Ulga IP BOX - ewidencja nawet po zakończeniu roku

Przeczytaj także: Ulga IP BOX w rozliczeniu rocznym 2019 czyli 5% podatek PIT

Przypomnijmy, że ulga IP Box polega na możliwości zastosowania preferencyjnej stawki w wysokości 5% do osiągniętego w ramach działalności gospodarczej dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej wytworzonych, rozwiniętych lub ulepszonych przez podatnika w ramach prowadzonej przez niego działalności badawczo-rozwojowej. Katalog praw własności intelektualnej objętych ulgą jest wprost wymieniony w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych i w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych.

Przy stosowaniu tych przepisów powstają trzy zasadnicze kategorie wątpliwości. Pierwsza z nich dotyczy pojęcia działalności badawczo-rozwojowej i możliwości zakwalifikowania danych czynności do takiego katalogu. Przepisy podatkowe odwołują się w tym zakresie do ustawy o szkolnictwie wyższym, gdzie pojęcie badań naukowych i prac rozwojowych są zdefiniowane. Niezbędnym elementem działalności B+R jest zawsze element nowatorstwa, przez przynajmniej ulepszenie istniejących produktów i usług. W praktyce podatnicy, zwłaszcza pracujący w ramach zespołu programistów, często zastanawiają się, czy zmiany, które wprowadzają do programu są wystarczające, by ich działalność uznać za badawczo-rozwojową.

Druga kategoria wątpliwości odnosi się do sposobu kalkulowania podstawy opodatkowania preferencyjną stawką. Ustawodawca do obliczenia wysokości dochodu z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej postanowił stworzyć specjalny wzór kalkulacji kosztów tzw. wskaźnik nexus, w ramach którego wprowadził różne kategorie kosztów, które podatnik powinien odróżnić. W praktyce niejasne jest tutaj przede wszystkim rozliczenie tzw. kosztów pośrednich (np. opłaty za media, czynsz najmu, itp.).

Trzecim problemem jest ewidencja. Zgodnie z art. 30cb ustawy o PDOF (art. 24e ustawy o PDOP) podatnicy są obowiązani:

1. wyodrębnić każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej w prowadzonych księgach rachunkowych;
2. prowadzić księgi rachunkowe w sposób zapewniający ustalenie przychodów, kosztów uzyskania przychodów i dochodu (straty), przypadających na każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej;
3. wyodrębnić koszty przypadające na każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej, w sposób zapewniający określenie kwalifikowanego dochodu;
4. dokonywać zapisów w prowadzonych księgach rachunkowych w sposób zapewniający ustalenie łącznego dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej - w przypadku gdy podatnik wykorzystuje więcej niż jedno kwalifikowane prawo własności intelektualnej, a w prowadzonych księgach rachunkowych nie jest możliwe spełnienie warunków, o których mowa w pkt 2 i 3;
5. dokonywać zapisów w prowadzonych księgach rachunkowych w sposób zapewniający ustalenie dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej w odniesieniu do tego produktu lub tej usługi albo do tych produktów lub tych usług - w przypadku gdy podatnik wykorzystuje jedno kwalifikowane prawo własności intelektualnej lub większą liczbę tych praw w produkcie lub usłudze albo w produktach lub usługach, a w prowadzonych księgach rachunkowych nie jest możliwe spełnienie warunków, o których mowa w pkt 2-4.

Podatnicy prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów wykazują informacje w odrębnej ewidencji. Jeśli na podstawie ksiąg rachunkowych lub ewidencji nie jest możliwe ustalenie dochodu (straty) z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej, podatnik jest obowiązany do zapłaty podatku na zasadach ogólnych.

Kwestią sporną miedzy podatnikami, a fiskusem był obowiązek prowadzenia ewidencji na bieżąco. Organy twierdziły, że stosowna ewidencji musi być prowadzona przez cały rok podatkowy. Podatnicy wskazywali jednak, że w przepisach nie ma takiego zastrzeżenia. Co więcej, skorzystanie z ulgi jest możliwe tylko w rozliczeniu za rok podatkowy, a nie w zaliczkach na podatek ¹, nie można więc odmawiać prawa do preferencji tym przedsiębiorcom, którzy stworzyli ewidencję po zakończeniu roku, o ile jest ona rzetelna i niewadliwa.

Rozpatrując skargę na interpretację indywidualną, Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu wyrokiem z dnia 26 sierpnia 2020 r. (sygn. akt. I SA/Wr 170/20) przyjął korzystne dla podatników stanowisko. Jak stwierdził, ewidencja, o której mowa w art. 30cb ust. 2 ustawy o PDOF, sporządzana jest w celu wykazania informacji, o których mowa w ust. 1 powołanego przepisu przez podatników prowadzących podatkową księgę przychodów i rozchodów i chcących podlegać opodatkowaniu na podstawie art. 30 ca tej ustawy. Skoro ewidencja umożliwi sporządzenie w terminie deklaracji podatkowej, nie można jej uznać za prowadzoną nieprawidłowo lub niespełniającą przesłanek ustawowych tylko z tego względu, że nie jest prowadzona na bieżąco.

Powyższe orzeczenie ma bardzo pozytywne skutki dla podatników. Stwarza ono możliwość skorzystania z preferencyjnego opodatkowania tym wszystkim, którzy decyzję o tym podjęli w trakcie roku podatkowego albo po jego zakończeniu. Część osób, zwłaszcza informatyków, którzy nie korzystają regularnie z porad specjalistów, mogła w ogóle dowiedzieć się o takiej uldze już po zakończeniu roku, a wymogi stawiane przez organy podatkowe blokowały im możliwość skorzystania z niej. W świetle powyższego wyroku, nic nie stoi na przeszkodzie, by tacy podatnicy stworzyli odrębną ewidencją i skorzystali z ulgi po zakończeniu roku podatkowego.

¹Wyjątek w tym zakresie wprowadziły przepisy tarcz antykryzysowych. Z IP Box mogą skorzystać już na moment płatności zaliczek podmioty, które doprowadziły do wytworzenia, rozwinięcia lub ulepszenia kwalifikowanego IP, które służy przeciwdziałaniu COVID-19