Rozwiązanie spółki jawnej bez likwidacyjnego spisu z natury w VAT?

Przeczytaj także: Likwidacja firmy: lokal użytkowy także w spisie z natury

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Wnioskodawca - spółka jawna, posiada trzech wspólników - osoby fizyczne, z czego jeden z nich (wspólnik X), prowadzący także działalność na własne nazwisko, posiada 99% udziałów w zyskach tej spółki. Wspólnicy nie chcą kontynuować wspólnej działalności w ramach spółki, w związku z czym zamierzają podjąć jednomyślną uchwałę o jej rozwiązaniu bez przeprowadzania likwidacji spółki oraz zawrzeć porozumienie dotyczące sposobu rozliczenia się pomiędzy sobą wspólników rozwiązywanej spółki.

I tak wspólnik X przejmie i będzie dalej prowadził całe przedsiębiorstwo spółki w ramach działalności prowadzonej na własne nazwisko, zaś pozostali wspólnicy zostaną spłaceni w pieniądzu.

Przedsiębiorstwo zostanie tutaj przeniesione w całości do działalności gospodarczej wspólnika. Czynność rozporządzająca w wykonaniu zobowiązania do przeniesienia przedsiębiorstwa zostanie dokonana w formie aktu notarialnego, tzn. z uwzględnieniem art. 751 § 1 i 4 Kodeksu cywilnego, jako że w skład przedsiębiorstwa wchodzą także nieruchomości.

Po takich czynnościach zostanie złożony wniosek do KRS o wykreślenie spółki z rejestru.

Zadano pytanie, czy w takim przypadku spółka powinna tworzyć likwidacyjny spis z natury na potrzeby podatku VAT? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(...) Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2016 r., poz. 710 ze zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Kliknij, aby powiekszyć

fot. thodonal - Fotolia.com

Likwidacja spółki bez remanentu likwidacyjnego

Jeżeli spółka przed likwidacją wyzbędzie się całego majątku, nie ma potrzeby sporządzania spisu z natury na potrzeby VAT.

Pojęcie towaru ustawodawca zdefiniował w art. 2 pkt 6 ustawy. Zgodnie z zapisem zawartym w tym przepisie, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Stosownie do postanowień art. 6 pkt 1 ustawy, przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Pojęcie „transakcja zbycia” należy rozumieć w sposób zbliżony do terminu „dostawa towarów” w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, tzn. „zbycie” obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania przedmiotem jak właściciel, np. sprzedaż, zamianę, darowiznę, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu.

Zaznaczyć należy, że przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie zawierają definicji „przedsiębiorstwa”. Dlatego też, dla potrzeb przepisów ustaw podatkowych należy posłużyć się definicją sformułowaną w art. 551 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 380 ze zm.).

Stosownie do ww. artykułu Kodeksu cywilnego, przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej.

Obejmuje ono w szczególności:
1. oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);
2. własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;
3. prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;
4. wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;
5. koncesje, licencje i zezwolenia;
6. patenty i inne prawa własności przemysłowej;
7. majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;
8. tajemnice przedsiębiorstwa;
9. księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Ustawodawca w ww. przepisie wskazał, jakiego rodzaju elementy wchodzą w skład kompleksu składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, czyli przedsiębiorstwa, które może być przedmiotem czynności prawnej. Nie wszystkie jednak elementy tworzące pojęcie przedsiębiorstwa są na tyle istotne, by bez ich zbycia nie można było mówić o zbyciu przedsiębiorstwa. O tym, jakie konkretne składniki muszą być przeniesione na nabywcę, aby można było uznać, że nastąpiło zbycie przedsiębiorstwa, decydują okoliczności faktyczne, których nie można określić apriorycznie.

Jeżeli warunki, o których mowa w art. 55[1] Kodeksu cywilnego, zostaną spełnione, to dostawa realizowana do innego podmiotu, nie będzie podlegała przepisom ustawy.

Zgodnie z art. 55[2] Kodeksu cywilnego, czynność prawna, mająca za przedmiot przedsiębiorstwo, obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba, że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.

Przedsiębiorstwo jako przedmiot zbycia, musi stanowić całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym, co oznacza, że najistotniejsze dla przedmiotowego zagadnienia jest ustalenie, czy zbywany majątek stanowi na tyle zorganizowany kompleks praw, obowiązków i rzeczy, że zdolny jest do realizacji zadań gospodarczych przypisywanych przedsiębiorstwu. Istotne jest, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami, tak żeby przekazana masa mogła posłużyć kontynuowaniu określonej działalności gospodarczej.

Zasady oraz tryb rozwiązania i likwidacji spółek handlowych regulują przepisy ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 1578 ze zm.), dalej k.s.h.

