Kłopotliwe pakiety medyczne

Przeczytaj także: Pakiety medyczne: zaliczka na podatek i składki ZUS

Występując w roli płatników, musieli bowiem zadecydować czy pomniejszają przychód pracowników o dodatkową kwotę odprowadzonej zaliczki z tytułu abonamentu medycznego. Wobec braku rozstrzygającego stanowiska orzecznictwa w tej kwestii, postępowanie takie narażało na spór z pracownikami o bezpodstawne zaniżenie wynagrodzenia. Dlatego też wielu pracodawców, mając na względzie znane im pozytywne rozstrzygnięcia a także głosy doktryny podatkowej, zdecydowało się na uznanie, iż objęcie pracowników abonamentem medycznym nie stanowi podstawy do wykazania przychodu, a w związku z tym zaliczka nie powinna zostać odprowadzona z tego tytułu.

Co prawda uchwała NSA nie stanowi źródła prawa ani też nie jest formalnie wiążąca, to jednak jej sentencja powoduje, iż przedstawione powyżej rozwiązanie skutkuje daleko idącymi konsekwencjami zarówno dla pracodawców jak i pracowników, rozpatrywanymi zarówno na płaszczyźnie dodatkowych obciążeń fiskalnych, ale również nakładów techniczno-administracyjnych. Poniżej zaprezentowano najważniejsze aspekty w tej kwestii:

Pracodawcy
Pracodawcy, którzy nie odprowadzali zaliczek, będą zobligowani do uregulowania zaległości podatkowej wraz z odsetkami. Ponadto, będą musieli dokonać korekt informacji dotyczących odprowadzonych zaliczek. Należy zauważyć, iż korekta ta, w związku z zasadami określania terminu przedawnienia zobowiązań podatkowych, dotknie rozliczeń począwszy od stycznia 2004 r. Co istotne, do końca 2006 r. pracodawcy sporządzali comiesięczne informacje PIT-4, które następnie zastąpiły PIT-4R. Zastosowanie się do uchwały będzie wymagało często sporządzenia kilkudziesięciu korekt wraz z uzasadnieniem.

Pracownicy
Niekorzystne konsekwencje dotkną również pracowników, którzy powinni skorygować swoje zeznania roczne na podstawie informacji PIT-11 otrzymanych od pracodawcy. W związku z tym skala korekt zeznań rocznych pracowników będzie bardzo duża.

Ponadto może się również zdarzyć, że nie wszyscy pracodawcy będą świadomi znaczenia orzeczenia NSA lub uznają, że to orzeczenie nie dotyczy ich bezpośrednio. W takiej sytuacji mogą zostać nie dokonane korekty PIT-11/PIT-4/PIT-4R, a także nie odprowadzone dodatkowe kwoty zaliczek. Taka sytuacja może też wystąpić z przyczyn obiektywnych np. związanych z likwidacją pracodawcy. Obowiązujące regulacje prawne nie zwalniają w takim przypadku podatnika z odpowiedzialności podatkowej, jak i karno-skarbowej. Podatnik stanie przed koniecznością samodzielnego ustalenia wartości przychodu jaki, zdaniem NSA, osiągnął w związku z objęciem pakietem medycznym, co w przypadku korekt za lata ubiegłe może okazać się zadaniem skomplikowanym.

Ubezpieczenia społeczne
Przyjęcie interpretacji, że oferowany pakiet medyczny, stanowi przychód podatkowy, konsekwentnie musi prowadzić do wniosku, że wartość tych świadczeń stanowi podstawę dla wyliczenia obowiązkowych składek na ubezpieczenie społeczne, zarówno tych ponoszonych przez pracownika, jak i pracodawcę. To jeszcze potęguje skale problemu. Korekty o których mowa powyżej muszą zostać dokonane również w odniesieniu do deklaracji i składek wymaganych zgodnie z przepisami o ubezpieczeniach społecznych (w tym wypadku okres korekt będzie wynosił aż 10 lat).

Apel o podjęcie działań przez władzę publiczną

Przedstawione powyżej następstwa uchwały NSA uzasadniają podjęcie odpowiednich kroków. Płatnicy i podatnicy działający w oparciu o zasadę zaufania do organów podatkowych nie powinni ponosić negatywnych konsekwencji dotychczasowej niejednolitości orzecznictwa spowodowanej niedokładnościami w procesie legislacyjnym. Przemawia za tym zarówno uzasadniony interes publiczny, jak również ważny interes podatników – pracowników.

W związku z powyższym PKPP Lewiatan zwrócił się z zapytaniem czy Ministerstwo Finansów oraz Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej zamierza podjąć stosowne kroki w tym celu. Jednym z możliwych rozwiązań jest skorzystanie z kompetencji przewidzianych w art. 22 § 1 Ordynacji podatkowej i wydanie rozporządzenia o zaniechaniu poboru podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu objęcia pracowników pakietem medycznym. Alternatywnie, możliwe jest przygotowanie stosownej ustawy abolicyjnej (z możliwością wprowadzenia warunku abolicyjnego). Jej skutki finansowe powinny być znacząco niższe niż poprzednich aktów o podobnym charakterze (przykładowo ustawa z dnia 25 lipca 2008 r. o szczególnych rozwiązaniach dla podatników uzyskujących niektóre przychody poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; Dz. U. Nr 143, poz. 894)
.
Konfederacja uważa, że skala problemu związana z wyliczeniem zaległości podatkowych i składkowych oraz dokonaniem bardzo dużej liczby korekt dokumentów podatkowych i składkowych, w tym korekt deklaracji rocznych podatników, obliguje władzę publiczną do przedstawienia propozycji rozwiązania zaistniałego problemu

Jednocześnie apelu po raz kolejny o podjęcie niezwłocznych działań związanych z kompleksową reformą przepisów o podatkach dochodowych. Zwrócić trzeba bowiem uwagę, że kwestia pozapłacowych świadczeń pracowniczych, stanowiących obecnie standard stosunków pracy, czy to związanych z korzystaniem z mienia pracodawcy (samochody, komputery, telefony) czy z korzystaniem z usług (usługi kulturalne, sportowe) czy wreszcie związanych z uczestnictwem w imprezach szkoleniowych lub integracyjnych nie jest w sposób odpowiedni uregulowana w przepisach podatkowych, co generuje m.in. rozbieżności w orzecznictwie, a w konsekwencji stanowi bardzo duże ryzyko podatkowe dla milionów pracodawców i pracowników.