Stara - nowa firma a ewidencja księgowa

Przeczytaj także: Obowiązek założenia ksiąg rachunkowych: otrzymana dotacja

Rozpatrzmy następującą sytuację: Z uwagi na przychód osiągnięty w 2009 r. przedsiębiorca był zobowiązany w roku 2010 r. do prowadzenie ksiąg rachunkowych. W maju 2010 r. zlikwidował jednak prowadzoną firmę. Następnie w lipcu 2010 r. otworzył nową działalność gospodarczą, która podobnie jak poprzednia jest opodatkowana na zasadach ogólnych. Czy w takiej sytuacji może powrócić do prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów? Czy sytuacja wyglądałaby inaczej, gdyby zmienił profil działalności?

Art. 24a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazuje, że osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, wykonujące działalność gospodarczą, są obowiązane prowadzić, z pewnymi wyjątkami, podatkową księgę przychodów i rozchodów, albo księgi rachunkowe, zgodnie z odrębnymi przepisami, w sposób zapewniający ustalenie dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy, w tym za okres sprawozdawczy, a także uwzględniać w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych informacje niezbędne do obliczenia wysokości odpisów amortyzacyjnych zgodnie z przepisami tej ustawy.

Obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych dotyczy osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek jawnych osób fizycznych oraz spółek partnerskich, jeżeli ich przychody, w rozumieniu art. 14, za poprzedni rok podatkowy wyniosły w walucie polskiej co najmniej równowartość kwoty określonej w euro w przepisach o rachunkowości (art. 24a ust. 4 ustawy).

Art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o rachunkowości mówi natomiast, że przepisy tej ustawy stosuje się do mających siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek jawnych osób fizycznych, spółek partnerskich oraz spółdzielni socjalnych, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 1.200.000 euro (w 2010 r. limit ten wynosi 5 067 120 zł).

Z przytoczonych przepisów wynika zatem, że co do zasady podatnik nie ma wyboru, które urządzenia księgowe będzie prowadził (PKPiR czy księgi handlowe). Wszystko zależy od osiągniętego w poprzednim roku przychodu. Gdy przekroczył on wskazany wyżej limit, obowiązkowo należy zaprowadzić księgi rachunkowe. Poniżej tego limitu prowadzona jest księga podatkowa. Warto tutaj jednak dodać, że przedsiębiorca prowadzący księgi rachunkowe w danym roku może prowadzić je także w roku następnym, gdy jego przychody za poprzedni rok podatkowy były niższe niż wskazany wyżej limit, o ile zawiadomi o tym fakcie właściwego naczelnika urzędu skarbowego przed rozpoczęciem roku podatkowego.

Co się zaś tyczy zmiany prowadzonej dokumentacji księgowej z ksiąg rachunkowych na księgę podatkową w przypadku likwidacji i otwarcia nowej działalności w trakcie roku, kwestię tę rozstrzygnął Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 8 stycznia 2010 r., nr ITPB1/415-820/09/TK. Organ podatkowy uznał, że przekroczenie limitu przychodu wskazanego wyżej obliguje podatnika do prowadzenia ksiąg rachunkowych przez cały następny rok. Nie ma na to wpływu likwidacja i ponowne otwarcie nowej działalności gospodarczej, w tym także gdy nowa firma działa w zupełnie innym zakresie. Nie zmienia się tutaj bowiem podmiot prowadzący działalność gospodarczą – dany podatnik – oraz forma opodatkowania – zasady ogólne.