Zatory płatnicze: zakupy na raty nie wymagają korekty kosztów

Przeczytaj także: Zakupy na raty a korekta kosztów: sądy administracyjne vs. fiskus

W rozpatrywanej sprawie chodziło o stosowanie przepisów o korekcie kosztów do dokonywanych odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych. Spółka zamierzała zakupić urządzenia do gier w celu prowadzenia działalności gospodarczej. Jednostkowa wartość takiego urządzenia przekracza 3,5 tys. zł, stąd każde z nich będzie stanowić środek trwały podlegający amortyzacji.

Zgodnie z projektem umowy sprzedaży spółka będzie zobowiązana do zapłaty za te urządzenia nie jednorazowo, a w ratach na podstawie harmonogramu płatności. Harmonogram będzie przewidywał zapłatę za dostawę urządzeń w równych miesięcznych ratach, płatnych do 15 dnia każdego miesiąca, niemniej rozpoczęcie płatności nastąpi później, aniżeli rozpoczęcie dokonywania odpisów amortyzacyjnych tych środków trwałych. Ilość rat wyniesie od kilkunastu do kilkudziesięciu, w zależności od harmonogramu.

Spółka zadała pytanie, czy w przypadku zachowania terminów płatności ustalonych w umowie dla poszczególnych rat, będzie obowiązana do korekty kosztów w zakresie dokonywanych odpisów amortyzacyjnych?

Organ podatkowy, dokonując wykładni językowej przepisów, uznał oczywiście, że przepisy w zakresie korekty kosztów należy tutaj stosować.

Zdaniem fiskusa jeżeli do dnia upływu terminów, o których mowa w art. 15b ust. 1 i 2 u.p.d.p. , tj. 30 dni od terminu płatności oraz 90 dni od dnia zaliczenia odpisu amortyzacyjnego do kosztów, zaliczona do kosztów uzyskania przychodów część odpisów amortyzacyjnych znajduje pokrycie w dokonanych płatnościach, nie powinno mieć miejsca zmniejszenie kosztów.

Jeżeli jednak Spółka zaliczy do kosztów uzyskania przychodów odpis amortyzacyjny, który nie ma pokrycia (częściowo, czy w całości) w zapłaconej racie oraz nie ureguluje tej płatności w terminach wskazanych powyżej, to będzie zobowiązana do zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów, o stosowną część dokonanego odpisu.

Sprawa trafiła do WSA, który stanowiska organu podatkowego jednak nie podzielił. Sąd uznał, że w przedmiotowej sprawie ograniczenie się jedynie do wykładni językowej przepisów nie jest wystarczające.

W ocenie sądu przyjęcie przez organ podatkowy na podstawie wykładni literalnej, iż przepisem art. 15b ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych objęte są umowy, na podstawie których zapłata następuje w ratach, wprowadza podatnika w swego rodzaju pułapkę podatkową, co w demokratycznym państwie prawa nie powinno mieć miejsca. Ponadto prowadzi to do rezultatów naruszających wartości systemu prawa, niejako z definicji dyskryminując takie umowy, ograniczając tym samym swobodę obrotu gospodarczego.

Zaprezentowany w interpretacji sposób wykładni przepisów prowadzi nadto do rezultatów naruszających wartości systemu prawa, niejako z definicji dyskryminując umowy, w których zapłata następuje w ratach, jak w rozpatrywanej sprawie, ograniczając tym samym swobodę obrotu gospodarczego.

Poprzez zawarcie takiej umowy, co jest jak najbardziej dopuszczalne na gruncie przepisów podatkowych, podatnik automatycznie naruszałby przepisy art. 15b, a jedynym sposobem nieponoszenia negatywnych skutków podatkowych byłoby niezawieranie w ogóle umów przewidujących zapłatę ceny w ratach.

Dlatego też WSA uznał, że uzasadnione jest odejście od wykładni językowej. Wykładnia ta jest bowiem tylko jednym z powszechnie przyjmowanych sposobów wykładni, a wnioski z niej płynące mogą być również często mylące i prowadzić do rezultatów merytorycznie błędnych, niezgodnych z rzeczywistymi intencjami ustawodawcy, a także niezgodnych i krzywdzących stronę procesu.

Jak czytamy w wyroku wykładnia gramatyczno-językowa musi być „(…)uzupełniana wnioskami płynącymi z zastosowania innych rodzajów wykładni: historycznej, systemowej, funkcjonalnej, logicznej, a wreszcie - jeśli nie przede wszystkim - celowościowej, która w odniesieniu do indywidualnych spraw rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnych uznana jest za najodpowiedniejszą i najlepiej prowadzącą do rozszyfrowania intencji i celów ustawodawcy (…)bardzo wąsko pojęta wykładnia językowa (...) przepisu prowadzi do błędnej praktyki orzeczniczej. Wykładnia ta powinna być rozwinięta oraz poszerzona o wykładnię historyczną, systemową, logiczną i celowościową.(…)”

Sąd podkreślił, że przy ponownym rozpatrywaniu sprawy organ podatkowy winien się zastanowić, czy nie należy uznać, że w przypadku transakcji, w której przewidziano płatność ceny w ratach, termin określony w art. 15b ust. 1, 2 ustawy podatkowej biegnie od terminu płatności każdej raty.

Orzeczenie nie jest prawomocne.