Projekty unijne: wynagrodzenia a podatek dochodowy

Przeczytaj także: Opodatkowane wynagrodzenie za pracę finansowane przez UE

Należy podnieść, iż wskazane stanowiska sądów nie są odosobnionymi, stąd nie prezentują niszowego – względem zapatrywania Ministerstwa Finansów – punktu widzenia. Jeśli zatem uznać, iż otrzymywanie środków z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej uprawnia do zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt. 46 PIT, wówczas należy ustalić krąg podatników, którzy ze wskazanej preferencji mogą skorzystać.

Kto realizuje cele projektu?
Kolejnym problemem jest kwestia bezpośredniej realizacji celu programu finansowanego z bezzwrotnej pomocy. Norma z art. 21 ust. 1 pkt. 46 lib. b PIT nie rozstrzyga bowiem, kogo uznać należy za realizującego taki cel. W szczególności, czy takimi osobami są podatnicy będący pracownikami, zleceniobiorcami etc. jednostki, która realizuje bezpośrednio cel programu finansowanego z bezzwrotnej pomocy i w ramach której wskazani podatnicy także ten cel realizują. W piśmie Ministerstwa Finansów z 27.06.2003 r. (sygn. PB5/IMD-033-21-1128/03) wyjaśniono, że w momencie, gdy osoby wskazane powyżej realizują cel programu, to uprawnione są tym samym do skorzystania ze zwolnienia przewidzianego w art. 21 ust. 1 pkt. 46 PIT. Powyższe stanowisko podtrzymał w piśmie z dnia 29.08.2006 r. (DD/PB5-066-120/06/IK-56) dyrektor Departamentu Podatków Dochodowych Ministerstwa Finansów. Za szerszym zakresem zastosowania zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt. 46 opowiedział się także Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu (zob. wyrok z dnia 26.06.2007, sygn. I SA/Op 177/07). Powyższe tezy są korzystne, jednak daleko idące. Na ich aprobatę nie pozwala literalna wykładnia art. 21 ust. 1 pkt. 46 lit. b. Jak już wcześniej podniesiono, przepis ten stanowi, iż analizowane zwolnienie nie znajduje zastosowania do dochodów osób fizycznych, którym podatnik bezpośrednio realizujący cel programu zleca – bez względu na rodzaj umowy – wykonanie określonych czynności w związku z realizowanym przez niego programem. Stąd jedynie podatnik, który zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt. 46 lit. a otrzymuje środki na realizację celów określonego programu uprawniony będzie, aby od tych dochodów nie odprowadzać podatku dochodowego od osób fizycznych. Dalsze „podzlecanie” wykonania określonych czynności w ramach realizowanego celu zwolnieniem już objęte nie będzie.

Trybunał nie po myśli beneficjentów
Stąd pracownicy osoby fizycznej korzystającej ze zwolnienia, zleceniobiorcy, czy też inni, którzy otrzymują dochody w zamian za pracę wykonywaną w związku z realizacją celu programu, swoje dochody z tego tytułu będą musieli opodatkować na ogólnych zasadach przewidzianych w PIT (zob. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 15.04.2009 r., sygn. II FSK 58/08, w którym stwierdzono: „Brak jest zatem podstaw prawnych do obejmowania zwolnieniem dochodów tych podatników, do których środki te trafiają w inny sposób. Ważne jest, aby dochody te zostały uzyskane w określony w przepisie sposób, a nie tylko pochodziły od podmiotu, który otrzymuje bezzwrotna pomoc”, a także wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 14.11.2006 r., sygn. I SA/Gd 788/05, zaaprobowany przez Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie, w wyroku z dnia 6.05.2009r. – sygn. II FSK 80/08).

Choć – jak już zaznaczono – na aprobatę zasługuje drugie z powyżej zaprezentowanych stanowisk, to powziąć można wątpliwość, co do zasadności analizowanej regulacji. Być może należałoby zamienić ją normą, która zwalniałaby z podatku dochodowego od osób fizycznych wszelkie dochody, które mają swoje pochodzenie w źródłach wskazanych w ustawie. Limitem zwolnienia byłaby w takiej sytuacji wysokość środków, jakie przyznane zostały na realizację określonego programu. Wtedy to wszelkie dochody, jeśli pochodzą z przyznanej podmiotowi puli, korzystałyby ze zwolnienia niezależnie od podmiotu, u którego się znalazły pod warunkiem, iż ten realizowałby cele programu.

Kończąc warto wskazać wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w Luksemburgu z 25 października 2007 r. w sprawie C-427/05. Orzekając w trybie prejudycjalnym Trybunał stwierdził: „Artykuł 21 ust. 3 akapit drugi rozporządzenia Rady (EWG) nr 4253/88 z dnia 19 grudnia 1988 r. ustanawiającego przepisy wykonawcze do rozporządzenia Rady (EWG) nr 2052/88 w odniesieniu do koordynacji działań różnych funduszy strukturalnych między sobą oraz z operacjami Europejskiego Banku Inwestycyjnego i innymi istniejącymi instrumentami finansowymi, zmienionego rozporządzeniem Rady (EWG) nr 2082/93 z dnia 20 lipca 1993 r., należy interpretować w taki sposób, że krajowe przepisy podatkowe, takie jak art. 55 ust. 3 lit. b) dekretu prezydenta Republiki nr 917 z dnia 22 grudnia 1986 r., zgodnie z którym pomoc ze wspólnotowych funduszy strukturalnych jest uwzględniana przy ustaleniu podstawy opodatkowania, są zgodne z tym rozporządzeniem”. Wynika z tego – jak podaje wcześniej powoływana odpowiedź podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów – iż Trybunał nie znalazł podstaw, by uznać za niedopuszczalne opodatkowanie w państwach członkowskich środków pochodzących z funduszy strukturalnych. Trudno zatem liczyć na zmianę przepisów PIT w przedmiotowym zakresie.

Ze względu na wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości wynagrodzenia szkoleniowców w ramach projektów unijnych prawdopodobnie nadal pozostaną opodatkowane. Choć polskie sądy nierzadko przyznają rację beneficjentom.