Zawieszenie firmy: amortyzacja środków trwałych

Przeczytaj także: Budynek na cudzym gruncie jako inwestycja w obcym środku trwałym?

Instytucja zawieszenia firmy została uregulowana w art. 14a ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, który został dodany do tej ustawy 20 września 2008 r., a następnie znowelizowany z dniem 31 marca 2009 r. Zgodnie z nim przedsiębiorca niezatrudniający pracowników może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na okres od 1 miesiąca do 24 miesięcy (w przypadku wykonywania działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej zawieszenie jest możliwe, o ile dokonają go wszyscy wspólnicy). W okresie trwania takiego zawieszenia przedsiębiorca nie może wykonywać działalności gospodarczej i osiągać bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Tutaj ustawodawca przewidział jednak pewne wyjątki. Otóż w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca:
1) ma prawo wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów;
2) ma prawo przyjmować należności lub obowiązek regulować zobowiązania, powstałe przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej;
3) ma prawo zbywać własne środki trwałe i wyposażenie;
4) ma prawo albo obowiązek uczestniczyć w postępowaniach sądowych, postępowaniach podatkowych i administracyjnych związanych z działalnością gospodarczą wykonywaną przed zawieszeniem wykonywania działalności gospodarczej;
5) wykonuje wszelkie obowiązki nakazane przepisami prawa;
6) ma prawo osiągać przychody finansowe, także z działalności prowadzonej przed zawieszeniem wykonywania działalności gospodarczej;
7) może zostać poddany kontroli na zasadach przewidzianych dla przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą.

Z przytoczonych przepisów wynika zatem, że co do zasady w okresie zawieszenia działalności gospodarczej przedsiębiorca nie powinien wykonywać żadnych czynności z nią związanych. Rodzi się tutaj zatem zasadne pytanie, co w tym okresie zrobić z amortyzacją środków trwałych: nie naliczać odpisów, naliczać i odnosić je w ciężar kosztów, naliczać lecz wstrzymać się z odliczeniem, naliczać przy czym nie będą one stanowiły kosztów uzyskania przychodu?

Odpowiedzi należy szukać w art. 22c pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (odpowiednio art. 16c pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych), w którym to wskazano, że amortyzacji nie podlegają składniki majątku, które nie są używane na skutek zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej albo zaprzestania działalności, w której te składniki były używane. W tym przypadku składniki te nie podlegają amortyzacji od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zawieszono albo zaprzestano tę działalność.

Tym samym, wolą ustawodawcy, zawieszenie działalności gospodarczej powoduje także „zawieszenie” amortyzacji. Ma tutaj bowiem miejsce zaprzestanie naliczania odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych w okresie tego zawieszenia. Okres amortyzacji ulega zatem wydłużeniu o okres zawieszenia działalności.