Wynagrodzenie prezesa-udziałowca a koszty podatkowe

Przeczytaj także: Składki ZUS jako koszty uzyskania przychodu

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Jeden z pięciu udziałowców Spółki z o.o. pełni funkcję Prezesa Jej Zarządu na podstawie powołania. Z tego tytułu, za prowadzenie spraw Spółki, otrzymuje dwojakie wynagrodzenie przyznawane uchwałami walnego zgromadzenia wspólników, tj. określone kwotowo oraz jako ryczałt procentowy od zysku Spółki za jej wyniki finansowe. Wynagrodzenie to stanowi dla Prezesa przychody z działalności wykonywanej osobiście. Spółka z tego tytułu pobiera każdego miesiąca zaliczkę na podatek dochodowy. Zadano pytanie, czy wynagrodzenie to stanowi dla Spółki koszt uzyskania przychodu? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 ze zm.) kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Określony wydatek można uznać za koszt uzyskania przychodu, jeżeli między tym wydatkiem, a osiągnięciem przychodu zachodzi związek przyczynowy tego typu, że poniesienie wydatku ma wpływ na powstanie lub zwiększenie tego przychodu, zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodów.

Aby wydatek poniesiony przez podatnika mógł stanowić koszt uzyskania przychodów muszą zaistnieć łącznie następujące przesłanki:
- został poniesiony przez podatnika,
- jest definitywny, a więc bezzwrotny,
- pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
- poniesiony został w celu uzyskania przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów,
- nie jest kosztem wymienionym w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych,
- został właściwie udokumentowany.

Jednocześnie wykazanie związku poniesionych kosztów z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz okoliczności, że ich poniesienie ma wpływ na wysokość osiąganych przychodów, obciąża podatnika jako odnoszącego korzyść z faktu zaliczenia wydatku w poczet kosztów uzyskania przychodów.

Z przedstawionego przez Wnioskodawcę stanu faktycznego wynika, że jeden z udziałowców pełni funkcję Prezesa Zarządu Spółki na podstawie powołania. Za prowadzenie spraw Wnioskodawcy Prezes otrzymuje wynagrodzenie przyznawane uchwałami Walnego Zgromadzenia Wspólników. Prezesa Zarządu nie wiąże z Wnioskodawcą (np. umowa o pracę, zlecenia itp.). Osoba pełniąca funkcję Prezesa Zarządu prowadzi sprawy Wnioskodawcy, reprezentuje Go na zewnątrz i kieruje Jego funkcjonowaniem.

Zgodnie z art. 201 § 3 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 ze zm.) do zarządu mogą być powołane osoby spośród wspólników lub spoza ich grona. Natomiast § 4 tego przepisu stanowi, że członek zarządu jest powoływany i odwoływany uchwałą wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

Stosownie do treści art. 16 ust. pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków związanych z dokonywaniem jednostronnych świadczeń na rzecz udziałowców (akcjonariuszy) lub członków spółdzielni niebędących pracownikami w rozumieniu odrębnych przepisów, z tym że wydatki ponoszone na rzecz członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych i innych spółdzielni zajmujących się produkcją rolną są kosztem uzyskania przychodów w części dotyczącej działalności objętej obowiązkiem podatkowym w zakresie podatku dochodowego.

W myśl art. 16 ust. 1 pkt 38a ww. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na rzecz osób wchodzących w skład rad nadzorczych, komisji rewizyjnych lub organów stanowiących osób prawnych, z wyjątkiem wynagrodzeń wypłacanych z tytułu pełnionych funkcji.

W przedmiotowej sprawie powołanemu Prezesowi Zarządu Spółki, który jest jednocześnie Jej udziałowcem zostało przyznane, uchwałą Walnego Zgromadzenia Wspólników wynagrodzenie za zarządzanie i kierowanie Spółką. Osoba ta wykonuje więc na rzecz Wnioskodawcy określone czynności związane z pełnieniem funkcji w Zarządzie Spółki i w zamian otrzymuje ustalone wynagrodzenie.

W związku z powyższym należy stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie nie mają zastosowania postanowienia art. 16 ust. 1 pkt 38a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, w którym wyłączono z kosztów uzyskania przychodów wydatki na rzecz osób wchodzących w skład rad nadzorczych, komisji rewizyjnych lub organów stanowiących osób prawnych, z wyjątkiem wynagrodzeń wypłacanych z tytułu pełnionych funkcji.

Nie zachodzi tu również świadczenie jednostronne, o którym mowa w art. 16 ust. 1 pkt 38 ww. ustawy.

Reasumując, wynagrodzenie wypłacane za pełnienie funkcji Prezesa Zarządu, na podstawie podjętej uchwały, stanowi koszt uzyskania przychodów, o ile spełnia przesłanki zawarte w art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Jednakże, w niektórych indywidualnych przypadkach występują sytuacje uzasadniające nie uznawanie tego rodzaju wydatków za koszty uzyskania przychodów lub nie uznawanie ich w pełnej wysokości.

Takie sytuacje występują m.in. w przypadkach, gdy takie wynagrodzenia w szczególności:
- są ustalone w wysokości uzasadniającej zastosowanie art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych,
- są uchwalone z naruszeniem art. 235 Kodeksu spółek handlowych powodującym, że uchwała przyznająca wynagrodzenie takim udziałowcom dotknięta jest wadą powodującą jej nieważność w tym zakresie,
- stanowią formę ukrytej wypłaty dywidendy (np. w przypadkach kiedy wysokość takich wynagrodzeń „dopasowywana" jest do wysokości dochodów Spółki) lub stanowi próbę obejścia przepisów ustawy. (…)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów