Nagrody dla pracowników z zysku netto w koszty uzyskania przychodu?

Przeczytaj także: Składki ZUS za pracowników jako koszty podatkowe

Chodzi mianowicie o wyrok NSA z dnia 29 kwietnia 2014 r., sygn. akt II FSK 1220/12. W rozpatrywanej przez sąd sprawie wnioskodawca wystąpił o wydanie interpretacji prawa podatkowego, czy może zaliczyć w ciężar kosztów uzyskania przychodów wypłacone pracownikom nagrody i premie z zysku. Ich wypłata jest traktowana jako dodatkowy przychód dla pracowników obciążony zarówno składkami ZUS jak i podatkiem dochodowym tak samo, jak każde inne wypłacane wynagrodzenie. Zdaniem wnioskodawcy, tak wypłacone premie i nagrody niewątpliwie stanowią dla pracowników część wynagrodzenia, a co za tym idzie, stanowią koszt uzyskania przychodu pracodawcy.

Poglądu tego nie podzielił jednak organ wydający interpretację prawa podatkowego. Ten bowiem stwierdził że powyższe nie spełniają wszelkich przesłanek niezbędnych do zakwalifikowania ich do kosztów podatkowych, jako że stanowią element podziału wypracowanego przez przedsiębiorstwo zysku. Niemniej nie zgodził się z nim zarówno WSA jak i NSA.

W swoim wyroku sąd pokreślił m.in., że niedopuszczalne jest oddziaływanie pojęć rachunkowych na prawnopodatkową kwalifikację wydatku jako podatkowego (przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, dalej updop, nie dają bowiem żadnej racjonalnej podstawy do przenoszenia podejścia bilansowego na grunt podatku dochodowego).

W związku z tym, odrębnie niż organy podatkowe czy też inne składy orzekające, w niniejszej sprawie NSA uznał, że z uwagi na to, że wypłata nagrody nastąpiła z zysku netto (a więc o obciążeniu podatkiem dochodowym) nie można wyciągnąć wniosków o powtórnym ujmowaniu w kosztach tych wydatków. Ponadto ustawa o podatku dochodowym nie przewiduje wprost wyłączenia z kosztów uzyskania przychodów nagród wypłacanych z dochodu po opodatkowaniu.

Wprawdzie art. 16 ust. 1 pkt 40 updop mówi, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów składek na ubezpieczenie społeczne oraz na Fundusz Pracy i inne fundusze celowe utworzonych na podstawie odrębnych ustaw – od nagród i premii wypłacanych w gotówce lub w papierach wartościowych z dochodu po opodatkowaniu podatkiem dochodowym (na co powołał się fiskus twierdząc, że tym samym kosztem takim nie mogą być same nagrody wypłacane z zysku netto), niemniej w przepisie tym zabrakło wskazania, że obejmuje on także samą nagrodę wraz z pochodnymi, zaś gdyby ustawodawca chciał i powyższe wyłączeniem objąć, z całą pewnością wskazałby to bezpośrednio we wskazanej regulacji. W przytoczonym przepisie zaś odwołał się on tylko do składek na ubezpieczenie społeczne oraz na Fundusz Pracy i na inne fundusze celowe utworzone na podstawie odrębnych ustaw, w związku z czym tylko te wypłaty z kosztów uzyskania przychodów są wyłączone.

Na tej podstawie NSA uznał, że wydatki poniesione na wypłatę nagród z dochodu po opodatkowaniu co do zasady mają charakter kosztowy. Mają one także związek z prowadzoną działalnością gospodarczą pracodawcy

Zdaniem NSA „Nie może budzić większych wątpliwości, że wszelkiego rodzaju nagrody (premie) są swoistym wynagrodzeniem za dobrze wykonaną pracę, czego wynikiem jest osiągnięty dochód, który następnie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Jednocześnie nagrody te mają charakter motywacyjny i służą osiągnięciu dobrych wyników (przychodów) w przyszłości (w kolejnych latach podatkowych). Nie można w związku z tym zasadnie twierdzić, że kwoty wypłacanych pracownikom nagród są jedynie gratyfikacją, która nie służy powyższym celom (osiągnięciu przychodów).”

Sąd wskazał także, że koszty pracownicze (w tym przede wszystkim z tytułu wynagrodzeń) są pośrednimi kosztami uzyskania przychodu i są potrącalne w dacie ich poniesienia. Jeżeli dotyczą one okresu przekraczającego rok podatkowy i nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, stanowią one koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą.