Ulga mieszkaniowa na działkę budowlaną

Przeczytaj także: Ulga mieszkaniowa: odwodnienie terenu zwalnia pieniądze z podatku

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

6 grudnia 2010 r. wnioskodawczyni wraz z mężem sprzedała działkę, której to właścicielami byli oni od maja 2006 r. Z uzyskanych pieniędzy w lipcu 2011 r. małżonkowie kupili dwie działki, które zostały dołączone do prowadzonego przez nich gospodarstwa rolnego. Zgodnie z planem zagospodarowania gminy działki te są przeznaczone pod budownictwo mieszkaniowe jednorodzinne oraz zabudowę zagrodową dopuszczającą mieszkalnictwo jednorodzinne.

Z uwagi na plan przestrzenny do tych działek nie wydaje się warunków zabudowy. Obecnie dla każdej z działek został stworzony projekt budowlany oraz wydane jest już pozwolenie na budowę. Zainteresowana zadała pytanie, czy może skorzystać z ulgi mieszkaniowej i nie płacić podatku od sprzedaży nieruchomości? W przedmiotowej sprawie, uwzględniając rozstrzygnięcie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego, organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(...)Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 2032 ze zm.) – podlegającym opodatkowaniu źródłem przychodu jest, z zastrzeżeniem ust. 2, odpłatne zbycie:
a. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
b. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
c. prawa wieczystego użytkowania gruntów
-jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. ALF photo-Fotolia.com

Zakup działki budowlanej w podatku dochodowym

Przeznaczenie pieniędzy ze sprzedaży działki na własne cele mieszkaniowe zwalnia je od podatku. Celami takimi może być chociażby zakup działki pod budowę, której to taki charakter określa miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego.

W świetle powyższego przepisu, każda czynność prawna, której przedmiotem jest odpłatne zbycie nieruchomości lub praw wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy stanowi źródło przychodów w rozumieniu tego przepisu, jeżeli zostanie dokonana w określonym czasie tj. przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie i nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej.

Z opisanego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawczyni 6 grudnia 2010 r. sprzedała działkę, którą nabyła 22 maja 2006 r., a więc sprzedaży dokonała przed upływem 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym miało miejsce jej nabycie. Równocześnie Wnioskodawczyni zadeklarowała, że przychód uzyskany z tej sprzedaży wydatkuje na cele mieszkaniowe.

Ponieważ nabycie sprzedanej działki nastąpiło w 2006 r., dla oceny skutków podatkowych jej odpłatnego zbycia znajdą zastosowanie przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym przed 1 stycznia 2007 r.

Ustawą z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 217, poz. 1588 ze zm.) zmieniono bowiem zasady opodatkowania przychodów z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy zmieniającej – do przychodu (dochodu) z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nabytych lub wybudowanych (oddanych do użytkowania) do dnia 31 grudnia 2006 r., stosuje się zasady określone w tej ustawie, w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2007 r.

I tak stosownie do art. 28 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2006 r. – podatek od przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych ustala się w formie ryczałtu w wysokości 10% uzyskanego przychodu. Podatek ten jest płatny bez wezwania w terminie 14 dni od dnia dokonania odpłatnego zbycia na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w terminie płatności podatku podatnik jest obowiązany złożyć deklarację według ustalonego wzoru (PIT-23).

Zgodnie z art. 19 ust. 1 ww. ustawy – przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości wartości rynkowej.

Pojęcie kosztów odpłatnego zbycia nie zostało przez ustawodawcę zdefiniowane w ustawie, należy zatem stosować językowe rozumienie tego wyrażenia, zgodnie z którym za koszty odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych uważa się wszystkie wydatki poniesione przez zbywającego, które są konieczne, aby transakcja mogła dojść do skutku (wszystkie niezbędne wydatki bezpośrednio związane z tą czynnością). Można do takich kosztów zaliczyć np.: koszty wyceny sprzedawanej nieruchomości przez rzeczoznawcę majątkowego, prowizje pośredników w sprzedaży nieruchomości, koszty ogłoszeń w prasie związanych z zamiarem sprzedaży nieruchomości, o ile były ponoszone przez zbywcę. Pomiędzy tymi wydatkami a dokonanym zbyciem musi istnieć związek przyczynowo- skutkowy.

