Przerwanie umowy leasingu a przychody i koszty podatkowe

Przeczytaj także: Zwrot kosztów dojazdu weterynarza prowadzącego firmę

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

W zapytaniu wskazano, że spółka prowadzi działalność leasingową, w tym m.in. w zakresie leasingu operacyjnego. Przedmiotami umów leasingu są środki trwałe z wyłączeniem nieruchomości. Spółka zalicza otrzymywane opłaty z tego tytułu do przychodów podatkowych, a korzystający zaliczają je do kosztów. Kwalifikacja umowy leasingu jest dokonywana w momencie jej zawarcia. Zdarza się jednak, że dochodzi do przerwania okresu trwania leasingu z różnych przyczyn np. nieopłacanie rat przez korzystającego, utrata lub zniszczenie przedmiotu leasingu itp. Umowa taka może zostać rozwiązana, przerwana lub wygasnąć jeszcze przed upływem minimalnego okresu, na który powinna zostać zawarta (czyli przed upływem co najmniej 40% normatywnego okresu amortyzacji przedmiotu leasingu), jak i po jego upływie. W takiej sytuacji przedmiot leasingu może być sprzedany na rzecz korzystającego bądź innej osobie. W związku z tym zadano pytanie, czy w przypadku przedterminowego rozwiązania lub wygaśnięcia umowy leasingu na stronach umowy spoczywa obowiązek korekty przychodów podatkowych bądź kosztów uzyskania przychodów wynikających z dotychczasowych rat leasingowych za okres do momentu rozwiązania lub wygaśnięcia umowy leasingu? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zgodził się ze stanowiskiem wnioskodawcy i na podstawie art. 14c Ordynacji podatkowej odstąpił od uzasadnienia prawnego. Stanowisko wnioskodawcy natomiast jest następujące:

„(…) Na podstawie art. 17b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych opłaty ustalone w umowie leasingu, ponoszone przez korzystającego w podstawowym okresie umowy z tytułu używania środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych stanowią przychód finansującego i odpowiednio koszt uzyskania przychodów korzystającego, z zastrzeżeniem ust. 2, jeżeli umowa ta spełnia następujące warunki: 1) została zawarta na czas oznaczony, stanowiący co najmniej 40% normatywnego okresu amortyzacji, jeżeli jej przedmiotem są podlegające odpisom amortyzacyjnym rzeczy ruchome lub wartości niematerialne i prawne, albo została zawarta na okres co najmniej 10 lat, jeżeli jej przedmiotem są podlegające odpisom amortyzacyjnym nieruchomości, oraz 2) suma ustalonych w niej opłat pomniejszona o należny podatek od towarów i usług, odpowiada co najmniej wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych.

Z powyższych przepisów wynika, że ocena czy warunki umowy leasingu, o których mowa powyżej są spełnione, powinna być dokonana w momencie zawarcia umowy leasingu. Jeżeli zawarta umowa spełnia powyższe warunki, opłaty okresowe ponoszone z tytułu używania przedmiotu leasingu stanowią przychód należny finansującego oraz koszt uzyskania przychodów korzystającego. Potwierdza to definicja podstawowego okresu umowy leasingu. Zgodnie z art. 17a pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, pod tym pojęciem rozumie się czas oznaczony na jaki została zawarta umowa, z wyłączeniem czasu, na który może być przedłużona lub skrócona.

Zdefiniowany w ustawie podstawowy okres umowy leasingu stanowi zatem przedział czasowy, na jaki umowa została pierwotnie zawarta, a nie faktyczny czas trwania umowy. Ponadto, drugie kryterium dotyczące sumy opłat wyraźnie dotyczy ustalonych w umowie leasingu opłat, a nie opłat faktycznie dokonanych przez korzystającego.