Darowizna na cele charytatywne a podatek VAT

Przeczytaj także: Nieodpłatne świadczenia a odliczenie VAT

Należy jednak zacząć od podstaw, tj. od art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług (dalej jako ustawy o VAT) stosownie do którego, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega między innymi odpłatna dostawa towarów.

Jednak również nieodpłatne dostawy towarów mogą zostać przedmiotem opodatkowania, gdyż zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy o VAT przez (opodatkowaną) dostawę towarów rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

1. przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
2. wszelkie inne darowizny

- jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

W tym miejscu należy przywołać art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w myśl którego, zasadniczo w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Z tego też powodu omawiana darowizna nie będzie opodatkowana podatkiem VAT – zakupy towarów na rzecz organizacji charytatywnych przede wszystkim nie będą związane z działalnością opodatkowaną.


Co również istotne, ustawodawca przewidział bardzo preferencyjne reguły dla przedsiębiorców chcących przekazać żywność na rzecz organizacji charytatywnej, bowiem w myśl art. 43 ust. 1 pkt 16 ustawy o VAT zwalnia się od podatku dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT, której przedmiotem są produkty spożywcze, z wyjątkiem napojów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,2% oraz napojów alkoholowych będących mieszaniną piwa i napojów bezalkoholowych, w których zawartość alkoholu przekracza 0,5%, jeżeli są one przekazywane na rzecz organizacji pożytku publicznego w rozumieniu ustawy z 24.04.2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (dalej jako ustawa o OPP), z przeznaczeniem na cele działalności charytatywnej prowadzonej przez tę organizację.

Tak więc, zastosowanie zwolnienia jest warunkowane kilkoma przesłankami, z tego też powodu warto wyjaśnić, iż stosownie do art. 3 ust. 1 ustawy o OPP działalnością pożytku publicznego jest działalność społecznie użyteczna, prowadzona przez organizacje pozarządowe w sferze zadań publicznych określonych w ustawie.

Z kolei w myśl art. 3 ust. 2 OPP organizacjami pozarządowymi są:

1. niebędące jednostkami sektora finansów publicznych lub przedsiębiorstwami, instytutami badawczymi, bankami i spółkami prawa handlowego będącymi państwowymi lub samorządowymi osobami prawnymi,
2. niedziałające w celu osiągnięcia zysku

- zasadniczo osoby prawne lub jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, w tym fundacje i stowarzyszenia.

Dodatkowo, w myśl art. 43 ust. 12 ustawy o VAT omawiane zwolnienie, może zostać zastosowane pod warunkiem posiadania przez dokonującego dostawy towarów dokumentacji potwierdzającej dokonanie dostawy na rzecz organizacji pożytku publicznego, z przeznaczeniem wyłącznie na cele działalności charytatywnej prowadzonej przez tę organizację.

Co więcej, analizowanego zwolnienia nie stosuje się, jeżeli:

1. określenie przeznaczenia otrzymanych przez organizację pożytku publicznego towarów nie jest możliwe na podstawie prowadzonej przez tę organizację dokumentacji lub
2. wykorzystanie otrzymanych przez organizację pożytku publicznego towarów nastąpiło na cele inne niż cele działalności charytatywnej prowadzonej przez tę organizację.

Jak widać, ustawodawca zabezpieczył się przed nadużywaniem przedmiotowego zwolnienia, tym samym obligując podatników do dotrzymywania należytej staranności.

Końcowo, należy wspomnieć o istotnej regulacji z art. 86 ust. 8 pkt 3 ustawy o VAT, stosownie do którego podatnik ma prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, jeżeli importowane lub nabyte towary i usługi dotyczą dostawy towarów, o której mowa w art. 43 ust. 1 pkt 16. Tak więc, ustawa zezwala na odliczenie podatku naliczonego przy dokonaniu zakupów na cele charytatywne. W zakresie dostaw pozostałych towarów objętych zwolnieniem, nie wymienionych w tym przepisie, prawo do odliczenia nie przysługuje, o czym była mowa na początku artykułu.