Nowa korekta kosztów i przychodów: jakie kursy walut obcych?

Przeczytaj także: Korekta przychodów i kosztów w podatku dochodowym

Dodane z dniem 1 stycznia 2016 r. do ustaw o podatkach dochodowych są w zasadzie tożsame w CIT i PIT. Mówią one, że jeżeli korekta przychodu bądź kosztu nie jest spowodowana błędem rachunkowym lub inną oczywistą omyłką, to korekty takiej dokonuje się poprzez zmniejszenie lub zwiększenie przychodów/kosztów osiągniętych/poniesionych w okresie rozliczeniowym, w którym została wystawiona (a w przypadku korekty kosztów - otrzymana) faktura korygująca lub, w przypadku braku faktury, inny dokument potwierdzający przyczyny korekty.

Ustawodawca zabezpieczył się przy tym przed występowaniem wartości ujemnych przychodów i kosztów podatkowych w okresie rozliczeniowym, w którym korekta taka występuje. Otóż:

• w przypadku gdy wartość zmniejszenia przychodów okaże się większa od wykazanych przychodów, powstałą różnicę należy zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu
• w przypadku gdy wartość zmniejszenia kosztów okaże się większa od wykazanych kosztów, powstałą różnicę należy zaliczyć do przychodów

- tak, aby w danym okresie rozliczeniowym nie powstały wartości ujemne przychodów bądź kosztów.
Mówiąc innymi słowy w przypadku korekty kosztów in minus, gdy korekta ta przekracza wartość wykazanych kosztów, wartość korekty po stronie kosztów wykazujemy w ich wysokości w danym okresie rozliczeniowym, zaś brakującą część korekty odnosimy w przychody. W przypadku korekty przychodów sytuacja jest odwrotna.
Przykład
Koszty miesiąca lutego 2016 r. wyniosły w sumie 25 000 zł. Przedsiębiorca otrzymał fakturę korygującą w związku ze zwróconymi towarami, opiewającą na kwotę - 30 000 zł netto.
W efekcie faktura zostanie ujęta w ewidencji księgowej miesiąca lutego w następujący sposób:

• po stronie kosztów - w wysokości -25 000 zł
• po stronie przychodów - w wysokości 5 000 zł

Natomiast korekty spowodowane błędami, np. pomyłkami w ilości czy cenie, a także wartości, w dalszym ciągu będą musiały być ujmowane wstecz – w okresie, którego dotyczą (czyli w okresie ujęcia zdarzenia pierwotnego). Wprawdzie ustawodawca nie umieścił w ustawach przepisów regulujących takie przypadki, niemniej taki sposób postępowania jest przyjęty zarówno w doktrynie jak i orzecznictwie.

Ustawy podatkowe określają także, w którym momencie należy ująć pierwotne przychody i koszty podatkowe.
I tak za przychody związane z działalnością gospodarczą, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się przychody należne, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

Za datę powstania przychodu co do zasady uważa się natomiast dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi, nie później jednak niż dzień:

• wystawienia faktury albo,
• uregulowania należności.

W przypadku usług rozliczanych w okresach rozliczeniowych przychód powstaje natomiast w ostatnim dniu takiego okresu rozliczeniowego.

Kosztami uzyskania przychodu są z kolei koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem tych, które znalazły się w katalogu wydatków wyłączonych z kosztów podatkowych.

W przypadku rozpoznawania kosztów uzyskania przychodu sytuacja jest bardziej skomplikowana. Podatnicy prowadzący księgi rachunkowe muszą bowiem te dzielić na koszty bezpośrednio i pośrednio związane z przychodami. Koszty bezpośrednie rozlicza się co do zasady w roku, w którym powstał odpowiadający im przychód. Koszty pośrednie natomiast rozpoznają oni na dzień ich ujęcia w kosztach uzyskania przychodu, a gdy te przekraczają rok podatkowy - rozpoznaje się je w kilku latach. Regulacje takie stosują odpowiednio także podatnicy prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów metodą memoriałową.

Podatnicy prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów metodą uproszczoną natomiast koszty rozpoznają co do zasady w dniu wystawienia faktury, rachunku bądź innego dokumentu, stanowiącego podstawę do zaksięgowania kosztu.

Powyższe to oczywiście tylko ogólne reguły rozpoznawania kosztów, od których występuje szereg wyjątków.

Ustawodawca wskazuje też, w jaki sposób należy przeliczać wartości wyrażone w euro na złote polskie. Regulacje w ustawach PIT i CIT są w tym zakresie tożsame

Powstaje w związku z tym pytanie, czy wystawienie bądź otrzymanie faktury korygującej w walucie obcej skutkuje tym, że tę należy przeliczyć na złote polskie wg innego kursu, aniżeli dokument korygowany? Ustawodawca bowiem w odrębny sposób reguluje tutaj moment ujęcia przychodu i kosztu.

Otóż należy mieć na uwadze, że faktura korygująca nie dokumentuje odrębnego, niezależnego zdarzenia gospodarczego. Odnosi się ona ściśle do stanu już zaistniałego w przeszłości. Jej punktem odniesienia jest faktura pierwotna. Stąd, zdaniem autora, do przeliczenia, czy to przychodu czy też kosztu wyrażonego w walucie obcej, należy przyjąć średni kurs NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania pierwotnego przychodu czy też poprzedzającego dzień poniesienia pierwotnego kosztu bez względu na to, że korekta taka zostanie rozliczona na bieżąco a nie w dacie zdarzenia pierwotnego.