Bieżąca korekta niezawinionych kosztów i przychodów podatkowych

Przeczytaj także: Otrzymany rabat a podatek dochodowy i księgi (rachunkowe)

Przypomnijmy, obecne przepisy w zakresie podatków dochodowych wyjaśniają, w którym momencie na cele podatkowe należy rozpoznać przychód oraz potrącić koszt. Nie ma natomiast żadnych regulacji mówiących o tym, jak powinien zachować się podatnik, jeżeli powyższe są korygowane.

Przez długi okres czasu dominował pogląd uzależniający moment korekty od tego, czy była ona wynikiem błędu, czy też była niezawiniona. I tak dla przykładu jeżeli faktura zawierała błędy, jej korekta winna zostać odniesiona do okresu, w którym pierwotnie wykazano przychód bądź koszt. Jeżeli jednak faktura korygująca została wystawiona w związku z powstaniem określonego zdarzenia już po wystawieniu faktury pierwotnej i była „niezawiniona” (tzn. faktura pierwotna została wystawiona prawidłowo) – ujmowało się ją w bieżącym rozliczeniu (przykładami takiego stanu rzeczy mogą być m.in. udzielenie rabatu posprzedażowego czy zwrot towaru).

W ostatnich latach jednak stanowisko to uległo diametralnej zmianie. Otóż obecnie fiskus uważa, że bez względu na powód korekty, tę zawsze należy odnosić do okresu, w którym miało miejsce pierwotne zdarzenie gospodarcze.

Tytułem przykładu można tutaj przytoczyć interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 14.01.2015 r. nr IBPBI/1/415-1241/14/AP, w której to uznał on, że „(…)w związku ze zwrotem towarów przez nabywcę Wnioskodawca zobowiązany będzie pomniejszyć pierwotnie uzyskane przychody o wartość zwróconych towarów i w konsekwencji dokonać stosownych korekt w okresie rozliczeniowym (miesiącu, roku podatkowym), w którym pierwotnie wykaże (wykazał) przychód, to w sytuacji, gdy po zakończeniu roku podatkowego otrzyma zwrot sprzedanych uprzednio (w poprzednim roku) towarów handlowych, winien również dokonać stosownej korekty kosztów uzyskania przychodów związanych ze zwrotem towarów podlegających ujęciu w spisie z natury.(…)”

Pogląd taki nie zawsze podzielały sądy administracyjne, niemniej także i tutaj podobne stanowisko często występowało.

Taka interpretacja przepisów jest niewątpliwie bardzo niekorzystne dla podatników i często spędza sen z powiek wielu księgowym. Są oni bowiem karani za działania niezawinione i zgodne z prawem. Kara taka objawia się wsteczną korektą rozliczeń podatkowych (w tym także złożonych zeznań podatkowych) oraz często także powstaniem zaległości podatkowej, którą naturalnie trzeba uregulować wraz z odsetkami.

Zmiana przepisów

Obecnie trwają prace nad projektem ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw w związku ze wspieraniem polubownych metod rozwiązywania sporów, która ma zmienić ustawy o podatkach dochodowym w zakresie korekt przychodów i kosztów. Zmiany mają zacząć obowiązywać od 1 stycznia 2016 r. i obejmą ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawę o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawę o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (czyli o ryczałcie ewidencjonowanym).

Ustawodawca zabezpieczył się tutaj także przed wartościami ujemnymi sum przychodów i kosztów. I tak jeżeli w okresie, w którym dokonywana jest bieżąca korekta, podatnik nie osiągnął przychodów lub osiągnięte przychody są niższe od kwoty zmniejszenia, wówczas podatnik jest obowiązany zwiększyć koszty uzyskania przychodów o kwotę, o którą nie zostały zmniejszone przychody.

Analogicznie sytuacja prezentuje się po stronie kosztów. I tak jeżeli w okresie, w którym koszty mają być skorygowane, podatnik nie poniósł kosztów uzyskania przychodów lub kwota poniesionych kosztów uzyskania przychodów jest niższa niż kwota zmniejszenia, wówczas podatnik jest obowiązany zwiększyć przychody o kwotę, o którą nie zostały zmniejszone koszty uzyskania przychodów.

Korekty spowodowane błędami, np. pomyłkami w ilości czy cenie, a także wartości, w dalszym ciągu będą musiały być ujmowane wstecz – w okresie, którego dotyczą (czyli w okresie ujęcia wartości pierwotnych).