Usługi transportowe dla kontrahenta spoza UE w podatku VAT

Przeczytaj także: Usługi transportowe: miejsce opodatkowania i stawka podatku VAT

Przeanalizujmy jak będą opodatkowane takie usługi w czterech różnych przypadkach:

1. firma polska świadczy usługę na rzecz kontrahenta z UE, gdzie transport odbywa się tylko na terenie Polski
2. firma polska świadczy usługę dla kontrahenta z UE, gdzie transport odbywa się w Polsce oraz innym kraju członkowskim, bądź kraju trzecim
3. firma polska świadczy usługę dla kontrahenta spoza UE (np. z Ukrainy), gdzie transport odbywa się na terenie Polski oraz innego kraju członkowskiego, bądź kraju trzeciego
4. firma polska świadczy usługę dla kontrahenta spoza UE (np. z Ukrainy), gdzie transport odbywa się jedynie na terenie Polski.

W każdym przypadku usługodawcą jest polski przedsiębiorca, zaś usługobiorcą przedsiębiorca zagraniczny. Załóżmy tez, że powyższe przykłady tyczą się jedynie transportu towarów (w przypadku transportu osób jest bowiem zupełnie inaczej). Wydawałoby się w związku z tym, że wszystkie opisane sytuacje powinny być rozliczane na takich samych zasadach. Tak jednak nie jest.

Generalna zasada w przypadku określenia miejsca świadczenia usług znajduje się w art. 28b ustawy o VAT. Mówiąc w pewnym uproszczeniu regulacja ta wskazuje, że usługi należy opodatkować w kraju, w którym znajduje się ich usługobiorca. Tyczy się to jednak jedynie tych przypadków, w których usługobiorcą (a więc nabywcą) jest podatnik.

Powyższy przepis stosuje się m.in. do usług transportu towarów. I będzie on miał zastosowanie w pierwszych trzech opisanych wyżej przypadkach. Za każdym razem polski przedsiębiorca powinien wystawić swojemu kontrahentowi fakturę bez wykazanego podatku należnego, za to z informacją, że obowiązek jego rozliczenia następuje w ramach tzw. odwrotnego obciążenia.

Czwarty przypadek jednak jest inny.

Należy bowiem pamiętać, że od reguły ogólnej określania miejsca świadczenia usług ustawodawca przewidział cały szereg wyjątków. Jeden z nich znalazł się w art. 28f ust. 1a pkt 2 ustawy o VAT.

Wskazany wyjątek wprowadza zatem bezwzględny obowiązek opodatkowania usługi transportu towarów w Polsce mimo tego, że usługobiorcą jest firma zagraniczna. Ma on jednak zastosowania tylko przy spełnieniu wszystkich wynikających z niego przesłanek.

W związku z tym, aby art. 28f ust. 1a pkt 2 ustawy o VAT był zastosowany, muszą zostać spełnione łącznie następujące przesłanki:

• usługobiorcą jest podatnik (czyli z reguły przedsiębiorca) mający swoją siedzibę poza terytorium UE (a więc w państwie trzecim)
• usługa transportowa dotyczy towarów
• usługa transportowa w całości wykonana jest na terytorium Polski

Warunki takie są spełnione w ostatnim z opisanych przykładów. W związku z tym, mimo że nabywcą usługi jest przedsiębiorca (podatnik) z innego kraju (spoza UE), ta będzie opodatkowana w Polsce.
Wskazana regulacja nie będzie natomiast miała zastosowania do przypadku opisanego w pkt 3 z uwagi na to, że transport taki odbywa się nie tylko w Polsce, ale i za granicą. Nie ma przy tym tutaj większego znaczenia, czy odbywałby się on jedynie na terytorium UE czy np. z Polski na Ukrainę (bądź odwrotnie). Niemniej transport pomiędzy państwami z UE a państwami trzecimi jest traktowany jako transport międzynarodowy, który uprawnia do zastosowania preferencyjnej stawki podatku VAT.