Handel kryptowalutą Bitcoin jako prawa majątkowe w PIT-36

Przeczytaj także: Handel kryptowalutą: jak będzie rozliczany podatek?

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Wnioskodawczyni w 2011 r. zakupiła na giełdzie Bitcoiny. Nie posiada jednak żadnego potwierdzenia dla zawarcia tej transakcji. Giełda, na której dokonano zakupu, już nie istnieje, zaś zapłata nastąpiła za pomocą przekazu pocztowego.

Jeżeli kryptowaluta Bitcoin osiągnie zadowalającą dla zainteresowanej cenę, ta sprzeda posiadane Bitcoiny na giełdzie kryptowalut. Sprzedaż nie nastąpi w ramach działalności gospodarczej.

Wnioskodawczyni zadała pytanie, jakie skutki podatkowe wywoła u niej sprzedaż Bitcoinów? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(...) Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 2032 ze zm.) – osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ww. ustawy – opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 9 ust. 2 ww. ustawy – dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 24-25 oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. adrianbysiak - Fotolia.com

Podatek od sprzedaży kryptowaluty Bitcoin

Bitcoin nie jest prawnie uznanym środkiem płatniczym. Osoba, która sprzedaje Bitcoiny, musi z tego tytułu rozliczyć podatek dochodowy. Przychody takie zaliczamy do przychodów z praw majątkowych.

W art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zostały określone źródła przychodów, gdzie między innymi w pkt 7 wymienia się przychód z tytułu praw majątkowych. Stosownie do treści tegoż przepisu – źródłami przychodów są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a)-c).

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ww. ustawy – przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W myśl art. 18 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – za przychód z praw majątkowych uważa się w szczególności przychody z praw autorskich i praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów, praw do projektów wynalazczych, praw do topografii układów scalonych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również z odpłatnego zbycia tych praw.

Katalog zawarty w ww. przepisie nie ma charakteru zamkniętego, co oznacza, że także przychody uzyskiwane przez podatników z innych praw majątkowych (z ich posiadania, wykorzystywania), jak również odpłatnego zbycia tych praw stanowią przychody z praw majątkowych, o których mowa w ww. przepisie.

Przez prawa majątkowe, o których mowa w cyt. art. 18 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy rozumieć prawa podmiotowe, które mogą występować w trzech postaciach: roszczeń, uprawnień kształtujących i zarzutów. Jednym z podziałów praw podmiotowych, jaki jest dokonywany w doktrynie, jest podział na prawa majątkowe i prawa niemajątkowe. Podstawą dokonania tego podziału jest interes, jaki one realizują. Prawa majątkowe związane są z interesem ekonomicznym danego podmiotu. W doktrynie prawa podatkowego (por. np. A. Gomułowicz, J. Małecki, Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych. Komentarz, Warszawa 2002, s. 93, 153-154) przy definiowaniu praw majątkowych sięga się do wykładni systemowej i powszechnie stosowanego tego terminu na gruncie prawa cywilnego. Prawa majątkowe to, najogólniej rzecz ujmując, prawa podmiotowe pozostające w ścisłym związku z ekonomicznym interesem uprawnionego, związane z jego majątkiem, charakteryzujące się dwoma podstawowymi cechami, tj.:
• działalnością (mogą być przedmiotem obrotu),
• posiadaniem określonej wartości majątkowej.

Z uwagi na fakt, że ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera definicji waluty, banknotów i monet jako środków płatniczych, należy odnieść się do niżej wymienionych przepisów.

W art. 31 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 908 ze zm.) wskazano, że – znakami pieniężnymi Rzeczypospolitej Polskiej są banknoty i monety opiewające na złote i grosze.

Natomiast zgodnie z art. 32 ww. ustawy – znaki pieniężne emitowane przez NBP są prawnymi środkami płatniczymi na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej.

