Likwidacja spółki: podatek od przychodów z likwidacji

Przeczytaj także: Opodatkowanie majątku likwidowanej spółki kapitałowej

Chcąc zakończyć prowadzenie działalności w formie spółki kapitałowej, należy przeprowadzić jej likwidację. W toku likwidacji, udziałowcy spółki otrzymują środki pieniężne lub aktywa w naturze (majątek likwidowanej spółki) pozostałe po zaspokojeniu wierzycieli. Równocześnie unicestwieniu ulegają ich udziały w likwidowanej spółce – spółka przestaje istnieć.

Podwójne opodatkowanie udziałowców – osób fizycznych przy likwidacji spółki kapitałowej

Wydawałoby się, że zasady ustalania dochodu (podstawy opodatkowania, o d której nalicza się podatek dochodowy) z tytułu likwidacji spółki kapitałowej powinny być takie same zarówno dla udziałowców – osób fizycznych, jak i osób prawnych. Otrzymują one bowiem majątek z tego samego tytułu – likwidacji spółki kapitałowej. Niestety, powyższe wcale nie wynika z przepisów podatkowych.

Osoby prawne otrzymujące majątek w rezultacie likwidacji spółki kapitałowej mogą pomniejszyć przychód podatkowy z tego tytułu o koszt jego uzyskania – wydatki poniesione na nabycie udziałów w likwidowanej spółce (art. 12 ust. 4 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych). Rozwiązanie to wydaje się rozsądne – opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlega jedynie nadwyżka majątku otrzymana po likwidacji przewyższająca wartość wkładu wspólnika. Jeżeli majątek ten jest mniejszy od wartości początkowej wkładu do spółki (np. w sytuacji, gdy spółka przyniosła straty) – wspólnik nie zapłaci podatku dochodowego.

Natomiast w świetle obowiązujących przepisów, osoby fizyczne uzyskujące przychód z tytułu likwidacji spółki kapitałowej, nie mogą podatkowo rozliczyć kosztów nabycia udziałów w likwidowanej spółce. Zgodnie z tymi przepisami, wspólnicy będący osobami fizycznymi są zobowiązani zapłacić podatek dochodowy od całości przychodu, bez uwzględnienia kosztów nabycia udziałów (art. 30a ust. 6 w zw. z art. 24 ust. 5 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Prowadzi to do paradoksalnej sytuacji, w której przykładowo założenie spółki z o.o. z minimalnym kapitałem (50.000 zł), a następnie jej likwidacja, bez jakiejkolwiek działalności operacyjnej, prowadzi do opodatkowania podatkiem dochodowym całej wypłaconej z tytułu likwidacji kwoty 50.000 zł (stawką 19%).

Podkreślić należy, iż również organy podatkowe zauważają absurdalność powyższej sytuacji. W znanych nam interpretacjach wskazuje się, że podatnikowi (osobie fizycznej) przysługuje prawo pomniejszenia przychodu podatkowego z tytułu likwidacji spółki kapitałowej o koszt nabycia unicestwianych udziałów (interpretacja z 14 kwietnia 2008 r., sygn. IBPB2/415-98/08/MZ/KAN-320/01/08). Teza taka wynika również z pisma Ministerstwa Finansów (pismo z dnia 15 listopada 2006 r., sygn. DD3-602-169/RM/06/MB7-7936). Należy jednak podkreślić, iż wskazane powyżej, korzystne dla podatników podejście organów podatkowych nie ma w istocie żadnych podstaw prawnych.