Czy kontrola skarbowa i ZUS powinny być zapowiedziane?

Przeczytaj także: Kontrola podatkowa 2007: jakie zmiany w przepisach

Ogólne zasady prowadzenia kontroli przedsiębiorców zawarte są w rozdziale 5 Kontrola przedsiębiorcy (art. 77–84) ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, dalej: usdg.

Natomiast przepisy szczegółowe dotyczące kontroli określone zostały w ustawie z 29 sierpnia 1997 r. − Ordynacja podatkowa, dalej: op, ustawie z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, dalej: ustawa systemowa, oraz innych ustawach.

Przepisy usdg (art. 77–84) zawierają wiele ograniczeń, które zapewnić mają zmniejszenie uciążliwości kontroli, takich jak: zakaz prowadzenia jednocześnie więcej niż jednej kontroli (z pewnymi wyjątkami), ograniczenie łącznego czasu trwania wszystkich kontroli w roku kalendarzowym do 4 tygodni w odniesieniu do mikroprzedsiębiorców oraz przedsiębiorców małych i średnich, a do 8 tygodni w przypadku pozostałych przedsiębiorców (również z pewnymi wyjątkami).

Jednak żaden z ww. aktów prawnych nie nakłada na organ kontrolujący obowiązku zawiadomienia o zamierzonej kontroli. Obowiązek uprzedzenia dotyczyć może natomiast niektórych czynności wykonywanych przez organy kontroli. Na przykład kontrolowany musi być uprzedzony o miejscu i terminie przeprowadzenia dowodu z zeznań świadków oraz opinii biegłych (art. 89 ust. 5 ustawy systemowej oraz art. 289 § 1 op).

O obowiązku zawiadomienia z miesięcznym wyprzedzeniem o planowanej kontroli mowa była natomiast w rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz o zmianie niektórych innych ustaw, złożonym do laski marszałkowskiej 23 czerwca 2006 r. (druk sejmowy nr 731). Obowiązek ów miałby zastosowanie w odniesieniu do tzw. sprawdzonych podatników – projekt proponował wprowadzenie do op działu VIa Sprawdzony podatnik (art. 292a–292m). Niestety w toku prac legislacyjnych zapisy te zostały skreślone z projektu ustawy już po pierwszym jego czytaniu.

Podstawa prawna
• Art. 77–84 ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. z 2004 r. nr 173, poz. 1807 z późn. zm.).
• Art. 289 § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. − Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60, z późn. zm.).
• Art. 89 ust. 5 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2007 r. nr 11, poz. 74 z późn. zm.).

„Wskazówki Księgowe” - praktyczne rozwiązania problemów związanych z podatkami, rachunkowością, ubezpieczeniami społecznymi i prawem pracy.