PCC od zakupu samochodu osobowego przez osobę niepełnosprawną

Przeczytaj także: Osoba niepełnosprawna nie płaci podatku PCC od zakupu samochodu

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

W dniu 19.06.2019 r. wnioskodawca nabył samochód osobowy za kwotę 25.000 zł. Zainteresowany jest weteranem z orzeczoną III grupą inwalidzką - zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa z dyskopatią. Orzeczenie o niepełnosprawności zostało wydane przez Wojewódzką Komisję Lekarską Ministra Spraw Wewnętrznych w dniu 8 maja 2015 r., w którym stwierdzono, że inwalidztwo istnieje od: 1 stycznia 2007 r. – nadal, inwalidztwo pozostaje w związku ze służbą, czyni orzekanego trwale niezdolnym do służby, schorzenie skutkuje inwalidztwem w związku ze służbą w poprzednich orzeczeniach oraz że inwalidztwo jest trwałe ze względu na charakter schorzenia, zaliczając badanego do trzeciej grupy inwalidzkiej. Orzeczenie to zostało wydane na podstawie ustawy emerytalnej z dnia 18 lutego 1994 r. (Dz.U. z 2013 r. poz. 667 z późniejszymi zmianami) oraz ustawy z dnia 28 listopada 2014 r. o komisjach lekarskich podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych. (Dz.U. z 2014 r. poz. 1822); Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie wykazu chorób i ułomności, wraz z kategoriami zdolności do służby w Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej oraz Biurze Ochrony Rządu z dnia 19 grudnia 2014 r. (Dz.U. z 2014 poz. 1898); rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 września 2005 r. (Dz.U. Nr 206 poz. 1723 zał. nr 2), i rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 26 czerwca 2014 r. w sprawie ustalenia uszczerbku na zdrowiu funkcjonariuszy Policji, Państwowej Straży Pożarnej, Straży Granicznej i Biura Ochrony Rządu (poz. 866 – załącznik nr 1).

Wnioskodawca zadał pytanie, czy w związku z faktem, że trzecia grupa inwalidzka odpowiada stopniu niepełnosprawności lekkiemu a schorzenie zwyrodnieniowe kręgosłupa jest w „orzecznictwie cywilnym” klasyfikowane jako dysfunkcja ruchowa 05R-, jest on osobą zwolnioną z podatku od czynności cywilnoprawnych nabywając pojazd na potrzeby własne? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 1519) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ww. ustawy – podatkowi temu podlegają m.in. umowy sprzedaży rzeczy i praw majątkowych.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. Edler von Rabenstein - Fotolia.com

Nie każdy niepełnosprawny nie zapłaci PCC od zakupu samochodu

Osoby niepełnosprawne (o określonym stopniu niepełnosprawności), nabywające na własne potrzeby samochody osobowe z tzw. drugiej ręki, są zwolnione z podatku od czynności cywilnoprawnych. Istotne jednakże jest tutaj to, na podstawie jakich przepisów zostało wydane orzeczenie o niepełnosprawności.

W myśl art. 3 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy – obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej.

W myśl natomiast art. 4 pkt 1 ww. ustawy – obowiązek podatkowy przy umowie sprzedaży ciąży na kupującym.

W oparciu o art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy – podstawę opodatkowania przy umowie sprzedaży stanowi wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego, którą określa się na zasadach wskazanych w art. 6 ust. 2 ww. ustawy.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy – stawki podatku od umowy sprzedaży wynoszą:
a. nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym − 2%,

Jak wynika z powołanych przepisów – umowa sprzedaży podlega generalnie opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i obowiązek uiszczenia tegoż podatku ciąży na kupującym.

Niezależnie od powyższego, w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych przewidziano sytuacje, w których określone podmioty, będące stronami czynności cywilnoprawnych są zwolnione z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Zgodnie z art. 8 pkt 6 tej ustawy – zwalnia się od podatku osoby nabywające na potrzeby własne sprzęt rehabilitacyjny, wózki inwalidzkie, motorowery, motocykle lub samochody osobowe, zaliczone, w rozumieniu przepisów o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, do grupy osób o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności bez względu na rodzaj schorzenia, oraz osoby o lekkim stopniu niepełnosprawności w związku ze schorzeniami narządów ruchu.

