Przekształcenie spółki cywilnej w inną osobową z podatkiem PCC?

Przeczytaj także: PCC od przekształceń spółek osobowych i kapitałowych

Przykład
Wspólnicy postanowili przekształcić spółkę cywilną w spółkę jawną. Majątek wspólny wspólników wynosił 175 000 zł- 75 000 zł wkładów z momentu zawarcia umowy spółki oraz majątek nabyty w trakcie funkcjonowania spółki w wysokości 100 000 zł. Cała ta wartość będzie po przekształceniu stanowić majątek spółki jawnej. Biorąc pod uwagę przedstawione wyżej stanowisko, przekształcenie nie będzie powodowało powstania obowiązku podatkowego po stronie spółki Wspólnicy nie wnoszą bowiem w wyniku przekształcenia żadnych nowych wkładów.

Powyższe stanowisko może budzić jednakże wątpliwości. Nie uwzględnia ono bowiem specyfiki spółki cywilnej, która jest umową wspólników, a nie odrębnym podmiotem prawa. Jak bowiem wspomniano, spółka cywilna nie ma własnego majątku (nie istnieje „majątek spółki cywilnej”). Z tej perspektywy można argumentować, że przekształcenie spółki cywilnej w spółkę jawną będzie zawsze powodowało zwiększenie majątku spółki.

Tak więc zwiększenie majątku spółki wystąpi nawet bez wnoszenia dodatkowych wkładów. Idąc tym tokiem rozumowania, majątek wspólny wspólników, który staje się majątkiem spółki, jest wkładem tych wspólników do spółki. Wartość tego majątku, z zastrzeżeniem poczynionym poniżej, będzie więc stanowić podstawę opodatkowania PCC (art. 6 ust. 1 pkt 8 lit f ustawy o PCC).

Ustawodawca przewiduje w art. 9 pkt 11 lit a ustawy o PCC, możliwość zmniejszenia wyżej określonej podstawy opodatkowania. Zgodnie z tym przepisem zwalnia się od podatku czynności cywilnoprawną zmiany umowy spółki związaną z przekształceniem w części wkładów do spółki, którego wartość była uprzednio opodatkowana podatkiem od czynności cywilnoprawnych lub podatkiem od wkładów kapitałowych do spółek kapitałowych na terytorium państwa członkowskiego innego niż Rzeczpospolita Polska albo od których zgodnie prawem państwa członkowskiego podatek nie był naliczany.

Przykład
Wspólnicy postanowili przekształcić spółkę cywilną w spółkę jawną. W skład wspólnego majątku wspólników spółki wchodziły wkłady wniesione w momencie założenia spółki w wysokości 75 000 zł (wspólnicy opłacili PCC od tej wartości) oraz majątek nabyty w trakcie funkcjonowania spółki wynoszący 100 000 zł. Cały wspólny majątek wspólników (175 000 zł) stanie się majątkiem spółki jawnej powstałej w wyniku przekształcenia. W przypadku przyjęcia przedstawionej wyżej wykładni, czynność przekształcenia będzie opodatkowana PCC. Jako wartość wkładów do przekształcanej spółki, czyli podstawę opodatkowania PCC, przyjąć należy 175 000 zł. Spółce będzie przysługiwało jednak zwolnienie w wysokości 75 000 zł, czyli od wartości wkładów, które były uprzednio opodatkowane. Tak więc podatek zostanie zapłacony od kwoty 100 000 zł.

Jeżeli wspólnicy, przy okazji przekształcenia, postanowiliby wnieść dodatkowe wkłady (oprócz majątku funkcjonującego w ramach spółki cywilnej), to wartość tych dodatkowych wkładów powiększy podstawę opodatkowania PCC.

Stanowisko o konieczności opodatkowania także takiego przekształcenia spółki cywilnej, które nie wiąże się z wniesieniem przez wspólników dodatkowych wkładów, zostało przyjęte przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z 15.12.2015 r., znak IBPB-2-1/4514-394/15/DP. W swoim rozstrzygnięciu organ podatkowy stwierdził, że jeśli (...) majątek spółki osobowej powstałej w wyniku przekształcenia, inaczej rzecz ujmując wartość wkładów do spółki osobowej, przewyższa pierwotnie wniesioną wartość wkładów spółki przekształcanej (już opodatkowaną), to ta nadwyżka z racji wcześniejszego jej nieopodatkowania podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych.
Podobny wniosek można wyciągnąć z wyroków Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 12.2.2015 r., sygn. I SA/Gl 707/14 oraz Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 24.7.2014 r., sygn. III SA/Wa 161/14.

Podsumowanie

Kwestia opodatkowania spółki cywilnej PCC budzi problemy interpretacyjne. Spory mogą powstać zwłaszcza w sytuacji, w której spółka cywilna będzie przekształcona w osobową spółkę handlową. Wydaje się, że wątpliwości w tym względzie może zakończyć jedynie interwencja ustawodawcy.