Rozliczenie zaliczki przy odwrotnym obciążeniu gdy zmiana podatnika

Przeczytaj także: Od lipca telefon komórkowy i paliwo do samochodu tańsze o VAT?

Mechanizm tzw. odwrotnego obciążenia, czyli sytuacji, w której obowiązek rozliczenia VAT z tytułu danej transakcji spoczywa nie na sprzedawcy, a nabywcy, ma zastosowanie, gdy łącznie spełnione zostaną cztery przesłanki (warto dodać, że także i te warunki zostały zmodyfikowane z początkiem lipca 2015 r.):

1. przedmiotem dostawy są towary wymienione w załączniku nr 11 do ustawy o VAT,
2. dostawca towarów jest podatnikiem niekorzystającym ze zwolnienia z VAT,
3. nabywca towarów jest czynnym podatnikiem VAT,
4. sama dostawa nie korzysta ze zwolnienia z VAT.

Warto też dodać, że w przypadku niektórych towarów, wprowadzono jeszcze jeden – piąty warunek mówiący, że mechanizm odwrotnego obciążenia ma zastosowanie, jeżeli łączna wartość tych towarów w ramach jednolitej gospodarczo transakcji przekracza kwotę 20 000 zł netto. Chodzi tutaj o sprzęt elektroniczny (laptopy, tablety, smartfony, gry wideo itp.).

Ostatnio wprowadzone zmiany spowodowały szereg wątpliwości w zakresie ich stosowania w praktyce. Jeden z nich tyczy się właśnie rozliczenia zaliczki przekazanej przed dniem 1 lipca 2015 r. na towar, dostawa którego wówczas była rozliczana na zasadach ogólnych, a od 1 lipca br. jest rozliczania w ramach odwróconego VAT-u (a więc przez inny podmiot, aniżeli na etapie wpłacania zaliczki).

Trzeba bowiem pamiętać, że co do zasady te same reguły rozliczania VAT należy stosować do samej dostawy towarów jak i zaliczek otrzymanych na ich poczet. Tym samym, jeżeli zaliczka tyczy się dostawy towaru podlegającej rozliczeniu w ramach odwrotnego obciążenia, również ona w ten sposób winna być opodatkowana.

Jak zachować się w sytuacji, gdy zaliczka na poczet takiej dostawy została wpłacono przykładowo w czerwcu, zaś sama dostawa towaru zostanie zrealizowana w sierpniu 2015 r.?

Odpowiedzi na to pytanie udziela art. 17 ust. 1g ustawy o VAT.

Całą taką transakcję należy zatem rozliczyć w ramach odwrotnego obciążenia, co oznacza, że podmiotem obowiązanym do rozliczenia VAT od całej transakcji jest tutaj nabywca a nie sprzedawca.

Jak jednak wskazuje wyżej przytoczona regulacja, podatnicy nie są tutaj obowiązani do korekt wstecznych. Wszystko odbywa się w deklaracjach składanych za okres, w którym ma miejsce dostawa towaru. Niemniej odpowiednich korekt muszą tutaj dokonać obie strony transakcji, czyli zarówno sprzedawca jak i nabywca.

Przykład
Załóżmy że dostawca otrzymał w czerwcu 2015 r. od nabywcy (czynny podatnik VAT) zaliczkę na poczet dostawy cyny nieobrobionej plastycznie. Na tę okoliczność wystawił fakturę zaliczkową, w której wykazał podatek VAT wg stawki 23%. Podatek należny od otrzymanej zaliczki sprzedawca wykazał w deklaracji VAT za czerwiec 2015 r. Nabywca wykazał natomiast w deklaracji za ten miesiąc podatek naliczony podlegający odliczeniu.

Sama dostawa cyny miała miejsce w sierpniu 2015 r., co skutkowało tym, że w momencie realizacji dostawy podatnikiem obowiązanym do rozliczenia VAT stał się nabywca. W związku z tym uiszczona w czerwcu zaliczka winna zostać skorygowana i to zarówno przez sprzedawcę jak i nabywcę. Jak już zostało to wyżej podkreślono, korekty takiej dokonuje się na bieżąco w rozliczeniu za okres, w którym miała miejsce dostawa. W tym celu:

1. dostawca wystawia fakturę korygującą na otrzymaną zaliczkę i zwraca nabywcy podatek z tego tytułu, jak też zmniejsza odpowiednio kwotę podatku należnego w deklaracji; nadto całą wartość tej transakcji wykazuje w deklaracji za sierpień jako dostawę towarów, dla której podatnikiem jest nabywca
2. nabywca w deklaracji za sierpień koryguje na podstawie faktury korygującej podatek naliczony, który został odliczony z faktury zaliczkowej oraz rozlicza VAT z tytułu całej transakcji w ramach odwrotnego obciążenia.