Istotnym kryterium działania pozwalającego na uznanie działającego za podatnika VAT jest częstotliwość wykonywanych czynności. Oznacza to, iż aby dana czynność skutkowała uzyskaniem statusu podatnika VAT – nie można jej wykonywać incydentalnie. Jeżeli natomiast czynność wykonano jednorazowo, to istotne jest, czy w działaniu tym przejawiał się zamiar wykonywania tej czynności w sposób częstotliwy. Chodzi tutaj o czynności wykonywane w charakterze podatnika. Oznacza to, że nie każde czynności wykonywane przez firmę będą podlegały VAT nawet, jeśli będą wykonywane w sposób częstotliwy.

Natomiast w sytuacji odwrotnej - zdaniem autora - już samo podjęcie czynności zmierzających do prowadzenia działalności gospodarczej (np. wynajem biura czy zamówienie ekspertyz w zakresie opłacalności przedsięwzięcia) należy uznać za wykonywanie działalności gospodarczej w rozumieniu VAT, a podmiot ich dokonujący za podatnika VAT, nawet jeśli nie dokonał jeszcze żadnej czynności opodatkowanej. Należy pamiętać, iż do uzyskania statusu podatnika VAT przy wykonywania czynności polegających na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych do celów zarobkowych – musi pojawić się element ciągłości. Oznacza to, iż za podatnika VAT nie powinno się uznawać podmiotu, który nie wykonywał tych czynności ciągle, lecz jedynie jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania ich w sposób częstotliwy.


Poradnik „VAT w praktyce” to serwis informacyjny, w którym zawsze znajdziesz aktualne informacje, porady.