Odszkodowania i kary umowne jako koszty podatkowe

Przeczytaj także: Niektóre kary umowne w koszty uzyskania przychodu

Warto przypomnieć, że zgodnie z ogólną definicją kosztu podatkowego z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Jak wskazuje ustawodawca kosztami są wszelkie wydatki, które są fizycznie poniesione (dokonano zapłaty) przez podatnika, a poza tym ich poniesienie wiązało się z zamiarem osiągnięcia przychodu lub też zachowaniem, czy zabezpieczeniem jego źródła.

Czy tylko związek wydatku z przychodem decyduje o zaliczeniu go do kosztów?

Na tej podstawie można by uznać, że w sytuacji, w której podatnik ponosi wydatek w związku z określonym zdarzeniem, co ma podstawę prawną w zawartej przez podatnika umowie, taki wydatek jest kosztem podatkowym. Ponoszony jest on bowiem w celu zachowania źródła przychodów, w związku z prowadzoną działalnością opodatkowaną. Ma on na celu również wywiązanie się z umowy cywilnoprawnej zawartej z danym kontrahentem, co może zapobiec ewentualnym roszczeniom ze strony nabywcy danego towaru.

Kolejnym argumentem przemawiającym za takim działaniem są zasady współżycia społecznego, jak i zachowanie renomy prowadzonego przedsiębiorstwa, co z kolei może wymiernie wpływać na zyski danego podmiotu w przyszłości, jak i na większą bazę klientów (powszechnie wiadome jest, że zadowolony klient może przyczynić się do ugruntowania w danym środowisku, czy społeczności pozytywnych opinii na temat danego przedsiębiorstwa, które z kolei mogą przyczynić się do wyboru przez innych potencjalnych klientów właśnie usług świadczonych przez ten polecany podmiot).

Wskutek zastosowania takiej wykładni można by przyjąć, że wydatek polegający na wypłacie odszkodowania wynikającego z umowy z kontrahentem jest kosztem uzyskania przychodów, o jakich mowa w art. 15 ust.1 ustawy o CIT.

Jakich odszkodowań nie zaliczymy do kosztów podatkowych?

Jednak nie można zapominać o regulacji szczególnej, jaką przewidział ustawodawca w przypadku wypłaty kar umownych i odszkodowań. Zgodnie bowiem z art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT (odpowiednio w art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy o PIT) nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kar umownych i odszkodowań z tytułu:

• wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług,
• zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad,
• zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.