Z powyższego przepisu wynika zatem m.in. zwolnienie podmiotowe z opodatkowania powyższym podatkiem dla osoby niepełnosprawnej, zaliczonej w rozumieniu przepisów o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, do grupy osób o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności bez względu na rodzaj schorzenia oraz osoby o lekkim stopniu niepełnosprawności w związku ze schorzeniami narządów ruchu, nabywającej na potrzeby własne samochód osobowy. A zatem wskazane zwolnienie dotyczy tylko i wyłącznie nabycia przez osoby zaliczone do grupy osób o znacznym, umiarkowanym lub lekkim stopniu niepełnosprawności w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 1172 ze zm.) i posiadające orzeczenie o niepełnosprawności wydane na podstawie przepisów tej ustawy lub w zgodzie z jej przepisami. Ustawa ta – zgodnie z brzmieniem jej art. 70 – weszła w życie z dniem 1 stycznia 1998 r.

Przepis art. 1 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych stanowi, że – ustawa dotyczy osób, których niepełnosprawność została potwierdzona orzeczeniem:
1. o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności określonych w art. 3 lub
2. o całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy na podstawie odrębnych przepisów, lub
3. o niepełnosprawności, wydanym przed ukończeniem 16 roku życia
-zwanych dalej „osobami niepełnosprawnymi”.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ww. ustawy – ustala się trzy stopnie niepełnosprawności, które stosuje się do realizacji celów określonych ustawą:
1. znaczny;
2. umiarkowany;
3. lekki.

Orzeczenie ustalające stopień niepełnosprawności stanowi także podstawę do przyznania ulg i uprawnień na podstawie odrębnych przepisów (art. 3 ust. 1 ww. ustawy).

Stosownie do art. 4 ust. 3 ww. ustawy – do lekkiego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę o naruszonej sprawności organizmu, powodującej w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną, lub mająca ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne.

Na podstawie art. 5 ww. ustawy – orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o:
1. całkowitej niezdolności do pracy, ustalone na podstawie art. 12 ust. 2, i niezdolności do samodzielnej egzystencji, ustalone na podstawie art. 13 ust. 5 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych traktowane jest na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
1a) niezdolności do samodzielnej egzystencji, ustalone na podstawie art. 13 ust. 5 ustawy wymienionej w pkt 1, jest traktowane na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
2. całkowitej niezdolności do pracy, ustalone na podstawie art. 12 ust. 2 ustawy wymienionej w pkt 1, jest traktowane na równi z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności;
3. częściowej niezdolności do pracy, ustalone na podstawie art. 12 ust. 3, oraz celowości przekwalifikowania, o którym mowa w art. 119 ust. 2 i 3 ustawy wymienionej w pkt 1, jest traktowane na równi z orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności.

W myśl art. 6 ust. 1 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych – powołuje się zespoły orzekające o niepełnosprawności:
1. powiatowe zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności – jako pierwsza instancja;
2. wojewódzkie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności – jako druga instancja.

Zgodnie z art. 62 ust. 1 ww. ustawy – osoby, które przed dniem wejścia w życie ustawy zostały zaliczone do jednej z grup inwalidów, są osobami niepełnosprawnymi w rozumieniu ustawy, jeżeli przed tą datą orzeczenie o zaliczeniu do jednej z grup inwalidów nie utraciło mocy.
Stosownie do art. 62 ust. 2 ww. ustawy – orzeczenie o zaliczeniu do:
1. I grupy inwalidów traktowane jest na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
2. II grupy inwalidów traktowane jest na równi z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności;
3. III grupy inwalidów traktowane jest na równi z orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności. (…)

Wobec powyższego należy stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie, ewentualne zastosowanie zwolnienia od podatku określonego w art. 8 pkt 6 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych winno wiązać się z wykazaniem, że zaliczenie Wnioskodawcy do osób niepełnosprawnych o lekkim stopniu niepełnosprawności w związku ze schorzeniami narządów ruchu, potwierdzone jest orzeczeniem wydanym na podstawie przepisów ww. ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Tymczasem – jak wynika z opisu stanu faktycznego – Wnioskodawca posiada jedynie orzeczenie o niepełnosprawności z 8 maja 2015 r. wydane na podstawie przepisów ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (w jej ówczesnym brzmieniu); na podstawie przepisów ustawy z dnia 28 listopada 2014 r. o komisjach lekarskich podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych a także na podstawie przepisów wykonawczych. W ocenie Organu oznacza to, że podstawę do zaliczenia Wnioskodawcy do osób niepełnosprawnych stanowią właśnie przepisy dwóch ww. ustaw – z dnia 18 lutego 1994 r. oraz z dnia 28 listopada 2014 r., a nie przepisy ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Wnioskodawca nie wskazał bowiem, że posiada orzeczenie wydane na podstawie przepisów ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.