Jednakże zgodnie z art. 28 ust. 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zasada określona w ww. art. 28 ust. 2 nie ma zastosowania do podatników, którzy w terminie 14 dni od dnia dokonania tej sprzedaży złożą oświadczenie, że przychód uzyskany ze sprzedaży przeznaczą na cele określone w art. 21 ust. 1 pkt 32 lit. a) lub lit. e) ww. ustawy.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 32 lit. a) i lit. e) ww. ustawy – wolne od podatku dochodowego są przychody uzyskane ze sprzedaży nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) –c ), z zastrzeżeniem ust. 2 i 2a:
a) w części wydatkowanej nie później niż w okresie dwóch lat od dnia sprzedaży:
• na nabycie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,
• na nabycie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,
• na nabycie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie przeznaczonych pod budowę budynku mieszkalnego, w tym również gruntu lub udziału w gruncie albo prawa wieczystego użytkowania gruntu lub udziału w takim prawie z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego,
• na budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę, remont lub modernizację własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego, położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
• na rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację - na cele mieszkalne - własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego, położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
e) w części wydatkowanej, nie później niż w okresie dwóch lat od dnia sprzedaży, na spłatę kredytu lub pożyczki, a także odsetek od kredytu lub pożyczki zaciągniętych na cele, o których mowa w lit. a), w banku lub w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, mających siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w tym również na spłatę kredytu lub pożyczki oraz odsetek od tego kredytu lub pożyczki zaciągniętych przed dniem uzyskania tych przychodów.

Wyliczenie zawarte w tym przepisie ma charakter wyczerpujący, w związku z tym tylko realizacja jednego z powyższych celów pozwala na skorzystanie ze zwolnienia z opodatkowania przychodu uzyskanego ze sprzedaży nieruchomości lub praw.

Zgodnie natomiast z art. 28 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – jeżeli nie zostaną spełnione warunki, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 32 lit. a) lub lit. e), podatek jest płatny najpóźniej następnego dnia po upływie terminów określonych w tym przepisie wraz z odsetkami naliczanymi:
1. od terminu płatności określonego w ust. 2 do dnia, w którym upłynęły dwa lata, licząc od dnia sprzedaży – w wysokości połowy odsetek za zwłokę pobieranych od zaległości podatkowych,
2. począwszy od następnego dnia po upływie dwóch lat, licząc od dnia sprzedaży, aż do dnia zapłaty – w pełnej wysokości odsetek za zwłokę pobieranych od zaległości podatkowych.

Zgodnie z powyższymi przepisami, przychód uzyskany przez Wnioskodawczynię ze sprzedaży działki podlega opodatkowaniu 10% zryczałtowanym podatkiem dochodowym z wyjątkiem sytuacji gdy w ustawowym terminie został wydatkowany zgodnie z wolą ustawodawcy.

Z wniosku wynika, że Wnioskodawczyni przychód przeznaczyła na zakup dwóch działek, które zgodnie z planem przestrzennego zagospodarowania są przeznaczone do zabudowy zagrodowej albo funkcji mieszkalnictwa jednorodzinnego.

Wątpliwość Wnioskodawczyni budzi ustalenie czy w przypadku zakupu działki w ramach ww. celów mieszkaniowych – czyli nabycia gruntu po budowę budynku mieszkalnego – należy posiadać pozwolenie na budowę.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera wyjaśnienia, co stanowi podstawę do określenia przeznaczenia gruntu. W związku z tym konieczne jest odniesienie się, w tym zakresie, do przepisów zawartych w ustawie z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 647).

W myśl art. 4 ust. 1 powołanej ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, ustalenie przeznaczenia terenu, rozmieszczenie inwestycji celu publicznego oraz określenie sposobu zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Stosownie do przepisu art. 4 ust. 2 tej ustawy, w przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w drodze decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.

