Odliczenie VAT z faktury za media w 2013 r.

Przeczytaj także: Odliczenie VAT z faktury za media

W proponowanym brzmieniu nowelizacji, ogólna zasada dotycząca odliczania podatku VAT wyrażona w art. 86 ust. 10 ustawy o VAT stanowi, iż prawo do odliczenia podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy, nie wcześniej jednak niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę. Niniejsza zasada znajdzie również zastosowanie w przypadku uiszczenia przed dokonaniem dostawy towarów lub wykonaniem usługi całości lub części zapłaty (art. 86 ust. 10b ustawy o VAT). Od powyższej reguły ustawodawca przewidział pewne wyjątki, nie dotyczą one jednak - tak jak obecnie ma to miejsce - odliczenia podatku naliczonego z faktur dokumentujących nabycie tzw. mediów (tj. energii elektrycznej, wody, gazu, usług telekomunikacyjnych, usług wywozu nieczystości itp.).

Ponadto należy wskazać, iż podatnik, który nie dokona odliczenia podatku naliczonego w ustawowym terminie, nadal będzie mógł odliczyć ten podatek w rozliczeniu za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych (art. 86 ust. 11 ustawy o VAT).

Z powyższego wynika, iż po dniu 1 lipca 2013 r., podatnik co do zasady będzie mógł skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego (w tym również dotyczącego mediów) po łącznym spełnieniu następujących przesłanek:

• po stronie sprzedawcy powstanie obowiązek podatkowy w odniesieniu do nabytych towarów lub usług,
• dojdzie do nabycia towarów i usług bądź uiszczenia zaliczki na poczet przyszłej transakcji,
• podatnik będzie dysponował fakturą dotyczącą danych czynności.

W nowym stanie prawnym termin odliczenia podatku naliczonego będzie determinował przede wszystkim moment powstania obowiązku podatkowego po stronie sprzedawcy. Przy czym w projekcie czytamy, iż ustawodawca planuje uchylenie art. 19 ustawy o VAT i wprowadzenie nowego art. 19a, zawierającego blok zmian dotyczących zasad powstania obowiązku podatkowego. I tak przepis art. 19a ustawy o VAT będzie zawierał generalną zasadę stanowiącą, że obowiązek podatkowy powstawać będzie z chwilą dokonania dostawy towaru lub wykonania usługi.

Z kolei w art. 19a ust. 3 proponuje się, aby w przypadku usług, dla których w związku z ich świadczeniem, ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, uznawało się je za wykonane z upływem każdego okresu, do którego odnoszą się te rozliczenia lub płatności, do momentu zakończenia świadczenia tych usług. Ponadto na mocy art. 19a ust. 8 ustawy o VAT otrzymanie całości lub części zapłaty przed dokonaniem dostawy lub wykonaniem usługi w dalszym ciągu będzie rodziło powstanie obowiązku podatkowego w odniesieniu do kwoty otrzymanej zapłaty.

W tym miejscu podkreślić należy, iż wskazane powyżej nowe regulacje nie zawierają szczególnych zasad powstawania obowiązku podatkowego w przypadku dostawy mediów. W konsekwencji, przepisy te znajdą zastosowanie również do dostawy energii, wody, świadczenia usług telekomunikacyjnych, wywozu nieczystości itp.

Przykład I
Spółka otrzymała fakturę za zużytą wodę za okres od 10.07 do 10.08.2012 r. Fakturę wystawiono 20.08.2012 r. (wpłynęła ona do Spółki 24.08.2012 r.) z terminem płatności do 20.09.2012 r. Obecnie prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z tej faktury powstaje w rozliczeniu za okres, w którym przypada termin płatności (czyli w rozliczeniu za wrzesień 2012 r. - podatek odliczyć jeszcze można w październiku oraz listopadzie 2012 r.).

Po dniu 1 lipca 2013 r. Spółka będzie musiała zmienić sposób postępowania przy odliczaniu podatku. W ww. przykładzie prawo do odliczenia będzie przysługiwało w rozliczeniu za sierpień, wrzesień oraz październik 2013 r. Już bowiem w sierpniu 2013 r. spełnione zostaną wszystkie warunki pozwalające na odliczenie podatku naliczonego, tj.:

• po stronie sprzedawcy powstanie obowiązek podatkowy (obowiązek ten powstanie z chwilą wykonania usługi czyli w sierpniu 2013 r.) oraz
• Spółka będzie dysponowała fakturą dokumentującą zakup.

