Wystawienie faktury: VAT należny i naliczony

Przeczytaj także: VAT należny i naliczony: przypadki szczególne rozliczenia

Nawet zatem wówczas, gdy podatnik otrzyma fakturę po upływie kilku miesięcy czy nawet lat od daty, w której miała miejsce dostawa towaru lub świadczenie usługi, żaden z przepisów nie zabrania mu odliczenia podatku naliczonego z takiej faktury, o ile zakup miał związek z wykonywanymi przez podatnika czynnościami opodatkowanymi. Maksymalnym terminem odliczenia podatku naliczonego jest w tym przypadku - zdaniem redakcji - upływ terminu, w którym przedawnia się zobowiązanie podatkowe, którego dotyczy faktura.

5. Nieterminowo wystawiona faktura zaliczkowa
Każda otrzymana przez podatnika VAT zaliczka - niezależnie od jej wysokości - rodzi obowiązek podatkowy w VAT. Fakt otrzymania zaliczki wiąże się z koniecznością wystawienia faktury VAT i rozliczenia podatku należnego z tego tytułu. Fakturę zaliczkową wystawić należy nie później niż siódmego dnia od otrzymania części lub całości należności od nabywcy.

Jeżeli podatnik wystawi fakturę zaliczkową przedwcześnie - przed otrzymaniem zaliczki - fakt ten nie powinien rodzić skutków w zakresie momentu powstania obowiązku podatkowego. Nawet więc w sytuacji gdy podatnik wcześniej wystawił fakturę, powinien ująć ją w ewidencji dopiero z chwilą powstania obowiązku podatkowego.

Przykład
Podatnik w dniu 27 stycznia 2012 r. wystawił i wysłał do kontrahenta fakturę zaliczkową. Zaliczka została uiszczona dopiero 21 marca 2012 r. Podatnik powinien ująć zaliczkę w ewidencji sprzedaży za marzec 2012 r. i w tym miesiącu wykazać obowiązek podatkowy z tytułu otrzymanej zaliczki.
W sytuacji, gdyby kontrahent w ogóle nie wpłacił uzgodnionej zaliczki i poinformował, że rezygnuje z transakcji - to podatnik (sprzedawca) powinien skorygować "do zera" wystawioną fakturę zaliczkową. W ten sposób wyeliminuje tzw. fakturę pustą, niedokumentującą żadnej czynności podlegającej opodatkowaniu.

Należy zwrócić uwagę, że nabywca towaru czy usługi nie ma prawa do odliczenia podatku naliczonego z przedwcześnie wystawionej faktury zaliczkowej. Z art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. b) ustawy o VAT wynika bowiem, że kwotę podatku naliczonego podlegającego odliczeniu stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika potwierdzających dokonanie przedpłaty (zaliczki, zadatku, raty), jeżeli wiązały się one z powstaniem obowiązku podatkowego.

W praktyce organy podatkowe akceptują faktury zaliczkowe wystawiane jeszcze przed otrzymaniem zaliczki, uznając jednak, że dopiero zapłata zaliczki powoduje, że wystawiona przedwcześnie faktura VAT może być dokumentem uprawniającym nabywcę do odliczenia podatku naliczonego.

Przykład
Podatnik wpłacił zaliczkę w styczniu 2012 r., jednak fakturę zaliczkową otrzymał już wcześniej - w grudniu 2011 r. W takim przypadku powinien odliczyć podatek naliczony w rozliczeniu za styczeń, luty lub marzec 2012 r.

Podobne rozstrzygnięcie odnaleźć można w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 czerwca 2010 r., sygn. akt I FSK 1079/09, który uznał, że dla odliczenia podatku naliczonego z faktury zaliczkowej istotnym jest powstanie obowiązku podatkowego z tytułu jej uiszczenia u podmiotu otrzymującego zaliczkę (dostawcy, usługodawcy) i udokumentowanie przez niego tego faktu stosowną fakturą. Przy spełnieniu tych warunków uiszczający zaliczkę podatnik może odliczyć podatek wykazany w fakturze w rozliczeniu za miesiąc (kwartał) jej otrzymania lub jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych.

Uwaga
Przedwczesne otrzymanie faktury zaliczkowej - przed uiszczeniem zaliczki - oznacza, że podatnik nabywa prawo do odliczenia podatku naliczonego z tej faktury dopiero z chwilą wpłaty zaliczki. Odliczenie w takim przypadku powinno jednak nastąpić w rozliczeniu za okres, w którym podatnik uiścił zaliczkę, lub za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych, a nie za okres, w którym otrzymano fakturę.


Wydawnictwo Podatkowe GOFIN – wydawca czasopism, Gazety Podatkowej i serwisów internetowych dostarczających specjalistycznej wiedzy z zakresu podatków, rachunkowości, ubezpieczeń i prawa pracy.