Wynajem mieszkania dla prezesa a koszty podatkowe

Przeczytaj także: Amortyzacja mieszkania przy braku umowy najmu

Z punktu widzenia rozliczenia podatku CIT należy podkreślić, że opisaną sytuację w pierwszej kolejności należy rozpatrzyć w kontekście zasad ogólnych zaliczania wydatków do kosztów podatkowych, zgodne z którymi (art. 15 ust. 1 CIT ) kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Jak widać z brzmienia powyższego przepisu, warunkiem zaliczenia wydatku do kosztu uzyskania przychodów jest jego związek z możliwością uzyskania przez spółkę przychodu. Jednocześnie jednak wydatek taki nie może być wyłączony z kosztów podatkowych na podstawie przepisów szczególnych.

Poznaj przepisy szczególne!
Rozpatrując brzmienie przepisów szczególnych, które mogą ewentualnie znaleźć zastosowanie w omawianej sprawne, na początek należy zwrócić uwagę na przepis art. 16 ust. 1 pkt 38 CIT. Zgodnie z tym przepisem nie zalicza się do kosztów podatkowych wydatków związanych z dokonywaniem jednostronnych świadczeń na rzecz udziałowców (akcjonariuszy) lub członków spółdzielni niebędących pracownikami w rozumieniu odrębnych przepisów, z tym że wydatki ponoszone na rzecz członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych i innych spółdzielni zajmujących się produkcją rolną są kosztem uzyskania przychodów w części dotyczącej działalności objętej obowiązkiem podatkowym w zakresie podatku dochodowego.

Przepis ten zabrania zaliczać do kosztów uzyskania przychodów wydatków z tytułu dokonywania jednostronnych świadczeń na rzecz udziałowców spółki. Jak wynika z przedstawionego stanu faktycznego, prezes zarządu spółki nie jest jej udziałowcem, dlatego w opisanym przypadku wyłączenie to nie znajdzie zastosowania.

Drugim przepisem, który należy wziąć pod uwagę, jest art. 16 ust. 1 pkt 38a CIT. Przepis ten zabrania zaliczać do kosztów podatkowych wydatków na rzecz osób wchodzących w skład rad nadzorczych, komisji rewizyjnych lub organów stanowiących osób prawnych, z wyjątkiem wynagrodzeń wypłacanych z tytułu pełnionych funkcji. Również powyższy przepis nie znajdzie zastosowania w naszej sytuacji, gdyż zarząd nie jest organem stanowiącym spółki.

Poznaj stanowisko organów podatkowych!
Stanowisko, zgodnie z którym w przypadku członków zarządów spółek niebędących jednocześnie ich udziałowcami przywołane powyżej przepisy nie znajdują zastosowania, podzielane jest także przez organy podatkowe. Dla przykładu przytoczyć można chociażby interpretację indywidualną prawa podatkowego wydaną przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 23 sierpnia 2010 r. (sygn. ILPB4/423-6/10-2/DS.).

Zatem za koszty uzyskania przychodów należy uznać wszelkie wydatki - po wyłączeniu zastrzeżonych w ustawie, tj. wymienionych w negatywnym katalogu wydatków nieuznawanych za koszty uzyskania przychodów - o ile pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z przychodami. Mowa tu o kosztach bezpośrednio, jak też pośrednio związanych z uzyskiwanym przychodem oraz o kosztach dot. całokształtu działalności podatnika, czyli związanych z funkcjonowaniem firmy.

W negatywnym katalogu wydatków nieuznawanych za koszty uzyskania przychodów ustawodawca wymienił:
1. wydatki związane z dokonywaniem jednostronnych świadczeń na rzecz udziałowców (akcjonariuszy) lub członków spółdzielni niebędących pracownikami w rozumieniu odrębnych przepisów, z tym że wydatki ponoszone na rzecz członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych i innych spółdzielni zajmujących się produkcją rolną są kosztem uzyskania przychodów w części dotyczącej działalności objętej obowiązkiem podatkowym w zakresie podatku dochodowego (art. 16 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych),
2. wydatki na rzecz osób wchodzących w skład rad nadzorczych, komisji rewizyjnych lub organów stanowiących osób prawnych, z wyjątkiem wynagrodzeń wypłacanych z tytułu pełnionych funkcji (art. 16 ust. 1 pkt 38a ww. ustawy).

W myśl art. 2 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.), pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę.

Ze stanu faktycznego sprawy wynika, iż Prezes Zarządu Spółki został powołany na podstawie Uchwały Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników. Jest On pracownikiem Spółki, lecz nie jest Jej udziałowcem (...). Zatem przepisy art. 16 ust. 1 pkt 38 i pkt 38a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie będą miały zastosowania, bowiem Prezes Zarządu Spółki nie jest udziałowcem, lecz pracownikiem Spółki. Natomiast Zarząd nie jest organem stanowiącym, lecz organem zarządzającym Spółką".

Zwróć także uwagę, że przedstawiony wydatek (czynsz za wynajem mieszkania dla prezesa spółki) nie ma do końca charakteru świadczenie jednostronnego. Pozostaje ono bowiem w ścisłym związku z pełnieniem funkcji prezesa zarządu spółki. Jak należy przypuszczać prezes zarządu organizuje i nadzoruje prace Spółki, reprezentuje spółkę na zewnątrz, negocjuje kontrakty handlowe itp. Zatem wskazane wcześniej koszty mają swoje uzasadnienie w konkretnych działaniach tej osoby jako prezesa i przyczyniają się do osiągania przez spółkę przychodów podatkowych. Powyższe oznacza, że spełniony jest w tym przypadku także ogólny wymóg zaliczenia wydatku do kosztów podatkowych (zachodzi bowiem związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy wydatkiem a możliwością osiągnięcia przychodu podatkowego).

Tym samym opisywany wydatek, jeśli tylko jest właściwie udokumentowany (posiadasz stosowne faktury), stanowi dla spółki koszt podatkowy.


Miesięcznik Koszty w Firmie. W jednej publikacji znajdziesz rozwiązania dotyczące rozliczania kosztów w firmie z punktu widzenia 3 dziedzin: podatków dochodowych, VAT, ustawy o rachunkowości.