Pośrednik - agent rozliczeniowy a rozliczenie VAT

Przeczytaj także: Komornik naliczy VAT ale nie wystawi paragonu z kasy fiskalnej

Drugą kwestią jest możliwość prowadzenia przez sprzedawcę ewidencji wspomnianej w analizowanych przepisach. Przypomnijmy: korzystanie ze zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania możliwe jest tylko przez podatników, którzy niezależnie od innych wymogów dotyczących zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania prowadzą szczegółową ewidencję dowodów zapłaty, na podstawie której można ustalić jakiej transakcji zapłata dotyczy jak również dane konsumenta, na rzecz którego dokonano wysyłki towarów. W przypadku zapłaty przez kupującego bezpośrednio na rachunek bankowy sprzedającego, te dane z reguły wynikają z treści przelewu: wskazuje on bowiem na strony transakcji (o ile faktycznie płatność jest realizowana z rachunku kupującego), a sam jego tytuł z reguły wskazuje na transakcję, jakiej płatność dotyczy. Natomiast w przypadku transferu środków za pośrednictwem agenta tytuł przelewu generowany jest automatycznie i może zawierać jedynie ciąg abstrakcyjnych znaków, identyfikujących daną płatność. Ponadto, jako zlecający przelew na rzecz sprzedawcy wskazywany jest agent rozliczeniowy, a nie kupujący. Czy to przekreśla możliwość spełnienia warunku prowadzenia stosownej ewidencji przez podatnika? Niekoniecznie.

Przepisy rozporządzenia Ministra Finansów stawiają przed podatnikiem - sprzedawcą wymóg prowadzenia ewidencji i gromadzenia dowodów dokumentujących transakcje w zakresie przedmiotu sprzedaży i ewidencję dowodów zapłaty dla ustalenia danych nabywcy. Przepisy te nie wskazują jednak, aby taką kompletną ewidencję mogły stanowić wyłącznie dane z przelewów, czy wyciąg z rachunku bankowego. Dane transakcji i nabywcy powinny wynikać z ewidencji prowadzonej przez podatnika – sprzedawcę, na podstawie dowodów zapłaty i innych dowodów, a nie z samych dowodów zapłaty. Tym samym o ile dany sprzedający będzie w sposób wyczerpujący prowadził ewidencję transakcji i płatności na podstawie danych udostępnionych mu przez system agenta i swój system sprzedaży, o tyle spełnione zostaną warunki przewidziane przepisami rozporządzenia Ministra Finansów co do możliwości identyfikacji transakcji i nabywcy.

Kolejną kwestią budzącą pewne wątpliwości, gdy płatność dokonywana jest za pośrednictwem agenta rozliczeniowego, jest ustalenie momentu otrzymania zapłaty przez sprzedającego. Prawidłowe jego określenie może mieć kluczowe znaczenie z punktu widzenia ustalenia momentu powstania obowiązku podatkowego w podatku VAT, w przypadku, gdy sprzedawca otrzymuje płatność przed wydaniem towaru. Zgodnie z art. 19 ust. 11 ustawy o podatku od towarów i usług, jeżeli przed wydaniem towaru otrzymano zapłatę, obowiązek podatkowy w VAT powstaje z chwilą jej otrzymania przez sprzedawcę. Jaki to moment w przypadku realizacji płatności za pośrednictwem agenta? To zależy od ustalonej formuły przekazywania płatności przez agenta na rzecz sprzedawcy. Pierwsza możliwość zakłada, że każda płatność realizowana za pośrednictwem agenta przekazywana jest automatycznie na rachunek sprzedającego, bądź nie ma on wpływu na moment otrzymania płatności, a należności na jego rzecz kumulowane są na rachunku agenta i przekazywane automatycznie w z góry ustalonej częstotliwości np. co trzy dni. W takim przypadku momentem powstania obowiązku podatkowego jest wpływ pieniędzy na rachunek podatnika. Moment faktycznego otrzymania płatności przez podatnika jest momentem powstania obowiązku podatkowego w VAT.

Jednak w czasem agent przekazuje płatności sprzedającemu wyłącznie na jego wyraźne polecenie. W takim modelu należy uznać, że środki zgromadzone na rachunku agenta są pozostawione do dyspozycji sprzedającego (jest ich faktycznym dysponentem).. W takim przypadku moment, w którym w systemie agenta rozliczeniowego na koncie sprzedawcy zostaje zaewidencjonowana jego należność i pozostawiona mu do dyspozycji, należy uznać za moment powstania obowiązku podatkowego w VAT po stronie sprzedawcy w rozumieniu art. 19 ust. 11 ustawy o VAT.


Łukasz Wojtkowiak