Przechodząc na grunt niniejszej sprawy należy wskazać, że Bitcoin pełni funkcje elektronicznej waluty, a system płatności umożliwia wysyłanie i odbieranie jednostek tejże waluty. Zarówno sama jednostka waluty, jak i cały system, występują pod jedną nazwą: „Bitcoin”.

Niemniej jednak, Bitcoin jako system wirtualnej waluty nie posiada uregulowania w przepisach prawa. Waluta ta nie ma żadnego centralnego organu ani jakiejkolwiek instytucji sprawującej nad nią nadzór. Na gruncie polskiego prawa waluty Bitcoin nie można traktować na równi z prawnym środkiem płatniczym, bowiem nie funkcjonuje on jako instrument rynku pieniężnego w rozumieniu odrębnych przepisów. W świetle obowiązujących przepisów prawa Bitcoin nie jest walutą uznawaną jako prawny środek płatniczy. Nie jest również stosowana w rozliczeniach międzynarodowych w sensie prawnym, ponieważ nie posługują się tym żadne instytucje publiczne. Nie funkcjonuje jako instrument rynku pieniężnego.

W odniesieniu do przywołanych uregulowań prawnych oraz opisu zdarzenia przyszłego należy stwierdzić, że dla celów podatkowych uzyskany przychód z tytułu sprzedaży zakupionej przez Wnioskodawczynię kryptowaluty Bitcoin będzie stanowić przychód z praw majątkowych, o którym mowa w ww. art. 18 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Dochodem będzie nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym (art. 9 ust. 2 ww. ustawy).

Niewątpliwym jest, że w myśl ww. art. 9 ust. 1a ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dochody z praw majątkowych podlegają kumulacji z innymi dochodami i należy je wykazać w zeznaniu rocznym (PIT-36), składanym w terminie do dnia 30 kwietnia następnego roku i w tym samym terminie należy wpłacić z tego tytułu podatek (art. 45 ust. 1 w zw. z art. 45 ust. 4 pkt 1 ww. ustawy), obliczony na zasadach ogólnych, tj. wg skali podatkowej, zgodnie z art. 27 ust. 1 wyżej cytowanej ustawy.

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ww. ustawy – kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Co do zasady zatem kosztami uzyskania ww. przychodów będą wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki poniesione w celu ich osiągnięcia (lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu), o ile nie zostały wyłączone z tych kosztów na mocy art. 23 ww. ustawy, a ich poniesienie zostało udokumentowane w sposób niebudzący wątpliwości. Wobec powyższego do kosztów uzyskania przychodów z tytułu odpłatnego zbycia Bitcoinów –zgodnie z cytowanym uprzednio przepisem – można co do zasady zaliczyć wszelkie koszty poniesione w celu nabycia Bitcoinów (np. koszt ich nabycia), aczkolwiek muszą one zostać prawidłowo udokumentowane. (...)

Reasumując, przychód z tytułu sprzedaży zakupionej w 2011 r. przez Wnioskodawczynię kryptowaluty Bitcoin stanowić będzie przychód z praw majątkowych, zgodnie z art. 18 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Uzyskany dochód należy opodatkować na zasadach ogólnych, tj. wg skali podatkowej zgodnie z art. 27 ust. 1 wyżej cytowanej ustawy i wykazać w zeznaniu rocznym na druku PIT-36 (w części D.1., rubryka – Prawa autorskie i inne prawa, o których mowa w art. 18 ustawy), składanym w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku, w którym będzie miała miejsce sprzedaż Bitcoinów i w tym samym terminie wpłacić należny podatek. Wnioskodawczyni nie będzie mogła wykazać w zeznaniu kosztów uzyskania przychodu z tytułu nabycia kryptowaluty Bitcoin, gdyż nie posiada dowodu, który jednoznacznie mógłby potwierdzać zakup Bitcoinów (ich ilość, cenę zakupu itp.), a tylko taki dokument mógłby stanowić podstawę do zaliczenia wydatków do kosztów uzyskania przychodów. (...)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów