Stawka VAT na szkolenia ze środków publicznych

Przeczytaj także: Nauka jazdy: zwolnienie z VAT ale kasa fiskalna

1) Świadczymy usługi e-learningowe. Na pokrycie kosztów otrzymaliśmy dotację ze środków publicznych w wysokości ok. 78% wydatków. Dotacja nie wpływa na cenę świadczonych usług. Czy wystawiając fakturę za takie szkolenie, powinniśmy zastosować stawkę 23%, czy zwolnienie z VAT?

Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 29 lit. c) ustawy o VAT, zwolnione z VAT są usługi kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego (inne niż objęte systemem oświaty, itp.), finansowane w całości ze środków publicznych (oraz świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane). Złagodzeniem warunku finansowania usługi w całości ze środków publicznych jest § 13 ust. 1 pkt 20 rozporządzenia Ministra Finansów z 4 kwietnia 2011 r. w sprawie VAT. Z powołanego przepisu wynika bowiem, że zwolnione z VAT są usługi kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego, finansowane w co najmniej 70% ze środków publicznych (oraz świadczenie usług i dostawa towarów ściśle z tymi usługami związane).

WAŻNE: Jeżeli usługa kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego jest przynajmniej w 70% finansowana ze środków publicznych, usługa ta jest zwolniona z VAT.

W przepisach nie wskazano jednak, co należy rozumieć pod pojęciem "usługi finansowane ze środków publicznych", tj. czy chodzi tu jedynie o dotacje, które wpływają na cenę świadczonej usługi, czy też również o dotacje, które zostały otrzymane na pokrycie poniesionych kosztów. Z definicji zawartej w słowniku języka polskiego PWN wynika, że "finansować" oznacza dostarczać środków pieniężnych na coś, pokrywać koszty czegoś. Powołując się na taką definicję można byłoby uznać, że zarówno dotacje otrzymane ze środków publicznych, które wpływają na cenę świadczonej usługi, jak i dotacje do kosztów takiej usługi, mogą być uznane jako "finansowanie" usługi. Również Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 30 marca 2011 r., nr IPPP2/443-954/10-5/MM, uznał, że termin "finansowanie ze środków publicznych" należy rozumieć szeroko. Natomiast w interpretacji indywidualnej z 4 marca 2011 r., nr IPPP3/443-1219/10-4/JF ten sam Dyrektor Izby Skarbowej przyznał prawo do zwolnienia z VAT usługom szkoleniowym, jeżeli koszty tego szkolenia są pokryte w co najmniej 70% ze środków publicznych.

Przyjmując taką interpretację przepisu - zgodną ze stanowiskiem Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie - należałoby uznać, że szkolenia organizowane przez podatnika są zwolnione z VAT, gdyż koszty tego szkolenia są w ponad 70% finansowane ze środków publicznych. W konsekwencji, wystawiając fakturę na kontrahenta, podatnik powinien wystawić fakturę ze stawką "zw".

Zaznaczamy jednak, że nie wiadomo, czy intencją ustawodawcy było przyjęcie tak szerokiej wykładni omawianego przepisu i czy stanowisko zaprezentowane przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie będą popierały również inne organy podatkowe. Miejmy nadzieję, że tak.

Na zakończenie nadmieniamy, że dotacje, które nie wpływają na cenę świadczonej usługi, nie podlegają opodatkowaniu VAT. W związku z otrzymaną dotacją, podatnik nie ma zatem obowiązku rozliczenia podatku.

2) Spółka świadczy usługi kształcenia (przekwalifikowania) zawodowego pracowników kontrahenta. Kontrahent ten na ww. szkolenia otrzymał dotację z urzędu pracy, która w całości pokrywa koszty tego szkolenia. Czy spółka prowadząca szkolenia może zastosować zwolnienie z VAT do ww. usługi?

Usługi kształcenia zawodowego (przekwalifikowania zawodowego) są zwolnione z VAT, gdy przynajmniej w 70% są finansowane ze środków publicznych. Przepisy nie wskazują jednak, czy finansowanie to musi być bezpośrednie (tj. otrzymane przez świadczącego usługę), czy też może być pośrednie (tj. gdy dotację ze środków publicznych na dane szkolenie uzyskuje kontrahent).

W tym miejscu warto przytoczyć interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 30 marca 2011 r., nr IPPP2/443-954/10-5/MM. Interpretacja ta dotyczyła szkoleń, których nabywcami były instytucje państwowe (czyli dysponenci środków publicznych). Dyrektor Izby Skarbowej uznał:
"(...) "finansowanie ze środków publicznych" należy czytać szeroko. Słowo finansowane może dotyczyć zarówno szkolącego, który np. otrzymuje środki publiczne bądź nabywcy, który płaci za szkolenie ze środków publicznych. (...)"

Warto zastanowić się, czy sytuację przedstawioną w pytaniu można utożsamiać ze szkoleniami opisanymi w ww. interpretacji. Wątpliwość wynika przede wszystkim z faktu, że zleceniodawca może nie wiedzieć, czy kontrahent na przedmiotowe szkolenie uzyskał jakąkolwiek dotację. Brak jest z kolei przepisu, który zobowiązywałby zleceniobiorców do podawania takich informacji. Wprawdzie nie ma również przepisu, który zabraniałby podawania informacji o otrzymaniu dotacji na określony cel, lecz trudno uznać, że jakiekolwiek oświadczenia w tej sprawie mogą mieć wpływ na kwestię podatkową. Gdyby bowiem tak było, ustawodawca powinien to wprost określić w przepisach.

Ponadto, często jest tak, iż kontrahenci najpierw dokonują płatności (z własnych środków), a dopiero potem otrzymują dotację (refundację), po przedstawieniu stosownych dokumentów, potwierdzających wysokość poniesionych wydatków. Stąd też, naszym zdaniem, w przypadku, gdy kontrahent otrzymuje dotację (refundację) z urzędu pracy na dane szkolenie, nie można jednoznacznie uznać, iż szkolenie to finansowane jest ze środków publicznych. W konsekwencji, usługę tę należałoby opodatkować według stawki 23%.

Uwaga od redakcji:
Niestety, od 1 stycznia 2011 r. zakres zwolnień przedmiotowych budzi wiele kontrowersji. Jedno z nich dotyczy sytuacji przedstawionej w powyższym pytaniu. Ponieważ jednak Ministerstwo Finansów nie dało żadnych wskazówek w omawianej kwestii, trudno ocenić, czy takie samo zdanie, jak zaprezentowano powyżej, będzie miał organ podatkowy właściwy dla Czytelnika. Można bowiem znaleźć również argumenty do zastosowania do przedmiotowej usługi zwolnienia z VAT. Jeżeli bowiem kontrahent otrzyma na przedmiotowe szkolenia dotacje z urzędu pracy pokrywające kwotę brutto, to de facto urząd pracy poniesie realnie wyższy wydatek, a to - jak można przypuszczać - nie było celowym zamierzeniem ustawodawcy.