Usługi szkoleniowe a rozliczenie VAT

Przeczytaj także: Rozliczenie usług elektronicznych w podatku dochodowym i VAT

Rozpatrzmy następującą sytuację: Podatnik świadczy dla kontrahentów zagranicznych usługi szkoleniowe. Część z nich odbywa się w Polsce, a część w siedzibach kontrahentów w Niemczech. Jak powyższe należy rozliczyć w zakresie podatku VAT? W którym kraju powinny one być opodatkowane?

W powyższym przykładzie, jako że usługi te są świadczone dla kontrahentów zagranicznych, w pierwszej kolejności konieczne jest prawidłowe ustalenie miejsca ich świadczenia (opodatkowania) z punktu widzenia przepisów o podatku od towarów i usług.

W polskiej ustawie o VAT usługi w zakresie edukacji nie znalazły się w żadnym z wyjątków, a co za tym idzie, prawidłowe wydaje się być zastosowanie ogólnej reguły w zakresie określenia miejsca świadczenia. Przypomnijmy, art. 28b mówi, że miejscem takim, w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika, jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę lub stałe miejsce zamieszkania (ust. 1 tego przepisu). Jeżeli natomiast usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności podatnika, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba lub stałe miejsce zamieszkania, miejscem świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności (ust. 2 tego przepisu). Gdyby natomiast usługobiorca nie posiadał siedziby, stałego miejsca zamieszkania lub stałego miejsca prowadzenia działalności, miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym zwykle prowadzi on działalność lub w którym ma on miejsce zwykłego pobytu (ust. 3 tego przepisu).

Powyższe reguły faktycznie będą miały zastosowanie do świadczonych przez naszego podatnika usług, ale dopiero od roku 2011. A to dlatego, iż w art. 2 ustawy z dnia 23 października 2009 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług ustawodawca wskazał, że w okresie do dnia 31 grudnia 2010 r. w przypadku świadczenia usług w dziedzinie kultury, sztuki, sportu, nauki, edukacji, rozrywki oraz podobnych usług, takich jak targi i wystawy, oraz usług pomocniczych do tych usług, w tym świadczenia usług przez organizatorów usług w tych dziedzinach, miejscem świadczenia usług jest miejsce, gdzie usługi są faktycznie świadczone.

W związku z powyższym prowadzone w 2010 roku w Polsce dla zagranicznych kontrahentów usługi szkoleniowe należy opodatkować w Polsce. Zaś usługi takie świadczone poza granicami Polski - na terytorium kraju, gdzie faktycznie mają one miejsce (w naszym przypadku będą to Niemcy).

W odniesieniu do takich usług świadczonych na terytorium Polski przy ustalaniu dla nich właściwej stawki VAT należy pamiętać o art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, który to zwalnia od podatku usługi wymienione w załączniku nr 4 do ustawy. W poz. 7 tego załącznika zostały zaś wymienione usługi w zakresie edukacji (ex 80). W związku z powyższym usługi te korzystają ze zwolnienia z VAT, a co za tym idzie, podatek ten nie wystąpi. Mimo to, jako że usługa ta jest jednak opodatkowana w Polsce, polski podatnik powinien jej wartość wykazać w deklaracji VAT w części dotyczącej usług zwolnionych (pozycja 20 deklaracji). Z kolei wartość tych usług opodatkowanych na terytorium innego państwa należy wykazać w polu przewidzianym dla dostawy towarów oraz świadczenia usług poza granicami kraju (pozycja 21 deklaracji)

Jak już jednak wskazano wyżej, powyższe zmieni się od roku 2011. Wtedy to bowiem usługi te będą opodatkowane zgodnie z zasadą ogólną, czyli za każdym razem w kraju usługobiorcy bez względu na to, gdzie faktycznie będą świadczone. W Polsce zaś nie będą one podlegały opodatkowaniu (w przypadku ich świadczenia na rzecz podatnika).