Odpowiedzialność prezesa za długi podatkowe spółki

Przeczytaj także: Postępowanie i decyzja podatkowa wydane na złego podatnika

Należy pamiętać, że członek zarządu ponosi odpowiedzialność wyłącznie za te zaległości podatkowe spółki (w tym także spółki z o.o. w organizacji), które powstały w czasie, gdy był członkiem zarządu (art. 116 § 2 ordynacji). Nie będzie więc odpowiadać za zaległości powstałe wcześniej lub później. Trzeba pamiętać, że jeśli nie zostanie prawidłowo odwołany lub nie zrezygnuje w sposób prawidłowy z funkcji, musi liczyć się z możliwością odpowiedzialności, mimo że nie uważa się już za członka zarządu.

Jeśli prezes pozostaje w związku małżeńskim, wówczas jego odpowiedzialność jako członka zarządu rozciąga się także na majątek objęty wspólnością małżeńską. W chwili zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami wspólność ustawowa, jeśli więc zobowiązanie podatkowe spółki powstało po jego ślubie, urząd skarbowy może żądać spłaty majątku. Wyjątkowo nie będzie odpowiadać majątkiem objętym wspólnością małżeńską, w dwóch przypadkach: gdy zobowiązanie podatkowe spółki powstało przed ślubem lub gdy zawrze z żoną (mężem) umowę o rozdzielności majątkowej (nie ma wtedy majątku wspólnego). Należy pamiętać jednak, że członek zarządu nie odpowiada wspólnym majątkiem tylko za te zaległości podatkowe, które powstały po zawarciu umowy o rozdzielności majątkowej, natomiast za zaległości odpowiada majątkiem, który przed podziałem był objęty wspólnością małżeńską.

Członkowie zarządu ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe spółki solidarne ze spółką. Oznacza to, że urząd skarbowy może, według własnego wyboru, zażądać, by podatek zapłacili wszyscy członkowie zarządu łącznie, tylko niektórzy lub też każdy z osobna w częściach albo np. jeden z nich w całości. Każdy członek zarządu ma obowiązek zapłacić całą kwotę podatku (spełnić świadczenie), tak jakby był jedynym dłużnikiem. Jest tak, ponieważ członek zarządu odpowiada za zaległości podatkowe spółki solidarnie ze spółką i innymi członkami zarządu (art. 107 § 1 i art. 116 ordynacji). Dopiero po zapłaceniu podatku może zażądać, aby pozostali członkowie zarządu zwrócili mu przypadającą na nich część świadczenia (art. 376 §1 kc).

Odpowiedzialność członka zarządu za nieuregulowane przez spółkę zobowiązania podatkowe może powstać dopiero wtedy, gdy nie ma możliwości, by spółka zapłaciła podatek. Kolejność postępowania fiskusa w przypadku zaległości podatkowych spółki jest ustalona. Najpierw urząd skarbowy doręcza spółce decyzję ustalającą wysokość zobowiązania podatkowego, np. podatku od spadków i darowizn, lub określającą wysokość zaległości podatkowej czy też decyzję w sprawie zwrotu zaliczki VAT naliczonego. W przypadku gdy urząd skarbowy nie musi wydawać decyzji, ponieważ wydaje tytuł wykonawczy bezpośrednio na podstawie deklaracji podatkowej – musi najpierw wystawić ten tytuł wykonawczy przeciwko spółce i wszcząć przeciwko niej egzekucję. Po upływie terminu płatności podatku (gdy podatek nie został zapłacony) urząd może wszcząć postępowanie podatkowe przeciwko członkom zarządu. W wyniku tego postępowania urząd wyda decyzję. W decyzji tej poda wysokość świadczenia, a także miejsce i termin jego spłacenia. Dopiero w momencie doręczenia członkowi zarządu tej decyzji powstaje jego odpowiedzialność;

Koniecznie należy przeczytać uważnie decyzję skierowaną do spółki, zwracając uwagę na wysokość zobowiązania. W decyzji, którą urząd skierował do członka zarządu musi figurować ta sama kwota. Od dnia doręczenia decyzji prezes ma 14 dni na opłacanie zaległości podatkowej spółki (art. 47 § 1 i art. 109 ordynacji). Warto wiedzieć, że aż do czasu uprawomocnienia się decyzji określającej wysokość zobowiązania podatkowego spółki (a więc aż do momentu, w którym nie będzie już przysługiwać od niej odwołanie) postępowanie wobec prezesa zostaje zawieszone (art. 201 § 1 pkt 5 ordynacji). Jeżeli natomiast członek zarządu nie wykona zobowiązania w tym terminie, urząd skarbowy naliczy odsetki za zwłokę, przy czym nie będą one naliczanie za czas, w którym postępowanie nie było zawieszone.

Autor: Magdalena Błaszczyk – radca prawny
Źródło: Doradca Prezesa spółki z o.o.,