Podatek od darowizny pieniędzy: konto bankowe

Przeczytaj także: Podatek od darowizny a polecenie darczyńcy

Art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn mówi, że zwalnia się z tego podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, o ile:

1. zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, oraz
2. udokumentują - w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę 9 637 zł - ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.

Organy podatkowe uważają, że przez "rachunek bankowy nabywcy" należy rozumieć rachunek prowadzony przez bank dla nabywcy. NSA w wyroku z dnia 7 kwietnia 2010 r., sygn. akt II FSK 1952/08 uznał jednak, że powyższe jest zbyt daleko idące.

W rozpatrywanej przez sąd sprawie ojciec darował synowi sumę pieniędzy, którą przelał bezpośrednio na rachunek dewelopera tytułem wpłaty raty mieszkaniowej. Nabycie darowizny zostało zgłoszone w obowiązującym terminie do urzędu skarbowego, dołączono do niego dowód wpłaty pieniędzy, umowę darowizny, a w trakcie postępowania także przedwstępną umowę sprzedaży i przedwstępna umową sprzedaży lokalu mieszkaniowego w formie aktu notarialnego.

Organy podatkowe uznały, że powyższe nie czyni za dość przepisom art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków od darowizn, aby powyższa darowizna mogła skorzystać ze zwolnienia w tym przepisie zawartego, jako że pieniądze zostały przekazane bezpośrednio deweloperowi.

Fiskus utożsamił tutaj "rachunek bankowy nabywcy" z rachunkiem bankowym w rozumieniu art. 49 ust 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (tj. z 2002 r., Dz. U nr 72, poz. 665) prowadzonym przez bank dla nabywcy jako osoby fizycznej.

Sąd wskazał, że zgodnie z takim tokiem rozumowania skorzystanie ze zwolnienia od podatku wymagałoby wpłaty darowanej kwoty na rachunek bankowy obdarowanego, z którego następnie mógłby on przelać te same środki na rachunek dewelopera. Jeżeli rachunku indywidualnego nie posiada, darczyńca, za stosowną opłatą na rzecz poczty, powinien przekazać sumę przekazem pocztowym, a obdarowany, po jej otrzymaniu mógłby zanieść pieniądze do banku by zapłacić ratę mieszkaniową. Mógłby oczywiście poprosić darczyńcę o przekazanie darowizny na rachunek dewelopera, ale takie postępowanie byłoby świadomym zrezygnowaniem z przedmiotowego zwolnienia.

Zdaniem NSA taka sytuacja jest paradoksalna. W jego opinii ustawodawcy nie chodziło o takie różnicowanie sytuacji obdarowanych wyłącznie z uwagi na sposób przekazania środków pieniężnych. Wprowadzenie warunków zgłoszenia i udokumentowania darowizny miało na celu zapewnienie szczelności systemu podatkowego oraz uzyskanie pewności prawno podatkowej odnośnie nabytego majątku, tzn. zapobieżenie fikcyjnym umowom darowizny sporządzanym wyłącznie dla zmniejszenia obciążeń podatkowych.

Sąd uznał, że cel ten jest osiągnięty także w przypadku udokumentowania darowizny środków pieniężnych dowodem ich przekazania na rachunek bankowy innego – niż obdarowany – podmiotu ale na jego rzecz. Nie ma tu żadnego pola do nadużyć. Co za tym idzie podlega zwolnieniu od podatku nabycie tytułem darowizny środków pieniężnych jeżeli nabycie to zostało zgłoszone organowi podatkowemu we właściwym czasie i udokumentowane dowodem przekazania na rachunek bankowy prowadzony dla innego, niż obdarowany, podmiotu, ale na rzecz obdarowanego. Sformułowanie użyte w art. 4a ust 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn "na rachunek bankowy nabywcy" nie oznacza bowiem, że musi to być konto, jakie bank prowadzi dla obradowego.