Stosownie do przepisu art. 2 pkt 12 powołanej ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym ilekroć w ustawie jest mowa o „działce budowlanej” – należy przez to rozumieć nieruchomość gruntową lub działkę gruntu, której wielkość, cechy geometryczne, dostęp do drogi publicznej oraz wyposażenie w urządzenia infrastruktury technicznej spełniają wymogi realizacji obiektów budowlanych wynikające z odrębnych przepisów i aktów prawa miejscowego.

Zatem o przeznaczeniu gruntu decydować będą miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego lub decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, z których powinno wynikać, że przedmiotowy grunt znajduje się na obszarach określonych jako przeznaczone pod zabudowę mieszkaniową służącą zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych.

Biorąc więc pod uwagę cytowane wyżej przepisy, należy stwierdzić, że ustawodawca nie uzależnił przedmiotowego zwolnienia od konieczności posiadania pozwolenia na budowę jeżeli istnieje plan zagospodarowania przestrzennego, z którego wynika, że grunt jest przeznaczony pod budowę budynku mieszkalnego.

Odnosząc się natomiast do oceny czy w rozpatrywanej sprawie Wnioskodawczyni spełniła wymogi wynikające z treści art. 21 ust. 1 pkt 32 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w związku z czym przychód ze sprzedaży działki korzysta z przedmiotowego zwolnienia należy dokonać analizy celu w jakim zostały nabyte przedmiotowe działki.

Zawarte w art. 21 ust. 1 pkt 32 lit. a) i e) wyliczenie tzw. wydatków mieszkaniowych, których realizacja uprawnia do zastosowania ww. zwolnienia ma charakter wyczerpujący (enumeratywny). Niewątpliwie bowiem intencją ustawodawcy wprowadzającego to zwolnienie było preferowanie ponoszenia przez podatników wydatków na cele mieszkaniowe, nie zaś na jakiekolwiek inne cele.

Skoro zatem ze zwolnienia podatkowego na podstawie w art. 21 ust. 1 pkt 32 lit. a) tiret trzeci mają prawo korzystać podatnicy, którzy przychód uzyskany z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) przeznaczyli na nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego, to uznać należy, że poniesienie wydatku na zakup gruntu przeznaczonego na inny cel nie będzie uprawniało do zastosowania przedmiotowego zwolnienia.

Podsumowując powyższe wyjaśnienia należy stwierdzić, że jeżeli nie występują okoliczności wskazujące na inny niż budowlany cel nabycia przez podatnika gruntu, to miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, z którego wynika, że grunt jest przeznaczony pod budowę budynku mieszkalnego, jest wystarczający aby z omawianego zwolnienia skorzystać.

Z uzupełnienia wniosku wynika, że działki były nabywane jako działki pod zabudowę. Dodatkowo Wnioskodawczyni wskazała, że każda z działek ma projekt budynku mieszkalnego z pozwoleniem na budowę oraz przyłącze prądowe. Ponadto Wnioskodawczyni zapłaciła podatek od czynności cywilnoprawnych wraz z odsetkami z tytułu nabycia obu działek. Tym samym Wnioskodawczyni nie skorzystała ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych z tytułu nabycia ww. działek, do którego uprawnione są osoby nabywające grunty w celu powiększenia gospodarstwa rolnego.

Mając na uwadze powyższe okoliczności należy stwierdzić, że Wnioskodawczyni nabyła obie działki w celu realizacji celów mieszkaniowych. Nie ma zatem przeszkód prawnych aby przychód wydatkowany przez Wnioskodawczynię na nabycie ww. działek korzystał ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 32 lit. a) tiret trzeci ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Podsumowując, ponieważ Wnioskodawczyni obie działki nabyła w celu budowy budynku mieszkalnego, to plan zagospodarowania przestrzennego, z którego wynika, że nabyta działka nr 113/45 jest przeznaczona pod budownictwo jednorodzinne a działka nr 113/71 jest przeznaczona do zabudowy zagrodowej i jako przeznaczenie uzupełniające dopuszcza się mieszkalnictwo jednorodzinne, jest wystarczający aby Wnioskodawczyni mogła skorzystać ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 32 lit. a) tiret trzeci ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ponadto z wniosku nie wynika aby cel nabycia obu działek był inny niż przeznaczenie pod budowę budynku mieszkalnego. (...)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów