Odliczenia od podatku 2011: ubezpieczenie zdrowotne

Przeczytaj także: Odliczenia od podatku 2010: ubezpieczenie zdrowotne

Na powyższe pozwala art. 27b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej updof). Jest to pierwsze odliczenie (pomniejszające podatek), które podatnik ma prawo zastosować. Ust. 1 pkt 1 przytoczonego przepisu mówi bowiem, że podatek dochodowy w pierwszej kolejności ulega obniżeniu o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne, o której mowa w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027, z późn. zm.):

• opłaconej w roku podatkowym bezpośrednio przez podatnika zgodnie z przepisami o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych,
• pobranej w roku podatkowym przez płatnika zgodnie z przepisami o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych

Z przytoczonego przepisu wynika m.in. że zapłacone składki na ubezpieczenie zdrowotne pomniejszają obliczony podatek, a nie jak to było w przypadku składek na ubezpieczenie społeczne, podstawę opodatkowania. Dzięki temu korzyść podatkowa z tytułu uwzględnienia w rachunku podatkowym tych składek jest większa, niż w przypadku składek ZUS (które pomniejszały podstawę obliczenia podatku).

Trzeba tutaj jednak pamiętać, w przypadku gdy ubezpieczony uzyskuje przychody z więcej niż jednego tytułu, składka na ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana z reguły z każdego z nich odrębnie. Przykładowo podatnik prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą, który ponadto jest zatrudniony na etacie oraz dodatkowo uzyskuje przychody z działalności wykonywanej osobiście (np. z zawartych umów zleceń), z każdego z tych tytułów musi opłacać tę składkę. W przypadku składek ZUS jest inaczej. Tutaj bowiem często dochodzi do zbiegu różnych tytułów, a składka ta jest opłacana często tylko z jednego z nich.

Ograniczenia w odliczeniu

Należy jednak pamiętać, że nie można odliczyć wszystkich składek. Ustawodawca przewidział tutaj dwa rodzaje ograniczeń.

Pierwsze z nich dotyczy składek, których podstawę naliczenia stanowi przychód z różnych względów nieopodatkowany. Odliczyć nie można bowiem składek, których podstawę wymiaru stanowi dochód (przychód) zwolniony od podatku na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz składek, których podstawę wymiaru stanowi dochód, od którego na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Drugie z ograniczeń to ograniczenie procentowe. Otóż zgodnie z przepisami ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych składka na ubezpieczenie zdrowotne jest naliczana i odprowadzana w wysokości 9% podstawy jej wymiaru. Natomiast w myśli przepisów updof od podatku odliczyć można jedynie 7,75% podstawy wymiaru zapłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne (tyczy się to zarówno przypadków, w których podatnik składkę tę opłaca sam, jak też i tych, w których z obowiązku tego wyręcza go płatnik). Nie jest tutaj zatem możliwe pełne odliczenie zapłaconej składki zdrowotnej.

Odliczeniu podlegają jedynie składki zapłacone

W przypadku omawianego odliczenia niezwykle istotne jest to, że odliczeniu podlegają jedynie składki zapłacone w danym roku, a ich wysokość ustala się na podstawie dokumentów stwierdzających ich poniesienie.

Trzeba przy tym pamiętać, że składkę tę przy niektórych źródłach przychodu podatnik opłaca sam, zaś przy innych wyręcza go z tego obowiązku płatnik.

Pierwszy z przypadków dotyczy przede wszystkim pozarolniczej działalności gospodarczej. Sam składkę opłaca także ten, kto korzysta z ubezpieczenia dobrowolnego.

Drugi przypadek występuje jednak dużo częściej. Za pośrednictwem płatnika bowiem składkę opłacają przede wszystkim ci, którzy są zatrudnieni w oparciu o umowę o pracę, czy też umowę zlecenia wykonywaną poza prowadzoną działalnością gospodarczą. W tych przypadkach to na płatniku (pracodawcy) ciąży obowiązek obliczenia prawidłowej wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne, jej pobrania oraz odprowadzenia na konto ZUS.

Jakimi zatem dowodami podatnicy winni tutaj dokumentować fakt ponoszenia składek na ubezpieczenie zdrowotne? W przypadku tych, którzy sami je opłacają są to dowody wpłaty tych składek (np. w okienku kasowym) czy też wydrukowane potwierdzenia przelewu. Z kolei gdy z obowiązku odprowadzania składek podatnika wyręcza płatnik, podstawą jest otrzymana od niego informacją PIT-11, PIT-40A/11A.

Co ważne, jeżeli to płatnik pobiera i odprowadza składki na ubezpieczenie zdrowotne, w sporządzonej dla pracownika informacji wskazuje je w wysokości podlegającej odliczeniu, a więc 7,75% podstawy ich wymiaru. Dzięki temu przy określaniu wysokości odliczenia w wypełnianym zeznaniu rocznym podatnik nie musi dokonywać tutaj dodatkowych obliczeń i ograniczeń. Wykonywana przez niego czynność ogranicza się jedynie do przepisania kwoty z otrzymanej informacji w odpowiednią rubrykę zeznania PIT za 2011 rok.

Inaczej jest w przypadku podatników, którzy samodzielnie składkę tę są zobowiązani opłacać (głównie przedsiębiorcy). Ci bowiem samodzielnie też muszą dokonać stosownego ograniczenia w odliczeniu zgodnie z obowiązującymi przepisami.