Ex-pracownik: płaca a koszty i zaliczka na podatek

Przeczytaj także: Wynagrodzenie chorobowe a zaliczka na podatek dochodowy

Przytoczony przepis nie mówi natomiast nic o tym, iż dotyczy on jedynie tych przychodów ze stosunku pracy, które zostały uzyskane w trakcie trwania umowy o pracę. Tym samym zasadne jest uznać, iż ma on zastosowanie także do tych składników wynagrodzenia, które zostały wypłacone dopiero po zakończeniu stosunku pracy.

Także żaden z innych przepisów ustawy o podatku dochodowym nie zabrania stosowania w takiej sytuacji zryczałtowanych kosztów uzyskania przychodu. Warto tutaj jednak pamiętać, że przy ustalaniu zaliczki na podatek przez płatnika, ten podwyższone koszty uzyskania przychodu może stosować jedynie w stosunku do pracownika.

Problem przy kwocie zmniejszającej podatek

Wydawałoby się zatem, że podobnie należy postępować w przypadku pomniejszania obliczonej zaliczki na podatek o kwotę zmniejszającą (przypomnijmy, że w roku 2010 wynosi ona 46,33 zł miesięcznie). Jeżeli wcześniej zakład pracy kwotę tę stosował, powinien ją uwzględnić także przy składnikach przychodu ze stosunku pracy wypłaconych po jego ustaniu.

Jak bowiem wskazuje art. 32 ust. 3 updof, obliczoną zaliczkę na podatek dochodowy płatnik powinien zmniejszyć o kwotę stanowiącą 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, określonej w pierwszym przedziale obowiązującej skali podatkowej, jeżeli pracownik przed pierwszą wypłatą wynagrodzenia w roku podatkowym złożył mu oświadczenie, w którym stwierdzi, że:

1. nie otrzymuje emerytury lub renty za pośrednictwem płatnika;
2. nie osiąga dochodów z tytułu członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną;
3. nie osiąga dochodów, od których jest obowiązany opłacać zaliczki na podstawie art. 44 ust. 3 (z działalności gospodarczej opodatkowanej na zasadach ogólnych wg skali podatkowej);
4. nie otrzymuje świadczeń pieniężnych od organu zatrudnienia lub od biura terenowego Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych;
5. ten zakład pracy jest właściwy do stosowania tego zmniejszenia.

Oświadczenie to zostało oznaczone symbolem PIT-2.

Niestety biorąc pod uwagę jeszcze jeden przepis, a dokładniej art. 12 ust. 4 updof, powstają tutaj pewne wątpliwości. Otóż mówi on, że za pracownika w rozumieniu ustawy uważa się osobę pozostającą w stosunku służbowym, stosunku pracy, stosunku pracy nakładczej lub spółdzielczym stosunku pracy.

Tym samym, w myśl przepisów ustawy o podatku dochodowym, osoba otrzymująca wskazane na początku świadczenia od pracodawcy po ustaniu stosunku pracy nie jest pracownikiem. Art. 32 ust. 2 updof mówi natomiast, iż kwotę zmniejszającą stosuje się jedynie w przypadku pracowników. W związku z tym należałoby uznać, iż tutaj ex-pracodawca, jako płatnik, nie jest władny przy ustalaniu wysokości zaliczki na podatek stosować kwoty zmniejszającej podatek.

Mogą także powstać wątpliwości, dlaczego przy obliczaniu zaliczki w opisanej sytuacji nie można pomniejszyć go o kwotę zmniejszającą (z uwagi na to, że dana osoba nie jest już pracownikiem) natomiast należy zastosować zryczałtowane koszty uzyskania przychodu?

Wyjaśnienie wydaje się być wprost wskazane w ustawie. Otóż w przypadku stosowania kwoty zmniejszającej podatek przepisy ustawy o podatku dochodowym posługują się pojęciem „pracownika”, natomiast w przypadku stosowania kosztów uzyskania przychodów ustawodawca posłużył się pojęciem „podatnika”. Tym samym zryczałtowane koszty uzyskania przychodu przysługują podatnikowi, gdy uzyskuje on przychody ze źródła jakim jest stosunek pracy (nawet gdy są one osiągane po jego zakończeniu). Z kolei kwotę zmniejszającą zaliczkę na podatek pracodawca stosuje do wynagrodzeń pracowników (czyli osób pozostających w stosunku pracy).