Pożyczka dla udziałowca a podatek dochodowy

Przeczytaj także: Pożyczka bez odsetek dla pracownika a przychód

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Wspólnicy spółki z o.o. (czynny podatnik VAT) zysk roku 2010 przekazali na kapitał zakładowy. W maju 2011 r. okazało się jednak, że potrzebne są im środki finansowe potrzebne na zakup prywatnych inwestycji. Środki takie posiada spółka, która mogłaby im pożyczyć na podstawie umowy pożyczki oprocentowanej na poziomie rynkowym 10-12% w skali roku. Termin zwrotu pożyczki to 31 grudnia 2011 r. Powstały wątpliwości, czy pomimo umowy pożyczki pomiędzy wspólnikiem a spółką, spółka powinna pobrać zryczałtowany podatek 19% i potraktować tak jak zaliczkę na dywidendę roku 2011? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Na wstępie zaznacza się, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawcy tylko w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych.

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2010 r., Nr 51, poz. 307 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy źródłami przychodów są również: inne źródła nie wymienione w tym przepisie.

Z kolei art. 11 ust. 1 ww. ustawy stanowi, iż przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 – na podstawie art. 20 ust. 1 powołanej ustawy, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nie należące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nie znajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Zgodnie natomiast z art. 42a ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c, oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.

Umowa pożyczki uregulowana została w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). W myśl art. 720 § 1 Kodeksu cywilnego przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Biorąc pod uwagę cytowany przepis, należy stwierdzić, iż na gruncie Kodeksu cywilnego umowa pożyczki jest umową nieodpłatną. Niemniej jednak umowa ta może mieć charakter odpłatny. Odpłatność można ustalić w różny sposób, np. w postaci oprocentowania wyrażonego w pieniądzu, przeniesienia własności rzeczy oznaczonych co do tożsamości, zezwolenia na korzystanie z rzeczy, udziału w zysku osiągniętym przez pożyczkobiorcę.

Wątpliwości Wnioskodawcy budzi kwestia, czy pomimo umowy pożyczki pomiędzy wspólnikiem a Spółką, powinien być pobrany zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 19%.

Stosownie do treści przytoczonych przepisów, aby mówić o przychodzie po stronie podatnika (wspólnika), musi wystąpić przysporzenie majątkowe tej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Samo udzielenie pożyczki gotówkowej przez Wnioskodawcę nie stanowi dla podatnika (wspólnika) przychodu, ponieważ ze swej istoty umowa pożyczki nakłada na pożyczającego obowiązek zwrotu tej samej ilości pieniędzy.

Brak określenia przez ustawodawcę w Kodeksie cywilnym odpłatności, jako koniecznego elementu pożyczki nie jest jednoznaczne z uzyskaniem przez pożyczkobiorcę przychodu z tytułu nienaliczonych w pełnej wysokości odsetek od udzielonej mu niskooprocentowanej pożyczki. W przypadku, gdy strony w umowie zastrzegły brak odpłatności w postaci odsetek lub też ustaliły odsetki mniejsze aniżeli stosowane przez instytucje bankowe, to fakt taki nie rodzi skutków podatkowych w postaci uzyskania przez pożyczkobiorcę nieodpłatnego świadczenia.

Ze zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku wynika, iż Wnioskodawca (pożyczkodawca) zamierza udzielić wspólnikom (pożyczkobiorcom) pożyczki, która zostanie zwrócona wraz z należnymi odsetkami.

Mając na uwadze powołane wyżej przepisy oraz przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe stwierdzić należy, iż oprocentowana pożyczka, którą Wnioskodawca zamierza udzielić wspólnikom, nie będzie stanowiła przysporzenia majątkowego po stronie wspólnika spłacającego zaciągniętą pożyczkę wraz z odsetkami, i nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, a tym samym nie będzie nakładać na Wnioskodawcę obowiązku poboru zryczałtowanego podatku dochodowego. (…)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów