Grunt rolny nabyty w drodze spadku: sprzedaż a VAT

Przeczytaj także: Grunt rolny: sprzedaż a podatek VAT

Zagadnienie sporne
Podatniczka jest właścicielem nieruchomości rolnej, nabytej w drodze spadku. Grunt ten stanowi teren przeznaczony pod projektowaną zabudowę jednorodzinną. Podatniczka nie podzieliła całego posiadanego gruntu ani nie dokonywała czynności polegających na przygotowaniu działek do sprzedaży. Działki sprzedane oraz te, które będą wydzielone w celu sprzedaży, od chwili nabycia, były wykorzystywane do działalności rolniczej. Zdaniem podatniczki przepisy ustawy o VAT w zakresie obowiązku opodatkowania tego typu sprzedaży nie mają zastosowania, ponieważ sprzedaje majątek prywatny, który nie został nabyty w celu dalszej odsprzedaży.

Stanowisko organu
Status podatnika uprawniający do odliczenia VAT został wprowadzony, aby całkowicie uwolnić przedsiębiorcę od kosztów VAT zapłaconego lub podlegającego zapłacie, w toku jego działalności gospodarczej. W niniejszej sprawie podatniczka nie ma i nigdy nie miała możliwości odliczenia zarówno ze względu na formę nabycia (dziedziczenie), jak i to, że grunty rolne nie były objęte systemem VAT. Opodatkowanie sprzedaży takich gruntów spowodowałoby opodatkowanie całości przychodu, co pozostawałoby w sprzeczności z art. 1 ust. 2 zdanie 2 Dyrektywy.

Zaniechanie prowadzenia działalności rolniczej powoduje, że grunty te faktycznie zostają wyłączone z majątku gospodarstwa rolnego. Nie jest przy tym dopuszczalne, aby ten sam przedmiot, w związku z tą samą transakcją, w świetle przepisów tej samej ustawy był traktowany raz jako grunt rolny, a raz jako grunt pod budownictwo.

---

Ważne
Nawet z faktu prowadzenia przez podmiot działalności gospodarczej nie wynika, aby każda transakcja dokonywana przez taki podmiot dokonywana była w ramach tej działalności.

---

Wyrok z dnia 18 czerwca 2008 r., sygn. akt I SA/Wr 1786/07

KOMENTARZ EKSPERTA
Sprzedaż gruntu wykorzystywanego uprzednio na cele rolnicze, który został nabyty w drodze spadku do majątku prywatnego i sprzedawanego, jako część tego majątku, nie podlega opodatkowaniu VAT także wtedy, gdy grunty te w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego przeznaczone zostały pod zabudowę. Obecnie obowiązujący w UE wspólny system podatku od wartości dodanej – uregulowany Dyrektywą 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r., którego częścią jest nasz VAT, cechuje powszechność stosowania podatku konsumpcyjnego, któremu podlegają odpłatne transakcje dostawy towarów i świadczenia usług (w takim rozumieniu, jaki nadaje mu treść tych przepisów) przez podatników, jeżeli działają oni w takim charakterze.

Wynika z nich wprost, że do powstania obowiązku podatkowego w VAT niezbędne jest zaistnienie czynności, z którą prawodawca związał jego powstanie oraz jej wykonanie przez osobę prawną, jednostkę nieposiadającą osobowości prawnej lub osobę fizyczną działającą w charakterze podatnika VAT (art. 2 pkt 1 Dyrektywy 112). Polski ustawodawca, definiując zakres opodatkowania (art. 5 ust. 1 ustawy o VAT), nie zaznaczył, że czynności, z którymi związał powstanie obowiązku podatkowego w VAT, powinien wykonać podmiot działający w charakterze podatnika VAT, choć nie ulega wątpliwości, że zasadę tę można wywieść z całości regulacji ustawowej. Prawodawca unijny za podatnika VAT uznaje każdą osobę prowadzącą samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na jej cel i rezultat, i precyzuje, że obejmuje ona wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, włącznie z działalnością górniczą i rolniczą, a także wykonywanie wolnych zawodów (art. 9 Dyrektywy 112). Krajowy ustawodawca podobnie uregulował kwestię statusu, dodając jeszcze warunek w postaci zamiaru częstotliwego wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu (art. 15 ustawy o VAT).

Istota sporu rozstrzygniętego komentowanym wyrokiem sprowadzała się do odpowiedzi na pytania: czy sprzedaż działek wydzielonych z nieruchomości nabytej na majątek prywatny, która była uprzednio użytkowana rolniczo, jest działalnością gospodarczą w rozumieniu ustawy o VAT i powinna podlegać opodatkowaniu oraz czy nowy właściciel – spadkobierca – stał się z tego tytułu podatnikiem VAT. Stanowisko zajęte przez WSA zasługuje na całkowitą aprobatę. Fakt sprzedaży – nawet wielokrotnej – części prywatnego majątku, który nie został przeznaczony lub nabyty dla celów związanych z działalnością gospodarczą, nie może być uznany za taką działalność w rozumieniu przepisów krajowych i unijnych. Nie można także uznać za podatnika VAT osoby dokonującej tych czynności, właśnie z powodu tego, że nie działa ona w tych transakcjach w takim charakterze. Żaden przepis krajowy ani unijny nie daje podstaw do uznania za działalność gospodarczą czynności, które dotyczą zbywania majątku prywatnego dlatego, że sprzedający podjął działanie celem zwiększenia uzyskanego efektu finansowego (wydzielenie działek). Takie działanie spadkobiercy nie nadało mu statusu producenta, handlowca, usługodawcy, rolnika lub innej osoby, która została wymieniona w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT. W tej sytuacji bez znaczenia był fakt, że sprzedawane grunty zostały przeznaczone pod zabudowę w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.


Tekst pochodzi z „Aktualności księgowych” - całkowicie bezpłatnych, najnowszych informacji, orzecznictwa oraz porad ekspertów dla księgowych.