Zawieszenie działalności: podatek dochodowy, VAT i ZUS

Przeczytaj także: Koszty leasingu podczas zawieszenia działalności

1.1. Uregulowania zawarte w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej

Jeśli przedsiębiorca nie zatrudnia pracowników, wówczas może zawiesić działalność gospodarczą, skutecznie składając poprawnie wypełniony wniosek na formularzu CEIDG-1. Jest to, co do zasady, jedyna wymagana formalność.

Prawo do zawieszenia działalności gospodarczej przewiduje art. 14a ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2010 r. nr 220, poz. 1447; ostatnia zmiana w Dz. U. z 2011 r. nr 232, poz. 1378). Jak stanowi ust. 1 i 1a powołanego artykułu, przedsiębiorca niezatrudniający pracowników może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na okres od 30 dni do 24 miesięcy, z tym że jeżeli okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej obejmuje wyłącznie pełny miesiąc luty danego roku kalendarzowego, za minimalny okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przyjmuje się liczbę dni miesiąca lutego przypadającą w danym roku kalendarzowym. W przypadku wykonywania działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej jest skuteczne pod warunkiem jej zawieszenia przez wszystkich wspólników.
W okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca nie może wykonywać działalności gospodarczej i osiągać bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej. Jednakże w tymże okresie przedsiębiorca:

1. ma prawo wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów;
2. ma prawo przyjmować należności lub obowiązek regulować zobowiązania, powstałe przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej;
3. ma prawo zbywać własne środki trwałe i wyposażenie;
4. ma prawo albo obowiązek uczestniczyć w postępowaniach sądowych, postępowaniach podatkowych i administracyjnych związanych z działalnością gospodarczą wykonywaną przed zawieszeniem wykonywania działalności gospodarczej;
5. wykonuje wszelkie obowiązki nakazane przepisami prawa;
6. ma prawo osiągać przychody finansowe, także z działalności prowadzonej przed zawieszeniem wykonywania działalności gospodarczej (np. odsetki od lokat firmowych),
7. może zostać poddany kontroli na zasadach przewidzianych dla przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą.

Zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej oraz jej wznowienie następuje na wniosek przedsiębiorcy. W tym celu przedsiębiorca powinien złożyć, w wybranym urzędzie gminy, wypełniony formularz CEIDG-1. Jako rodzaj wniosku (pole formularza 01) należy wskazać kwadrat 3 "wniosek o wpis informacji o zawieszeniu działalności gospodarczej". W pozycji 14 formularza w polu 1 podajemy datę rozpoczęcia zawieszenia, zaś w polu 2 przewidywany okres zawieszenia. W polu 3 pozycji 14 należy, poprzez zaznaczenie, złożyć oświadczenie, że w okresie zawieszenia w ramach zawieszonej działalności nie będą zatrudniani pracownicy. Zgłoszenie zawieszenia może być również złożone elektronicznie - sposoby postępowania znajdziemy na stronach internetowych Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) www.ceidg.gov.pl. Istnieje również możliwość przesłania do wybranego urzędu gminy wniosku w formie papierowej listem poleconym, jednakże wówczas podpis przedsiębiorcy musi być poświadczony notarialnie.

Okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej rozpoczyna się od dnia wskazanego we wniosku o wpis informacji o zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej, nie wcześniej niż w dniu złożenia wniosku, i trwa do dnia złożenia wniosku o wpis informacji o wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej lub do dnia wskazanego w tym wniosku, który nie może być wcześniejszy niż dzień złożenia wniosku.

CEIDG odpowiednie dane zawarte we wniosku o wpis informacji o zawieszeniu dotyczące danego przedsiębiorcy przesyła do ZUS oraz do urzędu skarbowego. Tym samym od przedsiębiorcy nie jest wymagane odrębne zawiadamianie tych instytucji. Wyrejestrowania płatnika składek oraz przedsiębiorcy z ubezpieczeń dokona samodzielnie Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

1.2. Zawieszenie działalności w świetle przepisów o VAT

Zgodnie z art. 99 ust. 7a-7b ustawy o VAT, w przypadku zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, podatnicy nie mają obowiązku składania deklaracji miesięcznych bądź kwartalnych za okresy rozliczeniowe, których to zawieszenie dotyczy. Zwolnienie to nie dotyczy jednakże:

• podatników dokonujących wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów,
• podatników dokonujących importu usług lub nabywających towary - w zakresie których są podatnikiem,
• okresów rozliczeniowych, w których zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej nie dotyczyło pełnego okresu rozliczeniowego (a zatem - zawieszając działalność np. z dniem 2 lipca, za lipiec mamy obowiązek złożyć w sierpniu deklarację VAT-7 albo w październiku VAT-7K),
• okresów rozliczeniowych, za które podatnik jest obowiązany do rozliczenia podatku z tytułu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu oraz za które jest obowiązany dokonać korekty podatku naliczonego; przykładowo, deklarację będzie trzeba złożyć za okres, w którym w okresie zawieszenia dokonano importu usługi, sprzedano środek trwały czy wyposażenie.

Dodajmy, że w obecnym stanie prawnym w okresie zawieszenia działalności, wyjąwszy przypadki wyżej wskazane, nie ma obowiązku składania deklaracji VAT-7 (VAT-7K) także wówczas, gdy podatnik jest zarejestrowany jako podatnik VAT-UE.

W okresie zawieszenia podatnicy często otrzymują faktury związane z działalnością gospodarczą. Może to dotyczyć wydatków na zakup mediów, czynszu za lokal, itp. Podatnik ma prawo do odliczenia VAT od tych wydatków na zasadach ogólnych, czyli jeżeli związane są one z czynnościami opodatkowanymi. Wprawdzie w trakcie zawieszenia działalności czynności takie generalnie nie są wykonywane, lecz należy przyjąć, iż istotny jest związek z czynnościami opodatkowanymi po wznowieniu działalności gospodarczej. Ponadto - jak podkreślają organy podatkowe - aby można było odliczyć VAT z ww. faktur, umowy z dostawcami tych usług powinny być zawarte przed zawieszeniem działalności.