VAT naliczony: rezygnacja z odliczenia?

Przeczytaj także: Samochód osobowy na cele osobiste a rozliczenie VAT

Rozpatrzmy następującą sytuację: W najbliższym czasie podatnik zamierza wykupić z leasingu samochód z tzw. kratką. Na początku będzie go wykorzystywał w prowadzonej działalności gospodarczej, w związku z czym zostanie on uznany za środek trwały. Po roku zamierza go jednak przekazać na własne cele osobiste. Postanowił on nie odliczać podatku naliczonego z faktury zakupowej, mimo że prawo to mu przysługuje. Czy takie postępowanie uchroni go przed obowiązkiem naliczenia tego podatku w chwili przekazania samochodu na cele prywatne?

Opodatkowaniu podatkiem VAT podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług. Przez dostawę taką rozumie się jednak także, zgodnie z art. 7 ust. 2 pkt 1, przekazanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa na cele inne niż związane z prowadzonym przez niego przedsiębiorstwem, w szczególności przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia - jeżeli podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tych czynności, w całości lub w części.

Ostatnia część przytoczonego przepisu mówi zatem, że z podatku VAT zwolnione są jedynie takie przekazania na cele osobiste, w stosunku do których podatnikowi nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku. Co za tym idzie, jeżeli prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługiwało w całości (obecnie od aut z tzw. kratką można odliczyć podatek naliczony w całości) lub w części (z czym mamy do czynienia m.in. w przypadku nabycia samochodów osobowych – od takiego zakupu można co do zasady odliczyć jedynie 60% podatku naliczonego wynikającego z faktury, nie więcej niż 6 000 zł) a podatnik jedynie z niego nie skorzysta, w momencie przekazania na cele osobiste konieczne będzie naliczenie podatku VAT.

Powyższe jest bardzo niekorzystne zwłaszcza w przypadku przekazania w taki sposób towarów wykupionych z leasingu, w tym m.in. samochodów. Wartość wykupu takiego pojazdu jest bowiem z reguły bardzo niska. Z kolei przy naliczaniu tego podatku w momencie przekazania pojazdu na cele osobiste trzeba stosować reguły wynikające z art. 29 ust. 10 ustawy o VAT, który to mówi, że w przypadku dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 2, podstawą opodatkowania jest cena nabycia towarów (bez podatku), a gdy nie ma ceny nabycia, koszt wytworzenia, określone w momencie dostawy tych towarów. Co za tym idzie, nie można określić podstawy opodatkowania w oparciu o dane historyczne (np. faktura zakupu), a o dane ważne na dzień takiego przekazania.

Tym samym podatnik z naszego przykładu w chwili przekazania samochodu na cele prywatne będzie musiał naliczyć podatek VAT od jego rynkowej wartości, która zapewne będzie dużo wyższa niż cena wykupu, którą zapłacił rok wcześniej firmie leasingowej.