Przykład II
W kolejnym przykładzie załóżmy, że Spółka otrzymuje od dostawcy energii elektrycznej faktury „z góry”, tzw. faktury prognozowe dotyczące całego półrocza. Czyli, przykładowo, Spółka otrzymała 10.07.2012 r. fakturę za dostawę energii elektrycznej za III kwartał 2012 r. (czerwiec-lipiec-sierpień). Termin płatności 24.07.2012 r. Obecnie prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z tej faktury powstaje w rozliczeniu za okres, w którym przypada termin płatności (czyli w rozliczeniu za lipiec 2012 r. - podatek odliczyć jeszcze można w sierpniu oraz we wrześniu 2012 r.).

Po dniu 1 lipca 2013 r. podatnik, co do zasady, nie będzie miał prawa do odliczenia podatku w przypadku faktur wystawionych przed powstaniem obowiązku podatkowego u sprzedawcy. Zatem, nie będzie mógł dokonać potrącenia podatku z chwilą otrzymania ww. faktur prognozowych. Prawo to nabędzie dopiero w momencie, gdy uiści przedpłatę na poczet realizowanych usług, bądź upłynie przyjęty przez strony okres rozliczeniowy i tym samym usługę uznać będzie można za wykonaną - – w zależności od tego, które z wymienionych zdarzeń nastąpi jako pierwsze.

Zatem, jeśli nasza Spółka otrzyma fakturę prognostyczną za III kwartał 2013 r. dnia 10.07.2013 r. z terminem płatności do 24.07.2013 r., wówczas odliczyć podatek naliczony będzie mogła:

1. jeżeli zapłaci w lipcu 2013 r. - w całości w lipcu 2013 r. (oraz w sierpniu i we wrześniu 2013 r.) - wtedy bowiem u sprzedawcy powstanie obowiązek podatkowy (od zaliczki – każda zapłata przed zakończeniem transakcji stanowi zaliczkę);
2. jeżeli zapłaci w sierpniu 2013 r. - w całości w sierpniu 2013 r. (oraz we wrześniu i październiku 2013 r.) - wtedy bowiem u sprzedawcy powstanie obowiązek podatkowy (od zaliczki – każda zapłata przed zakończeniem transakcji stanowi zaliczkę);
3. jeżeli natomiast nie zapłaci bądź zapłaci dopiero np. w październiku – w całości we wrześniu 2013 r. (bowiem wtedy dopiero u sprzedawcy powstanie obowiązek podatkowy).

W sytuacji natomiast, gdyby strony rozliczały się co dwa miesiące i Spółka otrzymałaby fakturę prognostyczną np. „z góry” za pół roku z terminem płatności co 2 miesiące (czyli Spółka otrzyma fakturę prognostyczną za II półrocze 2013 r. 10.07.2013 r. (ale rozliczanie z umowy co dwa miesiące: termin płatności do 24.08.2013 r., 24.10.2013 r. oraz 24.12.2013 r.), wówczas odliczyć podatek naliczony będzie mogła:

1. jeżeli zapłaci w lipcu 2013 r. pierwszą ratę - w lipcu 2013 r. (oraz w sierpniu i we wrześniu 2013 r.), ale jedynie od tej kwoty jaką zapłaciła – u sprzedawcy bowiem powstanie obowiązek podatkowy tylko w tej części,
2. jeżeli zapłaci w sierpniu 2013 r. drugą ratę - w sierpniu 2013 r. (oraz we wrześniu i w październiku 2013 r.), ale znowu jedynie od tej kwoty jaką zapłaciła – u sprzedawcy bowiem powstanie obowiązek podatkowy tylko w tej części,
3. pozostałą część będzie mogła odliczyć w grudniu 2013 r. (oraz w styczniu i lutym 2014 r.) - bowiem wtedy dopiero u sprzedawcy powstanie obowiązek podatkowy w pozostałym zakresie.