Zgodnie z art. 58 § 1 pkt 2 k.s.h. rozwiązanie spółki powoduje jednomyślna uchwała wszystkich wspólników.

W myśl art. 58 § 2 k.s.h. uchwała o rozwiązaniu spółki, której umowa została zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy, może zostać podjęta przy wykorzystaniu wzorca uchwały udostępnionego w systemie teleinformatycznym. Podjęcie uchwały przy wykorzystaniu wzorca uchwały wymaga wypełnienia formularza uchwały udostępnionego w systemie teleinformatycznym i opatrzenia uchwały kwalifikowanymi podpisami elektronicznymi albo podpisami potwierdzonymi profilem zaufanym ePUAP. Uchwała taka jest równoważna z uchwałą w formie pisemnej.

Zgodnie z art. 65 § 1 k.s.h. w przypadku wystąpienia wspólnika ze spółki wartość udziału kapitałowego wspólnika albo jego spadkobiercy oznacza się na podstawie osobnego bilansu, uwzględniającego wartość zbywczą majątku spółki.

Stosownie do art. 84 § 2 k.s.h. rozwiązanie spółki następuje z chwilą wykreślenia jej z rejestru.

W związku z powyższymi przepisami, przedstawiony we wniosku sposób rozwiązania spółki jawnej znajduje uzasadnienie w cyt. wyżej przepisach Kodeksu spółek handlowych. Zauważyć należy, że po doprowadzeniu do końca określonego we wniosku sposobu rozwiązania spółki, wspólnicy powinni złożyć wniosek o wykreślenie spółki z Krajowego Rejestru Sądowego. (...)

W świetle powołanych wyżej regulacji prawnych oraz odnosząc się do opisu zdarzenia przyszłego należy stwierdzić, że jak wskazał Wnioskodawca Wspólnik X przejmie i poprowadzi w całości przedsiębiorstwo spółki X w ramach dotychczas prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, a pozostali wspólnicy zostaną spłaceni w pieniądzu. Wspólnik X nie planuje zasadniczych zmian w zakresie czy też przedmiocie prowadzonej działalności.

Przedstawiony we wniosku sposób rozwiązania spółki jawnej przez przejęcie przedsiębiorstwa spółki przez wspólnika X z obowiązkiem spłaty pozostałych wspólników oznaczałby na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług czynności wykonane przez spółkę na rzecz wspólnika, o którym mowa w art. 7 i art. 8 ustawy. Mając jednakże na uwadze przepis art. 6 pkt 1 ustawy, w myśl którego przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa należy stwierdzić, że przejęcie majątku spółki w postaci przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55[1] Kodeksu cywilnego przez jednego ze wspólników należy uznać za czynność niepodlegającą przepisom ustawy o podatku od towarów i usług, tj. czynność ta nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT.

W myśl art. 14 ust. 1 pkt 1 ustawy, opodatkowaniu podatkiem podlegają towary własnej produkcji i towary, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy towarów, w przypadku rozwiązania spółki cywilnej lub handlowej niemającej osobowości prawnej.

W myśl art. 14 ust. 4 ustawy, przepisy ust. 1 i 3 stosuje się do towarów, w stosunku do których przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

W przypadkach, o których mowa w ust. 1 i 3, podatnicy są obowiązani sporządzić spis z natury towarów na dzień rozwiązania spółki lub zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, zwany dalej „spisem z natury”. Podatnicy są obowiązani załączyć informację o dokonanym spisie z natury, o ustalonej na jego podstawie wartości i o kwocie podatku należnego, do deklaracji podatkowej składanej za okres obejmujący dzień rozwiązania spółki lub zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu (art. 14 ust. 5).

Wnioskodawca będący Spółką jawną przed rozwiązaniem Spółki, zamierza przekazać wspólnikowi X całość przedsiębiorstwa tej spółki w związku z jej rozwiązaniem. Na koniec złożony zostanie wniosek o wykreślenie Wnioskodawcy z rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego, a zatem w momencie wykreślenia spółki jawnej z rejestru, nie będzie ona posiadała żadnego majątku, gdyż całe przedsiębiorstwo spółki przed jej rozwiązaniem zostanie przekazane jednemu wspólnikowi.

Reasumując, w związku z przeniesieniem ze spółki jawnej do działalności gospodarczej wspólnika X przedsiębiorstwa przed zakończeniem działalności gospodarczej spółki jawnej, Wnioskodawca nie jest zobowiązany do sporządzenia „spisu z natury” towarów, o którym mowa w art. 14 ust. 5 ustawy, ponieważ na dzień zaprzestania działalności nie wystąpią towary podlegające opodatkowaniu oraz do zapłaty podatku VAT. (...)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów