Bony towarowe to świadczenie usług w VAT?

Przeczytaj także: Bony towarowe a podatki (PIT, CIT i VAT)

Zagadnienie sporne
Podatnik jest spółką działającą w branży farmaceutycznej. Spółka oferuje swoim pracownikom bony towarowe, które mogą być wykorzystane w określonych sklepach. Spółka wypełniała deklaracje VAT wyszła z założenia, że nie była zobowiązana do fakturowania należnego podatku z tytułu wydawania swym pracownikom bonów.

Spółka stwierdziła jednak, że koszt nabycia bonów stanowił część ogólnych kosztów prowadzenia działalności gospodarczej, a zatem powinna mieć ona prawo do odliczania VAT związanego z tym nabyciem, bez obowiązku fakturowania należnego podatku z tytułu wydawania bonów pracownikom, ponieważ wydawanie bonów nie było dokonywane odpłatnie.

W konsekwencji spółka zwróciła się do organów podatkowych o zwrot naliczonego VAT zapłaconego przy nabyciu spornych bonów towarowych. Organy podatkowe nie podzieliły jednak stanowiska spółki. Sąd rozpatrujący sprawę, zawiesił postępowanie i zwrócił się z pytaniami prejudycjalnymi do ETS.

Stanowisko sądu
Przekazanie bonów towarowych przez spółkę, która nabyła je za cenę obejmującą podatek od wartości dodanej, swym pracownikom w zamian za rezygnację przez nich z części wynagrodzenia w gotówce, stanowi odpłatne świadczenie usług w rozumieniu Dyrektywy VAT.
Wyrok ETS z 29 lipca 2010 r. w sprawie Astra Zeneca, C-40/09

Pytanie do eksperta: Spółka, którą rozliczam, nabywa bony towarowe za cenę obejmującą VAT, a następnie przekazuje je swoim pracownikom w zamian za rezygnację z części wynagrodzenia. Czy w związku z przekazaniem bonów spółka powinna zapłacić VAT?

Tak, przekazanie przez spółkę bonów towarowych pracownikom w ramach wynagrodzenia stanowi bowiem odpłatne świadczenie usług w rozumieniu przepisów o VAT.

W tym miejscu należy zwrócić uwagę na ostatni wyrok ETS, w którym Trybunał rozstrzygnął ten problem (wyrok ETS z 29 lipca 2010 r. w sprawie Astra Zeneca, C-40/09). Stanowisko ETS jest przełomowe, gdyż dotychczas bony towarowe były uznawane za środek płatniczy, a jego użycie nie mogło być utożsamiane z dostawą towarów ani ze świadczeniem usług.

Trybunał przeanalizował jednak dokładnie przepisy wspólnotowe, a konkretnie przepisy Dyrektywy VAT i wskazał na pojęcie działalności gospodarczej. Zdaniem Trybunału pojęcie działalności gospodarczej ma szeroki zakres i obiektywny charakter, a co za tym idzie - działalność gospodarczą ocenia się niezależnie od jej celów lub rezultatów. A zatem, spółka w zakresie, w którym przekazuje swym pracownikom bony towarowe w zamian za rezygnację przez nich z części wynagrodzenia w gotówce, wykonuje działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów VI Dyrektywy.

Bony towarowe umożliwiają otrzymującym je pracownikom nabywanie towarów lub usług w określonych przedsiębiorstwach, a zatem przyznają pracownikom przyszłe i nieokreślone co do przedmiotu prawo do towarów lub usług. W konsekwencji, w zakresie, w jakim powyższe bony nie przenoszą od razu prawa do rozporządzania towarami, przekazanie ich nie stanowi, dla celów VAT, "dostawy towaru" w rozumieniu art. 5 ust. 1 Dyrektywy VAT, lecz "świadczenie usług" w rozumieniu art. 6 ust. 1 tej Dyrektywy, bowiem w rozumieniu ww. przepisu każda czynność niestanowiąca dostawy towaru jest uważana za świadczenie usług.

Trybunał zauważył również, że jest to świadczenie usług dokonywane odpłatnie, albowiem na gruncie utrwalonego orzecznictwa pod pojęciem tym rozumiemy istnienie bezpośredniego związku pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym. Również zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, podstawą opodatkowania dostawy towarów lub świadczenia usług jest świadczenie wzajemne rzeczywiście otrzymane z tego tytułu. Owo świadczenie wzajemne jest zatem wartością rzeczywiście otrzymaną, a nie wartością oszacowaną. Ponadto, wspomniane świadczenie wzajemne musi być wyrażalne w pieniądzu.

W przypadku opisanym w pytaniu istnieje bezpośredni związek pomiędzy przekazaniem bonów towarowych a częścią ich wynagrodzenia w pieniądzu, z której muszą zrezygnować w zamian za przekazanie im owych bonów. Jednocześnie należy zauważyć, że ciężar podatku VAT dotyczącego przekazania bonów ponoszony jest przez końcowego konsumenta towarów lub usług, które mogą być nabyte za te bony, to znaczy przez otrzymujących je pracowników, gdyż wynikające z przekazania bonów odliczenie z wynagrodzenia pracowników obejmuje cenę bonów oraz całość związanego z nimi podatku.

Reasumując skoro przekazanie bonów towarowych pracownikom jest świadczeniem usług przez spółkę na ich rzecz, tym samym podlega opodatkowaniu VAT, zarówno na gruncie ustawy o VAT, jak i przepisów wspólnotowych.


Magazyn „Orzecznictwo Podatkowe” co miesiąc prezentuje ważne orzeczenia i komentarze podatkowe. Znajdziesz tu praktyczne rady jak zminimalizować ryzyko, że urząd skarbowy podważy Twoje decyzje oraz poznasz argumenty, które pozwolą Ci wygrać z fiskusem.