Rewolucja w VAT na 2013 r.: faktury i nieodpłatne świadczenia

Przeczytaj także: Zmiany w VAT: faktury tak samochody osobowe nie

Obowiązek podatkowy i odliczanie VAT
Nowelizacja wprowadza gruntowne zmiany w zakresie momentu powstania obowiązku podatkowego w VAT. Obowiązek podatkowy będzie zasadniczo powstawał z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi. Nie będzie on więc już powiązany z datą wystawienia faktury, a podatnik będzie płacił podatek VAT w miesiącu następującym po tym, w którym transakcja została dokonana. Z ustawy o VAT usunięta zostanie część przepisów dotyczących szczególnego momentu powstania obowiązku podatkowego, wprowadzone natomiast zostaną nowe. Ponieważ z momentem powstania obowiązku podatkowego związane jest prawo do odliczenia VAT naliczonego, zmiany w tym zakresie będą istotnie wpływały na moment, w którym podatnikowi będzie przysługiwało prawo do odliczenia VAT.

Do końca grudnia 2013 r. przedłużone zostanie ograniczenie odliczenia podatku VAT przy nabyciu samochodów osobowych oraz niektórych pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony. Nie zmieni się także zakaz odliczania VAT od paliw.

Nieodpłatne świadczenia
Zmianom ulegną także przepisy dotyczące nieodpłatnych świadczeń. Zgodnie z nową, doprecyzowaną definicją, dostawę towarów będzie stanowiło także przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, jeżeli podatnikowi przysługiwało (w całości lub w części) prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego podatku z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych. Wyłączeniu z opodatkowania VAT nadal będą podlegały przekazywane prezenty czy próbki, przy czym zgodnie z nowelizacją, warunkiem wyłączenia jest przekazanie ich na cele związane z działalnością gospodarczą podatnika.

Korzystną dla podatników zmianą jest podwyższenie limitów wartości prezentów – w przypadku prezentów ewidencjonowanych będzie to 160 zł netto, a dla innych 20 zł netto. Doprecyzowana zostanie też definicja próbki. Wprowadzone zostaną m.in. wymogi, aby próbka była jako taka identyfikowalna (np. oznaczona naklejką) oraz przekazana w celu promocji sprzedaży towaru. Dopuszczalne będzie traktowanie jako próbek np. egzemplarzy książek lub płyt przekazanych przez podatnika do recenzji (mających na celu promocję ich sprzedaży), jeśli spełnione zostaną określone w ustawie warunki.

Rozliczenia międzynarodowe
Nowelizacja wprowadzi szereg zmian w zakresie rozliczeń międzynarodowych. Pewnej modyfikacji doznają definicje importu i eksportu. Przewidziano także rezygnację z uzależnienia wystąpienia wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów od faktu rejestracji podatnika jako podatnika VAT UE. W przypadku braku takiej rejestracji we właściwym terminie, możliwe będzie zastosowanie stawki 0%, pod warunkiem że podatnik dokona rejestracji najpóźniej w momencie składania deklaracji podatkowej.

Ułatwione mają być rozliczenia podmiotów nieposiadających siedziby lub stałego miejsca prowadzenia działalności w Polsce, w przypadku importu do Polski towarów przeznaczonych do innych państw członkowskich. Takie podmioty nie będą musiały rejestrować się jako podatnicy VAT czynni w Polsce, jeśli skorzystają z instytucji przedstawiciela podatkowego.

Pozostałe zmiany
Doprecyzowana zostanie także definicja podstawy opodatkowania. Zgodnie z Projektem, podstawą opodatkowania będzie wszystko to, co stanowi zapłatę otrzymaną lub którą podatnik ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze związanymi bezpośrednio z ceną towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Pewne zmiany zostaną wprowadzone w sposobie przeliczania kwot stanowiących podstawę opodatkowania, które wyrażone są w walutach obcych. W myśl Projektu, do przeliczenia na złote stosowany będzie kurs średni ogłoszony przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego. Nowością jest też możliwość przeliczania kursu wyrażonego w walucie obcej z zastosowaniem kursu wymiany publikowanego przez Europejski Bank Centralny. Jeśli natomiast faktura zostanie wystawiona przez podatnika przed powstaniem obowiązku podatkowego, przeliczenie na złote będzie dokonywane według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia faktury.

Projekt nie zakłada zasadniczych zmian w stawkach VAT. Z 5 do 8% wzrośnie VAT na pewne produkty żywnościowe, takie jak gotowe dania i posiłki (np. dania instant, mrożonki, kanapki) czy lody. Opodatkowane stawką podstawową VAT mają zostać, obecnie zwolnione, usługi pocztowe niepowszechne, które są świadczone przez operatora publicznego.


Elżbieta Lis
doradca podatkowy, partner w kancelarii