Odliczenie składek na ubezpieczenie społeczne w rocznym PIT 2015

Przeczytaj także: Rozliczenie roczne gdy etat, podatek liniowy i małoletnie dziecko

Wyżej podano jedynie przykłady składek podlegających odliczeniu dla przedsiębiorców, którzy przez cały rok składki te opłacali terminowo w stałej, minimalnej wysokości. Przedsiębiorca natomiast może postanowić m.in. o zmianie podstawy naliczenia tychże składek, utracić w trakcie roku prawo do tzw. małych ZUS-ów, zrezygnować i opłacać składkę na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe bądź też zaprzestać opłacania wszystkich wyżej wymienionych (wskutek chociażby zawieszenia czy likwidacji firmy). Dlatego też zaprezentowane przykłady nie znajdą odzwierciedlenia w każdym zeznaniu podatkowym przedsiębiorcy.

Odliczyć przedsiębiorca za to może składki płacone za siebie jak i osoby z nim współpracujące (na podstawie dowodów potwierdzających zapłatę, czyli np. poleceń zapłaty bądź wyciągów bankowych).

Składki od wynagrodzenia za świadczoną pracę

Osoby zatrudnione na podstawie przepisów kodeksu pracy czy też w oparciu o umowy cywilnoprawne z obowiązku opłacania od należnych im wynagrodzeń składek wyręcza płatnik będący pracodawcą czy też zleceniodawcą. Tutaj w rocznym PIT podatnik uwzględnia nie składki zapłacone, a potrącone z jego wynagrodzenia. A to dlatego, że pobrane z wynagrodzenia pracownika składki płatnik przekazuje na odpowiednie konta ZUS co do zasady do 15-tego dnia miesiąca następującego po tym, w którym zostały one pobrane.

Skoro składki takie oblicza i potrącą płatnik, to skąd sam zainteresowany ma wiedzieć, w jakiej wysokości wykazać je w sporządzanym zeznaniu podatkowym za dany rok? Otóż informację taką uzyska od płatnika, który składki te pobrał.

Do przekazania takiej informacji przy tym płatnik jest obowiązany przepisami prawa, które określają z jednej strony zakres informacji, które pracownikowi trzeba przekazać, z drugiej zaś termin, w którym winien on z tego obowiązku się wywiązać. Przypomnijmy, że pracodawcy winni przekazać swoim podwładnym informacje PIT-11 (bo to tutaj wykazywane są dochody z pracy czy umów cywilnoprawnych zawieranych z przedsiębiorcami, razem z pozostałymi informacjami niezbędnymi do prawidłowego wypełnienia rocznego PIT-a) do końca lutego roku następującego po tym, którego informacja taka dotyczy. PIT-11 za rok 2015 winien w związku z tym trafić do podatnika najpóźniej 29 lutego 2016 r.

W rocznym PIT co do zasady wystarczy przepisać dane z informacji otrzymanej od pracodawcy. Warto jednak pamiętać, że niektóre wartości podlegają korekcie (jak chociażby koszty uzyskania przychodu, gdy podatnik ma prawo do nich w innej wysokości, aniżeli wykazał to zakład pracy).

Pracodawca jest zobligowany do podawania w PIT-11 informacji zgodnych ze stanem rzeczywistym. Niemniej powyższe nie powinno zmniejszać czujności podatnika. To on bowiem odpowiada za błędy w złożonym zeznaniu podatkowym, w tym także gdy są one podyktowane błędem zakładu pracy poprzez podanie nieprawidłowych kwot w PIT-11.

Składki społeczne od małych zleceń

Płatnik niekiedy jest obowiązany do obliczenia podatku w zryczałtowanej wysokości od wypłaconego wynagrodzenia. Tyczy się to umów o dzieło czy zleceń zawieranych z osobami niebędącymi jego pracownikami, których wartość nie przekracza 200 zł. W ich przypadku płatnik pobiera podatek w wysokości 18% wynagrodzenia brutto. Umowy takie (zlecenia) mogą jednakże być obciążone także składkami należnymi do ZUS.

Pomimo potrącenia z takiego wynagrodzenia składek, te nie są brane pod uwagę przy liczeniu podatku. Nadto wynagrodzeń takich nie uwzględnia się zarówno w informacji PIT-11 jak i składanym zeznaniu podatkowym już po zakończeniu roku przez podatnika, jako że wynagrodzenia takie są opodatkowane w sposób zryczałtowany.

Podatnik może jednak w rocznym PIT odliczyć potrącone z takiego wynagrodzenia przez płatnika składki na ubezpieczenie społeczne, odliczając je od innych tytułów aniżeli „małe zlecenia”. Ustawodawca zakazuje bowiem odliczać jedynie te składki, których podstawę naliczenia stanowi dochód zwolniony z podatku bądź w stosunku do którego zaniechano poboru podatku. Skoro zaś omawiane wynagrodzenie stanowi przychód opodatkowany, niemniej jedynie w zryczałtowany sposób, naliczone od niego składki mogą być odliczone (z tym że z innego tytułu, aniżeli to, którego tyczy się wynagrodzenie, od którego zostały one naliczone i potrącone).

Odliczenie składek płaconych z różnych tytułów

Tytułów, które stanowią podstawę do naliczenia składek na ubezpieczenie społeczne, jest bardzo dużo. Umowa pracę, zlecenie czy pozarolnicza działalność gospodarcza są tutaj jedynie najczęściej występującymi przykładami.

W rocznym zeznaniu podatkowym odliczeniu podlegają wszelkie składki na ubezpieczenie społeczne zapłacone przez samego podatnika bądź potrącone z jego wynagrodzenia, pod warunkiem, że podstawa naliczenia tych składek nie była zwolniona z podatku bądź nie zaniechano tutaj poboru podatku. Podatnik, który składa kilka zeznań rocznych, jest uprawniony do dowolnego sposobu odliczenia tych składek pomiędzy tymi PIT-ami, w optymalny dla siebie sposób.

W praktyce przyjęło się przy tym postępowanie, w którym składki te odliczane są w pierwszej kolejności w ramach danego źródła przychodu (a mówiąc dokładniej w ramach formularza, na którym to źródło przychodu jest rozliczane) a dopiero w przypadku ich niewykorzystania są przenoszone do innych zeznań podatkowych podatnika (składki na ubezpieczenie społeczne odliczane są na formularzach PIT-28, PIT-36, PIT-36L czy PIT-37).

Składki zagraniczne

Art. 26 ust. 1 pkt 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mówi, że podstawa opodatkowania ulega obniżeniu o wartość składek zapłaconych w roku podatkowym ze środków podatnika na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne podatnika lub osób z nim współpracujących, zgodnie z przepisami dotyczącymi obowiązkowego ubezpieczenia społecznego obowiązującymi w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub w Konfederacji Szwajcarskiej.

Aby odliczenie było możliwe, musi istnieć podstawa prawna wynikająca z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, do uzyskania przez organ podatkowy informacji podatkowych od organu podatkowego państwa, w którym podatnik opłacał składki na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne.

Odliczyć można tylko składki, które nie zostały odliczone od dochodu/przychodu w innym niż Polska państwie UE, EOG lub w Szwajcarii. Podstawy wymiaru tych składek nie może przy tym stanowić dochód (przychód) zwolniony od podatku na podstawie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, a także składki te nie mogły być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub nie zostały odliczone od przychodu na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym lub od dochodu na podstawie ustawy o podatku tonażowym albo nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie.

Składki zapłacone w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia wydatku.